ABD Başkanlık Seçimlerinin İran Piyasalarına Etkisi

ABD Başkanlık Seçimlerinin İran Piyasalarına Etkisi
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

3 Kasım 2020 tarihinde kıran kırana bir rekabetle gerçekleşen ABD seçimleri, oyların büyük çoğunluğunu alan Joe Biden lehine sonuçlandı. Seçim sürecinde İran’da başta döviz olmak üzere birçok piyasa, seçim sonuçları açıklanana kadar oldukça hareketliydi. 7 Kasım’da net sonuç açıklanınca İran piyasalarında olumlu hareketlenmeler gözlemlendi. Döviz piyasasında dolar/tümen kuru 24,7 bin tümeni ve 18 ayar gram altın ise 1,13 milyon tümeni gördü. Otomobil fiyatlarında ise ortalama 15-20 milyon tümen arası bir düşüş gerçekleşti.

Son dönemde Donald Trump başkanlığındaki ABD yönetimi, maksimum baskı politikalarıyla İran’ı ekonomik yönden baskılamış ve bu baskı sonucu döviz, değerli maden, emtia, konut ve otomobil piyasalarında rekor seviyeler test edilmişti. Rekor seviyelerin görülmesi, İran’ı zorlu bir çıkmaza sokmuş ve İran, umudunu ABD seçimlerine bağlamıştı. ABD seçimlerinden önce hem Merkez Bankasının şeffaf ve anlamlı adımları hem de seçimin Biden lehine sonuçlanma ihtimalinin fazla olması dolar/tümen kurunu yaklaşık 32 bin seviyesinden 28 bin seviyesine getirmişti. Her ne kadar Merkez Bankası üzerine düşen görevi yapsa da piyasanın gözü ABD seçimlerindeydi. Ancak başta Devrim Rehberi Hamenei olmak üzere İranlı yöneticiler, ABD seçim sonuçlarının kendilerini etkilemeyeceğini ve her iki aday için de aynı beklentilere sahip olduklarını belirterek İran’ın kendi başının çaresine bakması gerektiğini birçok kez vurguladı.

 

Temmuz 2020’den İtibaren Dolar/Tümen Kuru

 

3 Kasım’da seçim sonuçlarının açıklandığı andan itibaren başlangıçta Demokrat aday Biden önde olsa da ilerleyen vakitlerde kritik eyaletlerin sonuçlarının açıklanmasıyla Cumhuriyetçi aday Trump’ın şansı oldukça arttı. Buna ilave olarak Trump’ın seçim sonuçlarına sert bir şekilde itiraz etme olasılığı da hesaptaydı. Bu süreçte dolar/tümen kuru 30 bin bandına oldukça yaklaşmış ve İran piyasalarını oldukça endişelendirmişti. Ancak Biden’ın bazı kritik eyaletlerde öne geçmesi, seçimlerin onun lehine sonuçlanması beklentisini kuvvetlendirdi ve dolar/tümen kuru 27 bin kanalına girdi.

7 Kasım’da Biden’ın önemli eyaletlerde rakibinin önüne kıl payı geçmesi, yeterli delege sayısına ulaşmasının önünü açtı. AP’ye göre (The Associated Press) Biden, delegelerin 290’ını, Trump ise 214’ünü topladı. Seçim sonuçlarının Biden lehine olması, İran piyasalarında düşüşlere sebep oldu. Seçim verisi hızlı bir şekilde piyasalarda fiyatlanarak dolar/tümen kuru 29 bin tümenden 24 bin tümen, 18 ayar gram altın 1,241 milyon tümenden 1,135 milyon tümen seviyelerine düştü. Buna ilave olarak İran’ın ikinci elde en çok rağbet gören otomobili Saipa Pride 131 SE’nin fiyatı ortalama 125 milyon tümenden 112 milyon tümene düştü. Ancak Tahran Borsası, olumlu gelişmelere rağmen düşüşünü sürdürmektedir. Aslında Biden’ın kazanması bir anlaşma ihtimalini artırdığı için borsa endeksinin de artması gerekmekteydi. Fakat borsa endeksi, 4 Kasım’da 1,290 milyon tümenken 8 Kasım’da 1,240 milyon tümene düştü.

 

Seçimden Önce ve Sonra Fiyatlar

Döviz veya Emtia Tipi 3 Kasım (Tümen) 7 Kasım (Tümen)
Dolar/Tümen 29,1 bin 25,3 bin
18 Ayar Gram Altın 1,241 milyon 1,135 milyon
Saipa Pride 131 SE 125 milyon 112 milyon

Kaynak: Tejarat News, Bonbast

 

Peki Ne Olacak?

Biden başkanlığındaki ABD’nin İran piyasalarına etkisi kısa ve orta vadede hiç şüphe yok ki olumlu olacaktır. Zaten görüldüğü üzere İranlı yöneticilerin “kayıtsız” tavrına rağmen piyasalar Biden’ın galibiyetini olumlu şekilde fiyatladı. Ancak uzun vadede bu durumun devam edebilmesi için ABD tarafından Nükleer Anlaşma’ya bir dönüş veya yeni bir anlaşmanın net sinyallerinin verilmesi ve bu anlaşma hakkında kesin bir sonuca varılması gerekmektedir. Lakin Biden’ın İran ile anlaşması birdenbire gerçekleşmeyecektir. Anlaşma sürecinde ABD ve İran arasındaki ilişkilerin boyutu İran piyasalarını mutlak şekilde etkileyecektir. Buna ilave olarak endojen değişkenler söz konusu olmaktadır. İran’da Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin ikinci dönemi de gelecek yılda sona erecek ve ardılı olan cumhurbaşkanının siyasi kimliği de İran piyasalarını ABD ile ilişkiler aracılığıyla etkileyecektir. Ayrıca Trump’ın İran ekonomisine verdiği tahribat, uzun dönemde iyileşmeyebilir ve hatta mevcut kronik sorunların yanında yeni kronik sorunlara da yol açabilir. Bu sebeple İran iç siyasetindeki gelişmeler ve ABD ile ilişkiler İran piyasalarını uzun vadede etkisi altına alacaktır.