Hamenei: ABD ile Müzakere Zehirdir

Devrim Rehberi Ali Hamenei 14 Mayıs Salı günü yetkililerle yaptığı görüşmede ABD ile müzakere yapmanın “zehir” olduğunu söyledi. İran için tek seçeneğin her alanda direnme olduğunu vurgulayan Hamenei, ABD ile ne müzakere ne de savaş yapılmayacağını ifade etti.

DMO İkinci Komutanı Atandı

Devrim Rehberi Ali Hamenei, Devrim Muhafızları Ordusu ikinci komutanlığına DMO Koordinatör Yardımcısı Ali Fedevi’yi atadı. DMO Koordinatör Yardımcılığına ise Besic Teşkilatı Eski Komutanı Muhammed Rıza Nakdi atandı.

*İran’da genelkurmay başkanı ve yardımcıları, ordu ve DMO genel komutanları, yardımcıları ve kuvvet komutanları ile beraber emniyet genel müdürü Devrim Rehberi tarafından atanır.

İsfahan’da Kadınlara Bisiklet Yasağı

İsfahan Savcılığı kadınların kamuya açık yerlerde bisiklet kullanmasını haram olduğu gerekçesiyle yasakladı. Savcılık, polise bisikletlerin toplatılması talimatını verdi.

Zorunlu Örtünme Protesto Edildi

Tahran Üniversitesi’nde 13 Mayıs Pazartesi günü bir grup öğrenci zorunlu örtünmeyi protesto ettiler. Göstericiler Besic güçlerinin müdahalesine maruz kaldılar.

Yabancılardan Olan Çocuklara Vatandaşlık Hakkı

İran Meclisi 13 Mayıs Pazartesi günü yapılan oturumda İranlı kadınların yabancı erkeklerden olan çocuklarına İran vatandaşlığı verilmesini öngören tasarıyı 179 olumlu, 21 olumsuz ve 4 çekimser oyla kabul etti. Bu kanunla birlikte söz konusu çocuklar 18 yaşına gelmeden önce annesinin talebiyle, 18 yaşını geçtiyse kendi iradesiyle İran vatandaşlığı alabilecekler. Yasanın yürürlüğe girebilmesi için Anayasayı Koruyucular Konseyinin onayı bekleniyor.

“Federal Yönetim En Uygun Yönetim Sistemidir”

İran Eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi, Tahran Belediye Meclisi üyeleri ile yaptığı görüşmede en uygun yönetim sistemin federal yönetim olduğunu söyledi. Hatemi, cumhurbaşkanlığı döneminde İçişleri Bakanlığında 10 bölge belirlediklerini ancak bunu anayasa gereği uygulayamadıklarını ifade etti.

Steinitz: ABD’nin Baskısı Artarsa İran İsrail’e Saldırabilir

İsrail Enerji Bakanı Yuval Steinitz, Tahran ve Washington arasındaki gerginliğin ve soğukluğun artması durumunda İran’ın İsrail’e yönelik doğrudan veya vekâleten saldırması konusunda uyardı. Steinitz, “İran’la ABD arasında veya İran’la komşuları arasında bir tür çatışma olursa İran’ın Hizbullah’ı ve İslami Cihadı Gazze’den harekete geçireceklerini ve hatta İran’dan füzeleri ateşlemeye çalışacaklarını göz ardı edemiyorum.” açıklamasında bulundu.

İran ve Çin’den Afganistan’daki Barış Sürecine Destek

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Seyyed Abbas Arakçi ve Çin Dışişleri Bakanlığı Afgan İşleri Özel Elçisi Deng Xijun 13 Mayıs Pazartesi günü Tahran’da bir araya geldi. Üst düzey yetkiler Afganistan’daki güncel siyasi ve güvenlik gelişmelerini tartıştı. Afganistan’ın güvensizliği ve istikrarsızlığını bölgedeki devletler için ortak bir tehdit olarak tanımladıklarını ve Afganistan’da barışı sağlamak için iş birliğinin önemini vurguladılar.

Zarif’in Hindistan Ziyareti

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif Hintli yetkililerle güncel konuları istişare etmek için Yeni Delhi’ye gitti. Zarif, Türkmenistan’dan sonraki Hindistan ziyaretini, “Hindistan bizim önemli ve yakın ortaklarımızdan biri. Hindistan ile ekonomi dâhil farklı alanlarda düzenli olarak görüşmeler yapıyoruz. İran ile Hindistan arasında ekonomik faaliyetlerde kullanılan özel bir finansal sistem tasarlandı.” sözleriyle değerlendirdi.

BAE: İran’ın Davranışları Kaygı Verici

Birleşik Arap Emirlikleri Dışişleri Devlet Bakanı Anwar Gargash 12 Mayıs Pazar Günü ülkesinin kıyısında meydana gelen ticari gemilere yapılan sabotaj hakkında açıklamada bulundu. Gargash, petrol tankerlerine düzenlenen saldırıların ardından kısıtlama göstereceğini ve bölgedeki İran davranışının yol açtığı “zor durumlarda” gerilimi düşürmek için sorumluluk alacaklarını belirtti. Gargash ayrıca, “Suçlama yapmak kolay ama zor bir durum, ciddi sorunlar var ve İran’ın bölgesel davranışı bu sorunların arasında.” dedi.

