16 Eylül 2022 tarihinde İran'da Mehsa Emini’nin gözaltındaki şüpheli ölümüyle ilgili protestoların başlamasının üzerinden neredeyse beş ay geçmiş ve bu süre zarfında çok sayıda kamu malı ciddi bir şekilde zarar görmüştür. Yerel İran gazetelerinin haberine göre 2 Ekim 2022 tarihine kadar 323 banka şubesi yakılmış ve bu bankaların zararının 400 milyar tümen (9,5 milyon dolar¹) olduğu tahmin edilmiştir. Ayrıca bu süre zarfında yaklaşık 85 ambulans, 30 itfaiye aracı, 70 metro ve otobüs istasyonu, 15 polis arabası ve 170 metro ve otobüs de hasar görmüştür. Protestoların kamusal ve özel yerlere, kişilere, kamu ve özel arabalara, evlere vb. doğrudan zararının 1,7 trilyon tümen (40,4 milyon dolar) olduğu tahmin edilmiştir. 

Kesin bir istatistik bulunmamakla birlikte protestoların İran için olumsuz ekonomik sonuçları olduğu söylenmektedir. Emini’nin ölümünden sonra başlayan protestoların ekonomik olarak en önemli sonucu, İran'da internet bağlantısının kesilmesi ve ardından Instagram gibi sosyal ağların filtrelenmesi olmuştur. Raporlara göre Eylül 2022 itibarıyla İran'da 10 milyondan fazla işletme Instagram'da aktifti. Instagram'ın filtrelenmesinin ardından, tüm bu işletmeler sorunlarla karşı karşıya kalmıştır. Bazı raporlara göre protestoların başlamasından iki hafta sonra, yaklaşık 400.000 Instagram işletmesi internet kesintileri nedeniyle iflas etmiş ve her bir Instagram mağazasının zararının 50 milyon tümen (1.190 dolar) olduğu tahmin edilmişti. 

İran'da çevrim içi siparişlerin ödenmesi ve gönderilmesi için akıllı platform olan Podro, İran'daki yıllık Instagram pazarının yaklaşık 40 trilyon tümen (952,3 milyon dolar) olduğunu tahmin etmiştir. Podro'nun istatistikleri, İran'daki internet kesintisi sonucunda yalnızca Instagram mağazalarının günde yaklaşık 110 milyar tümen (2,6 milyon dolar) zarar ettiğini göstermektedir. NetBlocks ayrıca internet kesintisinin her saatinin İran ekonomisine yaklaşık 1,5 milyon dolar zarar getirdiğini açıklamıştır. Raporlar ayrıca İran'daki internet kesintisinin 2022 yılında İran'ın mali dolaşımına (mali cirosuna) ve ekonomisine en az 773 milyon dolarlık zarara neden olduğunu göstermektedir. İran'daki gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) %7,2'sinin dijital ekonomiyle ilgili olduğu söyleniyor. Dolayısıyla internet bağlantısının kesilmesi nedeniyle yaklaşık 10 milyon İranlının işletmesinin risk altında olduğu ve İran'ın GSYH'sinin yaklaşık %7'sinin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu söylenebilir. 

Protestoların başlamasıyla birlikte internet bağlantısının kesilmesinin bir başka sonucu da İran'ın dış ticaretiyle ilgili olduğu söylenebilir. Bu kapsamda İran'da internet kesintisinin iç ve dış ticarete etkilerine ilişkin 108 şirket üzerinde yapılan bir vaka çalışması, ülke genelindeki internet kesintisinin ilk 10 gününde, İranlı şirketlerin yaklaşık %89'unun yabancı müşterileriyle iletişiminin kesildiğini göstermektedir. İnternet kesintisi ve dijital pazarlama araçlarının kesintiye uğraması nedeniyle sadece Tahran'da, İran şirketlerinin satışlarının veya gelirlerinin yaklaşık %76'sı azalmıştı.  Ayrıca İran Ticaret Odasının, protestoların İran'daki ekonomik durgunluğun ağırlaşmasına yol açtığı ile ilgili raporu; protestoların şirketlerin satışlarını olumsuz etkilediğini ve böyle bir durumda birçok müşterinin satın almayı bıraktığını ve toplam satışlarının düştüğünü göstermektedir. İran Ticaret Odası, bu resesyonun etkenlerini araştırırken tüm ekonomi için Satın Alma Yöneticileri Endekslerini (Purchasing Managers' Index-PMI) incelemiştir. Bu endeks, aban (Kasım 2022) ayında mehr (Ekim 2022) ayına göre 2,8 puan azalarak 47,39 puana düşmüştür. Bu durum, ticari faaliyetlerde bir azalmaya ve resesyonda bir artışa işaret etmektedir. 

Protestoların başlamasından sonraki 3 ayda, İran'ın GSYH'sinin yaklaşık %1 oranında azaldığına dair haberler de mevcuttur. İran Merkez Bankası, 1400 yılında (Mart 2021-2022) İran'ın 1395/2016 sabit fiyatıyla GSYH'sini 1,475 katrilyon tümen (35,1 milyar dolar) olarak açıklamıştı. Yüzde birlik düşüş, 14,5 trilyon tümenlik (345,2 milyon dolar) kayıp anlamına gelmektedir. 

