تحلیلی بر دور تازه روابط ترکیه و ایران

تحلیلی بر دور تازه روابط ترکیه و ایران
با فشار دادن دکمه های + و - می توانید اندازه فونت متن را تغییر دهید.

اویغور در مقاله خود همچنین تصریح کرده است

«رئیس جمهور ترکیه در چهارم اکتبر به تهران سفر کرد. در این سفر شمار زیادی از وزرای ترکیه نیز حضور داشتند و چهارمین نشست شورای عالی همکاری های استراتژیک دو کشور برگزار شد.

رجب طیب اردوغان در این سفر علاوه بر حسن روحانی، رئیس جمهور ایران با علی خامنه‌ای، رهبر این کشور نیز دیدار کرد.

حجم تجارت بین ترکیه و ایران علی‌رغم خواست دو کشور برای افزایش به میزان 30 میلیارد دلار به علت کاهش قیمت نفت و همچنین تنش درمورد سوریه، در مرز 10 میلیارد دلار باقی مانده است.

یکی دیگر از موضوعات مورد مباحثه در دیدارهای مقامات دو کشور، تشویق به تجارت با واحد‌های پول ملی بود. آنچه که در این سفر بیش از همه مورد اهمیت واقع شد، نه موضوعات تجاری بلکه تحولات منطقه و در راس آن برگزاری همه‌پرسی در اداره اقلیم کرد عراق بود.
می‌توان گفت که روابط ترکیه و ایران در صد سال اخیر همواره دارای ثبات بوده است. این دو کشور بدون در نظر گرفتن ساختار حکومتی پادشاهی، جمهوری، دینی یا دموکراتیک همواره پارامترهای ثابتی را در رابطه با یکدیگر به کار گرفته‌اند.

در این خصوص، هر دو کشور روند مشابهی در مدرنیزاسیون داشته و میراث‌دار امپراطوری‌های چندقومی بوده‌اند. همچنین ترکیه و ایران هرگز بطور مستقیم مستعمره کشور دیگری نبوده و در خلال سال‌های جنگ سرد در بلوک واحدی قرار داشتند.

علاوه بر این، بزرگترین بحران میان ترکیه و ایران در صد سال اخیر، موضوع بحران سوریه بوده که دو کشور سیاست‌های کاملا متفاوتی در برابر این بحران در پیش گرفتند و اتهامات متقابل در این مدت به بالاترین حد خود رسید.

ترکیه ایران را به حمایت از سیستم دیکتاتوری خونین حزب بعث و گسترش مذهبگرایی در منطقه متهم می‌کند. ایران نیز ترکیه را به استفاده از خشونت داعش مورد اتهام قرار داده و زبان رسانه‌های بین‌المللی را برگزیده است. با اینحال انجام دیدارهای مقامات بلند پایه دو کشور در طول این بحران حائز اهمیت است.

همزمان با این اقدامات که روابط با روسیه به سرعت بهبود یافت، در خصوص ایران نیز با احتیاط اما همان روند را شاهد هستیم. مذاکرات آستانه با وجود برخی مشکلات ادامه دارد.

همچنین دیگر مساله قومی و مذهبی که در دورهای در منطقه رواج پیدا کرده بود امروز دیگر اهمیت خود را تا حدود زیادی از دست داده است.

به ویژه کسانی که مسائل موجود در سوریه را مذهبی می دادند، در تلاش بودند تا سیاست های 15 سال اخیر ترکیه در لیبی، مصر و غزه را با شکست مواجه سازند.

به ویژه در سیاست بعضی کشورهای منطقه علیه قطر به عنوان یکی از شرکا و متحدان اصلی ترکیه در منطقه باعث تجدید نظر آنکارا در معادلات اتحاد منطقه ای شده است. در مساله قطر نیز ایران نزدیکترین موضع به ترکیه داشت که سبب تسریع در متعادل تر شدن روابط دو کشور شد.

همچنین در هر تحلیلی در روابط دو کشور ایران و ترکیه باید مساله کرد ها را که مواضع مشابهی دارند، مدنظر قرار داد. اقدام مسعود بارزانی که با بستن پارلمان، ریاست غیرقانونی بر اداره اقلیم کرد و نقض قانون اساسی عراق مبادرت به برگزاری رفراندوم غیرقانونی کرد، با مخالفت شدید هر دو کشور روبه رو شد.

این موضوع نیز استدلال محکمی بر نزدیکی مواضع دو کشور در این خصوص است. آنکارا و تهران نیز ضمن نشان دادن واکنش مشترک نسبت به این موضوع اعلام کردند که رفراندم را به رسمیت نشناخته و تحریم های گوناگون سیاسی و اقتصادی لحاظ خواهند کرد.

ایران از یک زبان محتاطانه برای پیشگری از افزایش تنش قومیتی در منطقه، به عنوان گفتمان انتخاب کرده است. نخستین اعتراض به این اقدام در ایران توسط نمایندگان کرد مجلس این کشور و درخواست برای لغو رفراندم بود. از سوی دیگر، واکنش های ترکیه بر سر این موضوع شدیدتر از اقدام ایران بوده است.

سفرهای متقابل روسای ستاد ارتش و نیروهای مسلح ترکیه و ایران

سفر سه هفته پیش رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران به آنکارا و سفر متقابل همتای ترک او به تهران که پس از انقلاب اسلامی این کشور برای نخستین بار انجام شد، سرنخ هایی از عبور مناسبات دو کشور به زمینه های فراتر از روابط اقتصادی، فرهنگی و سیاسی را در اختیار می گذارد.

به احتمال قوی، در مرکز این مراودات نظامی جزئیات فنی عملیات ادلب و تدابیر نظامی احتمالی در مورد همه پرسی اقلیم اداره کرد عراق قرار دارد.

از سوی دیگر، در صورت خارج شدن بحران سوریه از محور تنش دو کشور، بین آنکارا و تهران فضایی برای درگیری غیر مستقیم وجود نخواهد داشت. از این لحاظ می توان توسعه بیشتر مناسبات دو کشور را اقریب به یقین دانست.

البته این وضعیت با توجه شرایط بحرانی خاورمیانه به معنای سرآغاز یک همکاری راهبردی بلندمدت نمی آید. تغییر واکنش های لفظی ترامپ به واکنش های عملی نسبت به ایران یا ابعاد درگیری موجود بین اسرائیل و حزب الله در کنار منطقه دارای قابلیت تأثیرگذاری بر روابط دو کشور است».


این مقاله در تاریخ ٩ اکتبر ٢٠١٧ در وب سایت خبرگزاری آناتولی منتشر شده است.
http://v.aa.com.tr/fa/931280