Putin İran’ı Nükleer Anlaşmaya Bağlı Kalmaya Çağırdı

Rusya’nın Soçi şehrinde Avusturya Cumhurbaşkanıyla görüşen Putin, 15 Mayıs Çarşamba Günü gazetecilere verdiği demeçte, nükleer anlaşmanın dağılmanın eşiğinde olduğunu ancak ABD anlaşmadan çekilse bile İran’a nükleer anlaşmaya bağlı kalması konusunda çağrıda bulundu. Putin, Rusya’nın anlaşmaya arabuluculuk yapmaktan memnuniyet duyduğunu ve gelecekte de yardım etmeye istekli olacağını söyledi ancak Rusya’nın “kurtarma ekibi olmadığını” ve “tamamen bize bağlı olmayan her şeyi düzeltemeyeceğini” de sözlerine ekledi.

Japonya, İran ile Dostluk İlişkileri Geliştirmek İstiyor

16 Mayıs Perşembe Günü İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Japon mevkidaşı Tano Kono ve Japonya Başbakanı Shinzo Abe ile başkent Tokyo’da buluştu. Abe Japonya’nın, İran’la olan geleneksel dostluk ilişkilerini sürdürmeye ve geliştirmeye istekli olduğunu belirtti. Japon başbakanı, Zarif’e Ortadoğu’da gerilimin yükselmesinden endişe duyduklarını da sözlerine ekledi.

Otomobil Üretiminde Düşüş

Son verilere göre İran’da Ferverdin (Mart 21-Nisan 20) ayında 18 otomobil modelinin üretimi durduruldu. İran Otomobil Üreticileri Birliği tarafından yayımlanan bir rapora göre minibüs, otobüs ve otomobil üretiminde Nisan ayında geçen yılın aynı dönemine göre %92 düşüş görülmüştür. Aynı dönemde çeşitli pikap üretiminde ise %38 düşüş gerçekleşmiştir.

Petrol Dışı İhracatta Düşüş

Gümrük verilerine göre Nisan (Ferverdin) ayında İran’ın Çin, Irak, Güney Kore, Birleşik Arap Emirlikleri ve Afganistan’a yaptığı petrol dışı ihracat %18 düşüş göstermiştir. Bununla birlikte İran’ın Güney Kore ihracatında %24 artış olurken BAE’de %58, Afganistan’da %19 ve diğer ülkelerde %23 düşüş görülmektedir.

İthalat Rakamları

Gümrük verilerine göre İran’ın Ferverdin ayında yaptığı genel ithalatta geçen yılın aynı dönemine göre %7 düşüş olmuştur. Son verilere İran’ın Çin’den yaptığı ithalat %30 düşüş gösterirken Türkiye, Hindistan ve Hollanda’dan yaptığı ithalatta sırasıyla %160, %213 ve %218 artış görülmektedir.

Güney Kore’nin İran’dan Petrol İthalatı Arttı

Gümrük verilerine göre Güney Kore’nin Nisan ayında İran’dan ithal ettiği ham petrol geçen yılın aynı dönemine göre %17 artışla 1,45 milyon tona ulaştı. Güney Kore, ABD’nin İran’a uyguladığı son yaptırımlar öncesi İran ham petrolünün en büyük alıcısıydı. ABD’nin geçici muafiyet kapsamında yer alan ülkeler Çin, Hindistan, Güney Kore, Türkiye, Japonya, İtalya ve Yunanistan’dır. Ancak bu ülkelerin muafiyetleri 2 Mayıs 2019’da sonlandırılmıştır.

