Haftalık Basın Özeti 12-18 Ocak 2020

Haftalık Basın Özeti 12-18 Ocak 2020
22-28 Dey 1398
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Sistan ve Beluçistan’da Sel Felaketi

Mehrnews Haber Ajansına göre Sistan ve Beluçistan eyaletinde bir yıl içinde yağması beklenen yağmurların iki günde yağması sonucu meydana gelen su baskınları ve sel felaketi nedeniyle en az 500 köy ve 14 şehir olumsuz etkilendi ve 20 binden fazla konutta hasar oluştu. Ajansa göre 3 kişinin öldüğü su baskınları sonucu şimdiye kadar tarlalar, iletişim ve telekomünikasyon donanımları ve kırsal yollarında ciddi hasar meydana geldi.

Rafsancani Vefatının Üçüncü Yılında Tahran’da Anıldı

İran’ın eski cumhurbaşkanlarından Ayetullah Haşimi Rafsancani vefatının üçüncü yıldönümü dolayısıyla 16 Ocak 2020 tarihinde Tahran’da ülkenin bazı yetkililerin katılımıyla anma töreni düzenlendi. Anma töreni dolayısıyla Cumhurbaşkanı Yardımcısı İshak Cihangiri, Atom Enerjisi Başkanı Ali Ekber Salihi, Ali Mutahhari, Hasan Humeyni, dinî ve askerî yetkililerin yanı sıra Rafsancani ailesi katıldı.

Devrim Rehberi Hamenei Tahran Cuma Hutbesinde Konuştu

Devrim Rehberi Ayetullah Ali Hamenei, başkent Tahran’da 2012 yılından bu yana ilk kez Cuma namazı kıldırdı. Hamenei’nin cuma hutbesindeki konuşmasının bazı önemli satır başlıkları şu şekildedir:

•    Devrim Muhafızları Ordusu’nun Amerikan üslerine nokta saldırılarının gerçekleştiği gün “Eyamullah” Allah günlerindendir.

•    Kudüs Güçleri savaş ve terörü vatanımızdan uzak tutuyorlar.

•    Füze saldırısı Amerika’nın prestijine ve hegemon imajına darbe vurulmasıdır.

•    Düşmanın müzakeresi hile ve sahtekârlıktır. Müzakereden korkumuz yoktur ama Amerika’yla olmayacak.

Ruhani: Ülkeyi Tek Bir Grupla Yönetemezsiniz

İran Cumhurbaşkanı Ruhani, Anaysa Koruyucular Konseyi’nin Meclis aday adaylarının birçoğunun uygunluğunu reddetmesini gruplaşma olarak tanımladı ve sonuçları konusunda uyardı. Ruhani, geniş diskalifiyeler sonucu tüm partilerin ve grupların seçimlere katılmasının engellendiğini belirtti ve bu duruma “ülkeyi tek bir grupla yönetemezsiniz” diyerek tepki gösterdi. Ruhani, “Böyle seçim olmuyor ki. Bu durum bir mağazada tek bir cinsten iki bin tane koyarak buna da çeşitlilik olduğunu söylemeye benzer” diyerek bu şekilde büyük bir grup ve nüfusun çoğunluğunun muhalefete dönüşeceğini ve halkın çeşitlilik istediğini vurguladı.

Anayasa Koruyucular Konseyi Sözcüsünden Ruhani’ye Tepki

Anayasa Koruyucular Konseyi Sözcüsü Abbas Ali Kedhudayi, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin açıklamalarına sosyal medyadan tepki gösterdi. Kedhudayi Twitter üzerinden, “Uygunlukları reddedilen kişilerle ilgili tartışmalar yeni değil ancak cumhurbaşkanın bu millî olmayan projedeki öncülüğü üzücüdür. Akrabaların onaylanmamasının diğer grupları ortadan kaldırmak anlamına geldiğini bilmiyorduk.” diyerek tepki gösterdi.

Kedhudayi’nin bu açıklamalarına tepki İçişleri Bakanı Rahmani Fazlı’dan geldi. Rahmani Fazlı, Kedhudayi’ye yazdığı mektupta onun üslubunu ve yaklaşımını eleştirdi. Rahmani Fazlı mektubunda, halk tarafından seçilmiş bir cumhurbaşkanına karşı böyle bir üslup ve yaklaşımı hukukçu birine yakıştıramadığını belirtti.