İran'ın ulusal para biriminin değerindeki düşüşün, Emini protesto gösterilerinin bir başka sonucu olduğu söylenebilir. İran'da döviz kurundaki artışın, KOEP'i (Kapsamlı Ortak Eylem Planı, Nükleer Anlaşma) yeniden canlandırmak için müzakerelerin başarısızlığı ve Irak'taki döviz piyasasındaki gelişmelerle ilgili olduğu söylense de ülkedeki protestoların yarattığı belirsizlikle de ilgisi vardır. İran'daki yerel uzmanlara göre son protestolar; yatırımcıları, paralarını dolara çevirmeye teşvik etmiş ve bu durum, sonuçta ülkedeki bu para biriminin fiyatında artışa yol açmıştır. Bu bağlamda İran'ın ulusal para biriminin değeri, ABD doları başına 40.000 tümeni aşarak yeni bir rekor kırmıştır. 21 Eylül 2022'de (Emini'nin ölümünden 5 gün sonra) ABD dolarının fiyatı yaklaşık 31.600 tümen idi ancak 28 Aralık 2022 tarihinde İran'ın açık piyasasında 1 ABD doları 43.000 tümenden işlem görmüştü. 31 Ocak 2023 itibarıyla ise İran açık piyasasında 1 ABD doları fiyatı 43.084 tümen seviyesinden işlem gördü. 

ABD, Kanada, Birleşik Krallık ve AB'nin İran'daki çok sayıda gerçek ve tüzel kişilere uyguladığı yeni yaptırımlar, İran'da son dönemde yaşanan protestoların bir başka ekonomik sonucudur. Bu yaptırımlar, çoğunlukla “protestoların şiddetle bastırılması” ve “insan hakları ihlalleri” nedeniyle uygulanmıştır. Yaptırımların uygulanması, İran için yeni bir durum olmasa da mevcut durum göz önüne alındığında, yeni yaptırımların şüphesiz İran'ın ticari ilişkilerini eskisinden daha fazla sıkıntıya sokacağı söylenebilir. 

Protestoların, İran açısından en önemli sonuçlarından biri de Almanya’nın İran ile ekonomik iş birliğini askıya almasıdır. Almanya Ekonomi Bakanlığı, İran ile ticareti genişletmeye yönelik destek programlarını, “İran'ın ülkesindeki protestoculara muamelesi” nedeniyle iptal ettiğini duyurdu. Bu kapsamda Almanya, Ocak 2023 itibarıyla İran'a yönelik beş destek programını kesme kararı almıştır. Bu beş program şunlardır: (1) ihracat garantileri, (2) yabancı yatırım garantileri, (3) İran ve Almanya arasında enerji diyaloğu, (4) Alman şirketlerinin İran fuarlarındaki varlığının desteklenmesi ve (5) yönetici yetiştirme programı. Almanya, İran'ın Avrupa'daki en büyük ticaret ortağıdır. Almanya, Ocak-Eylül 2022 döneminde AB üye ülkeleri arasında İran ile en yüksek ticaret hacmine (1,495 milyar euro) sahip ülkedir. Bu rakam, 2021'in aynı dönemine göre iki ülke arasındaki ticarette %16'lık bir büyümeyi göstermiştir. Almanya, İran'la ekonomik iş birliğini askıya alma kararını iptal etmezse bu rakamın önümüzdeki aylarda düşeceği tahmin edilebilir. Uzun vadede böyle bir durum, İran'ın AB'deki ticari konumunun bir nevi kaybı olarak yorumlanabilir. Diğer bir deyişle Almanya'nın destek programlarının sona ermesinin ardından İran ile Almanya arasındaki ticaretin önceki yıllara göre daha zor ve sınırlı hâle geleceği tahmin edilebilir. Bu durumda; İran'daki özel sektörün, bu kararın asıl mağduru olacağı söylenebilir. 

Eylül 2022'de başlayan protestolar, sağlık turizmi dolayısıyla İran'a gelen turist sayısında da düşüşe neden olmuştur. Bazı raporlara göre son protestoların ardından Irak ve Afganistan'dan gelen hasta sayısı %30-40 azalmıştır. Ayrıca İran'daki protestolardan etkilenen Avrupa ülkelerinden gelen hasta sayısı yaklaşık %90, Basra Körfezi ülkelerinden ise %60-70 oranında azalmıştır. Sağlık turizminin yanı sıra İran'a yabancı mezhebî ziyaretçilerin gelişinde de önemli bir düşüş yaşanmıştır. İstatistiklere göre İmam Rıza Türbesinin bulunduğu Meşhed şehrine, Iraklı ziyaretçilerin gelişi Ekim-Aralık 2022 ayları arasında %90'ın üzerinde azalmıştır. 

Son protestoların, İran ekonomisinin diğer sektörleri üzerinde de olumsuz bir etkisi olmuştur. Örneğin, İran’da son zamanlarda yaşanan olaylar, konserler gibi birçok kültürel etkinliği olumsuz etkiledi ve nihayetinde bazı etkinlikler iptal edilmek zorunda kaldı. 2022 Ekim ayı ortasına kadar konserlerin 5 milyar tümenden (119 bin dolar) fazla zarar gördüğü tahmin edilmiştir. Ayrıca raporlar, İran'da son zamanlarda yaşanan huzursuzluğun bu ülkedeki sinema seyirci sayısını üçte bire indirdiğini göstermektedir. 

Sonuç olarak İran'da, Emini’nin gözaltındaki şüpheli ölümüyle ilgili protestoların, bu ülkedeki çeşitli ekonomik alanları olumsuz etkilediği söylenebilir. İnternet ve sosyal medya platformlarındaki mevcut kısıtlamaların devam etmesi durumunda, İran'ın dijital ekonomisinin daha ciddi sorunlarla karşı karşıya kalacağını söylemek yanlış olmayacaktır. Ancak protestoların kesin sonuçları, gelecekte bu konuda yeni istatistikler yayımlanırsa daha belirgin olacaktır. 

  ¹dolar = 42.000 tümen olarak hesaplanmıştır.