Kâğıt Yetersizliğine İlişkin Cihangiri’nin Açıklamaları

13 Mayıs Pazartesi günü Parlamento Kültür Komisyonu üyeleri, Kültür ve İslami İrşad Bakanı ve yardımcılarıyla bir araya geldi. Toplantıda yayıncılık sektörü için acil gerekli olan kâğıdın 4.200 tümene ithal edilmesi kararlaştırıldı. Ardından sektörünün acil kâğıt ihtiyacına ilişkin Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı, Kültür Bakanı, Merkez Bankası Genel Müdürü, basımevleri müdürleri ve yayınevlerinden temsilcilerin katıldığı bir oturum düzenlendi. Yayıncılık sektörüne dair sorunların tartışıldığı oturumda Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Cihangiri, hükûmetin kâğıt ithalatı için gerekli bütçeyi geçen yıllarda olduğu gibi bu yıl da temin edeceğini belirtti. Kültürel bir hizmet yapan yayıncılık sektörünü her daim destekleyeceklerini belirten Cihangiri, kitap ve diğer neşriyat toplumun temel ve zorunlu ihtiyacı olduğundan basım sektörünün hayatta kalabilmesi için hükûmetin gerekli bütün tedbirlerin alınması gerektiğini belirtti. Cihangiri, yayıncılık sektörü için gerekli kâğıt, çinko gibi hammaddelerdeki fiyat artışlarından haberdar olduğunu söyleyerek artışları rağmen İran matbuatının giderek artan üretim seyrine zarar gelmesine izin vermeyeceklerini vurguladı. Ayrıca geçen yıl ekonomik sorunlar gerekçesiyle kâğıt ithali için gerekli bütçenin Merkez Bankasından sağlandığını ve bu uygulamanın bu yıl için de geçerli olacağını vurguladı. Cihangiri, yayıncılık sektörünün ihtiyacını kapatmak için ülke içindeki kâğıt imalatçılarının da üretim seviyelerini artırmaları gerektiğine değindi. Hükûmetin 4.200 tümene ithal etiği kâğıdın serbest piyasada dolaşıma çıktıktan sonra fiyatının katlanarak arttığını bunun sebebinin ise rant ve karaborsacılık olduğunu açıklayan Cihangiri, bu tür yasa dışı faaliyetleri önlemek için de yargının önleyici tedbirlere başvurmasının gerektiğini söyledi. Son Kültür ve İslami İrşad Bakanlığının kâğıt ithali ve üreticilere dağıtılması aşamaları üzerinde daha sıkı bir denetim oluşturması gerektiğinden söz etti.

Huzistan’daki Sel Bölgesinde 3.000 Evin Yeniden Yapımına Başlandı

16 Mayıs’ta Huzistan’ın Şuşter ilçesinin Şuayibiye nahiyesinde, selden zarar gören evlerin yeniden yapımına başlandı. İnşa çalışmalarının ilk gününde düzenlenen törene İran Toplu Konut Kurumu Müdürü Alireza Tabiş, Konut Kurumu Fars Eyaleti Genel Müdürü, Huzistan Valisi ve Şuşter Milletvekilleri katıldı. Bölgede, selden zarar gören evlerin yeniden yapımını Toplu Konut Kurumu Fars Eyaleti Onarım Karargâhı üstlenmişti. Alireza Tabiş zarar gören evlerin bu yılın sonuna kadar (Şubat-Mart 2020) bitirilmesine karar verildiğini belirtti. Bugüne kadar Huzistan’da selde zarar gören evlerden 20.000 kadarı hasar tespit sürecinden geçmiş ve uzmanların hazırladığı rapora göre evlerin onarımına karar verilmişti. Karargâhın bilgilerine göre bölgedeki evlerin 2.377’sinin ağır hasarlı 10.606’sının ise onarılacak vaziyette olduğu tespit edildi. Evleri onarılan vatandaşlar ise konutlarına dönmeye başladı.

Millî Kütüphanede Farsçayı Koruma ve Firdevsi’yi Anma Günü Kutlandı

İran Millî Kütüphanesi, Sadi Vakfı ve Fars Dili ve Edebiyatı Kurumu iş birliğinde Farsçayı Koruma ve Hekim Ebu’l-Kasım Firdevsi’yi Anma programının üçüncüsü düzenledi. 14 Mayıs 2019 Salı günü Tahran’da Millî Kütüphane binasında düzenlenen programa Millî Kütüphane ve Arşiv Kurumu Başkanı Eşref Borucerdi, Fars Dili ve Edebiyatı Kurumu Başkanı Golamali Haddad Adil gibi isimlerin yanı sıra muhtelif üniversitelerden akademisyenler de katıldı. Borucerdi konuşmasında; Millî Kütüphanedeki Şahname nüshalarını özenle muhafaza ettiklerini, Millî Kütüphanede bugün beş farklı Şehname nüshasının bulunduğunu ve bunların kütüphaneye alınmadan önceden yurt dışına çıkarılmasını engellediklerini ifade etti. Fars Dili ve Edebiyatı Kurumu Başkanı Golamali Haddad Adil ise canlı bir organizmaya benzettiği dilin yaşatılması için her zaman korunmasının şart olduğunu, 30 yıllık bir maziye sahip olan Fars Dili ve Edebiyatı Kurumunun bu misyon için var olduğunu vurguladı. Haddad Adil; hâlihazırda 61 farklı ülkede 534 üniversite ve yüksekokulda Farsça öğreten bölümlerin bulunduğunu ayrıca yine yurt dışında 291 okulda Farsça öğretildiğini, bu okulların 157’sinin doğrudan İran’a bağlı olduğunu belirtti. Sadi Vakfına ilişkin de bilgi veren Haddad Adil; vakfın 61 ülkede 72 temsilciliğe sahip olduğunu, günümüze kadar bu vakfa bağlı 223 adet okutmanın bahsi geçen okullarda Farsça öğretmek için görevlendirildiği aktardı. Programa Afganistan ve Tacikistan’ın yanı sıra Türkiye’nin de yer aldığı sekiz farklı ülkenin büyükelçileri de iştirak etti. İran’da 25 Ordibeheşt (14-15 Mayıs) Farsçayı Koruma ve Hekim Ebu’l-Kasım Firdevsi’yi Anma Günü olarak kutlanmaktadır.