Lavrov: ABD’nin İran Yaptırımları İstikrara Ciddi Şekilde Zarar Veriyor

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov 16 Ocak Perşembe günü Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te bulunan Uluslararası İlişkiler ve Dünya Ekonomisi Üniversitesi’nde bir konuşma yaptı. Konuşmasında “ABD’nin Nükleer Anlaşma’dan tek taraflı çekilmesi ve sonrasında başlattığı yaptırımlar sadece bölgede değil dünyada istikrarsızlığa yol açtı.” dedi. Lavrov, Nükleer Anlaşma’nın başarısız olmasının sebebinin ABD’nin tek taraflı attığı adımlar olduğunu belirtti.

Ukrayna Uçağı Kazası için Dışişleri Bakanları Londra’da Toplandı

Uçak kazasında hayatını kaybeden kişilerin ülkelerinin Dışişleri Bakanları Londra’da bir araya geldi. Afganistan, Kanada, İngiltere, İsveç ve Ukrayna Dışişlerin Bakanlarının katılımıyla gerçekleşen toplantıda Tahran’ın olayın sorumluluğunu tamamen üstlenmesi ve ölenlerin ailelerine tazminat ödenmesi talep edildi.

Ruhani: İran Geri Adım Atmayacaktır

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani 16 Ocak Perşembe günü yaptığı açıklamada uranyum zenginleştirme oranının Nükleer Anlaşma öncesine döndüğünü söyledi. Ruhani, “İran’ın taahhütlerini azaltması ve kısıtlamaları askıya alması ABD’nin İran’ın uyguladığı bir dizi yaptırımlara karşı protestonun bir parçasıdır.” dedi.

Tahran yönetimi Mayıs 2019’dan beri ABD’nin tek taraflı olarak Nükleer Anlaşma’dan çekilmesine itiraz kapsamında kademeli olarak anlaşmadan doğan yükümlüklerini askıya almaktadır.

Zarif: Zorbalığa Boyun Eğmeyin

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ve Avrupa Birliği Dış Politika Sorumlusu Josep Borrell Fontelles 16 Ocak Perşembe günü Yeni Delhi’de düzenlenen Raisana formunda bir araya geldi.  Zarif, Kapsamlı Ortak Eylem Planı’nın (KOEP) üç Avrupalı üyesinin taahhütlerini yerine getirmedikleri konusunda şikâyetlerde bulunarak Avrupa’nın anlaşmazlık mekanizmasını tetiklemesini ve İran’a karşı suçlamaları reddetti.

İran’ın Çelik Üretiminde Artış

İran İstatistik Merkezi verilerine göre İran takviminin ilk sekiz ayında (21 Mart-21 Kasım 2019) çelik zinciri ürünleri ihracatı 7,8 milyon tona ulaşmış ve bir önceki yılın aynı dönemine göre %24 artış göstermiştir. Çelik fiyatı ton başına ortalama 385 dolar olarak belirtilmiştir.

İran dünya çelik üretimi sıralamasında 10’nuncu sırada yer almaktadır.

İran ile Irak Arasındaki Ticaret Hacminde Düşüş

İran-Irak Ortak Ticaret Odası Genel Sekreteri Hamid Hosseini, İran’ın Irak’a ihracatının son dokuz ayda (Mart-Aralık 2019) 6,3 milyar dolara ulaştığını açıkladı. İran’ın Irak’a ihracatı 20 Eylül-20 Kasım döneminde 1 milyar dolara gerilerken 22 Kasım-21 Aralık döneminde yaklaşık 600 milyon dolar artış gerçekleşmiştir. Irak’ta gösteriler başlandığından bu yana İran’ın ihracatı da düşüş göstermeye başladı. Ancak son aylarda İran ihracatını Kuzey Irak Kürt Bölgesel Yönetimine yoğunlaştırarak ihracatında artış sağladı.

ABD’nin Yaptırımlarına Rağmen İran Gaz Satışını Arttırdı

İran’ın ham petrol ürünleri ihracatı ABD yaptırımları listesine girerken Tahran büyük indirimler sunarak son aylarda Irak ve Suriye de dâhil olmak üzere bazı ülkelere olan mazot (gazyağı ürünleri) ihracatını önemli ölçüde arttırmaktadır. Facts Global Energy Kurumun verilerine göre ısıtma, enerji üretimi ve taşımacılıkta kullanılan İran’ın mazot ihracatı, 2019’un dördüncü çeyreğinde günde yaklaşık 95 bin varile yükseldi. Bu rakam bir önceki yılının aynı çeyreğine göre %80’den fazla artış göstermektedir.

Facts Global Energy Kurumu’nun yayımladığı raporu, İran mazot ürünlerini Irak, Afganistan, Pakistan ve Suriye gibi komşu ülkelere gemi veya kamyon üzerinden ihraç etmesi tahminlerine dayanmaktadır.

Akaryakıt Zammından Sonra Gıda Ürünlerinin Enflasyonu Arttı

İran İstatistik Merkezi verilerine göre benzin zammından sonra 22 Kasım-22 Aralık döneminde gıda ürünlerin fiyatlarını olumsuz etkilenmiştir. Söz konu enflasyon oranı Batı Azerbaycan, Buşehr, Sistan ve Beluçistan eyaletlerinde aynı dönemde diğer eyaletler arasında en yüksek gıda enflasyonunu yaşadığı belirtilmektedir. İran Ulusal Petrol Şirketi 15 Kasım 2019’da akaryakıta zam uygulamasından bir ay sonra en yüksek gıda enflasyonu %8,1 ile Batı Azerbaycan eyaletinde gerçekleşti. Batı Azerbaycan gıda dışı enflasyon oranı %5,2 olarak görülmektedir.

İran’da Sanatçılar Konserlerini İptal Etti

Ukrayna uçağının düşürülmesi ve ardından ortaya çıkan son olaylar nedeniyle konserini iptal eden Assar, sosyal medya hesabından şu cümleleri paylaştı: “Ülkemizde meydana gelen olaylarda acı çekenler için başsağlığı dilerim. Beni de acınıza ortak edin. Konser tarihini duyurduğumdan bu yana ne kadar nazik olduğunuzu gördüğüm için sevgi ve gurur içerisindeyim. Burada bulunmanızla yılların tüm yorgunluğunu benden aldınız. Bilmenizi istiyorum ki bu dünyada sahip olduğum ve gurur duyduğum her şey sizsiniz. Ama üzülerek belirtmeliyim ki son günlerde yaşanan olaylar nedeniyle şarkı söyleyecek durumda değilim. Bu yüzden Tahran’daki konserimi iptal ediyorum. Daha iyi günlerde, durumlarda ve kalplerde birlikte olacağımızı umuyorum.”

Ukrayna uçağının Devrim Muhafızları tarafından yanlışlıkla düşürülmesinin ardından konserini iptal eden bir diğer sanatçı ise Ali Reza Kurbani oldu. Kurbani sosyal medya hesabından “Bugünlerde yaşadıklarımız kelimelerle ve şiirlerle ifade edilemez. Yas tutan babaların, gönlü yanık eşlerin, evsiz çocukların ve en önemlisi yavrularının yasında olan annelerin kederini nasıl tarif edebilirim? Hangi aşk, hangi bilgi veya hangi gençlik meyve vermeden efsane olmuştur? Tahran konseri için ocak ayında yapmış olduğum coşkulu ve ciddi hazırlıklara rağmen konseri iptal etme konusunda kararlıyım” paylaşımıyla konserini iptal ettiğini açıkladı.

Öte yandan Barış Pınarı harekâtı sonrası İstanbul’daki konserini iptal eden Kemençe sanatçısı Keyhan Kelhor yaptığı açıklamada sanat faaliyetlerinin hiçbir surette iptalinden yana olmadığını söyleyerek yakın zamanda düzenlenecek olan konserini iptal etmeyeceğini ilan etti.

İran’daki Protestolar ve Eşlik Eden Sanatçılar

Birkaç müzik grubu, bazı tiyatro grupları ve birkaç sinema yapımcısından oluşan bir grup İranlı sanatçı, İran’da Ukrayna uçağının düşürülmesinde hayatını kaybedenlerin yakınlarının acılarını paylaşmak ve onlarla dayanışma amacıyla bu yılki sanat festivallerine katılmayacaklarını ilan ederek sanat gösterileri ve sergilerinden bazıları iptal edildi.