Haftalık Basın Özeti 14-20 Ekim 2017

Haftalık Basın Özeti 14-20 Ekim 2017
Haftalık Basın Özeti 14-20 Ekim 2017 (22-28 Mihr 1396)
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

İran’dan Trump’ın Açıklamalarına Sert Tepki

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ABD Başkanı Donald Trump’ın sert açıklamalarına İran devlet televizyonundan anında yanıt verdi. Ruhani, “Trump’ın açıklamaları İran milletine hakaret ve iftiralardan başka bir şey içermiyordu” ifadelerini kullandı. Ruhani, menfaatlerinin sağlanmaması ve anlaşmaya imza atan ülkelerin çekilmesi durumunda İran’ın da nükleer anlaşmadan çekileceğini kaydetti. Ruhani bu anlaşmanın sadece İran ve ABD arasında imzalanan bir anlaşma olmadığının da altını çizdi. Konuşmasında Devrim Muhafızlarını da savunan Ruhani, Devrim Muhafızlarının İran, Irak, Suriye, Yemen ve bölge ülkelerinin yanında ABD destekli terör gruplarına karşı mücadele ettiklerini söyledi.

Musevi Çiftinin Kızlarından Açık Mektup

2009 Yeşil Hareketi liderlerinden olan ve yaklaşık altı yıldır ev hapsinde tutulan Mir Hüseyin Musevi ve Zehra Rahneverd’in üç kızı Kevkeb, Zehra ve Nergis Musevi ‘Şii Din Adamaları ve İslam Dünyası’ndaki Dini Eğitim Çevrelerine’ açık mektup yazdılar. Ebeveynlerinin ev hapsindeki durumlarını şiddetle eleştiren Musevi kardeşler, yetkililerin ev hapsindeki anne-babalarının muayenelerini olabildiğince ertelediklerini söylediler. Musevi kardeşler ayrıca, bazılarının istek ve planlarının ev hapsindekilerin özgürlüğü yerine tedrici ölümleri olduğunu iddia ettiler.

Ümid Fraksiyonunda Tasfiye İhtimali

Ümid Fraksiyonu Başkanı Muhammed Rıza Arif verdiği bir röportajda bazı fraksiyon üyelerinin üyeliklerinin iptal edilebileceği sinyalini verdi. Arif, Cumhurbaşkanı Ruhani’nin güvenoyu alması için sunduğu bazı bakanlara ret oyu vererek Ümid Fraksiyonunun genel tutumuna aykırı hareket edenlerin araştırıldığını ve bu kişilerin dosyalarının Fraksiyon Hakem Kurulu’nda incelendiğini söyledi. Arif, ayrıca Hakem Kurulu, Başkanlık Divanı ve Genel Kurul’dan bu milletvekillerin üyeliklerinin iptali kararı çıktığı durumda ise bu kararı kesinlikle uygulanacağını ifade etti.

Belediye Meclisi’ndeki Gayrimüslim Tartışması Devam Ediyor

Yezd Belediye Meclis seçimlerine katılan Zerdüşt aday Sipenta Niknam’ın üç bin Zerdüşt’ün yaşadığı yerde yirmi binden fazla oy almasının tartışmaları devam ediyor. Mayıs ayında gerçekleşen belediye meclis üyeleri seçimlerinden önce 18 Nisan’da Anayasayı Koruyucu Konsey (AKK) belediye meclis seçimleri kanununun 26.maddesinin birinci fırkasını yeniden yorumlayarak ‘Müslüman nüfusun fazla olduğu yerde gayrimüslimlerin aday olmasını şer’i ölçülere aykırıdır’ şeklinde bir hükme varmışlardı. Meclis Başkanı Ali Laricani ise anayasal olarak belediye meclis seçimlerini denetleme yetkisinin mecliste olduğunu bildirmişti. Laricani bu hafta içinde yaptığı açıklamada Sipenta Niknam’ın üyeliği konusunda Meclis ve AKK arasında görüş ayrılığının meydana geldiğini ve bu sorun çözülmezse Düzenin Yararını Teşhis Konseyi (DYTK) bünyesindeki Erkler Arası Uzlaşma Konseyine mektup göndermek suretiyle konunun araştırılacağını bildirdi.

Hamenei’den Nükleer Anlaşma Açıklaması

Devrim Rehberi Ali Hamenei 18 Ekim Çarşamba günü yaptığı açıklamada Trump’ın nükleer anlaşmaya yönelik sözlerine tepki gösterdi. Avrupa’nın nükleer anlaşmanın kendi işlerine geldiğini anladıkları için Trump’ın anlaşmayı yırtma tehdidine karşı çıktıklarını belirten Hamenei, Avrupa’nın tavrının olumlu ancak yeterli olmadığını söyledi. Hamenei, karşı taraf anlaşmayı bozmadığı sürece İran’ın da bozmayacağını ancak onların anlaşmayı yırtmaları halinde kendilerinin de anlaşmayı paramparça edeceklerini vurguladı.

Muhammed Hatemi’ye Geçici Ev Hapsi

Eski Cumhurbaşkanı Hatemi’ye geçtiğimiz hafta yeni bir sınırlama getirildi iddiası tartışmalara neden olmuştu. 2009 olaylarından sonra yurtdışına çıkma, basında isminin yazılması ve fotoğrafının paylaşılması gibi yasaklar getirilen Hatemi’nin avukatı Muhammed Encam bu kez Hatemi’ye Din Adamları Özel Mahkemesi tarafından siyasi, kültürel toplantılar ve mitinglere üç ay katılmama yasağı getirildiğini iddia etmişti. Hatemi’ye yakınlığıyla bilinen Sahamnews sitesinin haberine göre güvenlik kurumları tarafından Hatemi’ye evinden çıkmaması bildirildi. Ancak güvenlik güçlerinin daha sonra evin etrafını terk etmesiyle, Hatemi’nin 19 Ekim Perşembe günü eski bakanlarıyla yapacağı görüşmeyi engellemek amacıyla geçici bir ev hapsi cezasının uygulandığı anlaşıldı.

Ahmedinejad Para Cezasına Mahkûm Edildi

Eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad cumhurbaşkanlığı döneminde Milli Petrol Şirketinin gelirlerini hazineye aktardığı için yargılandığı mali davada 1 milyar dolarlık zararı karşılamaya mahkûm edildi.

Ali Laricaniden Açıklama

İslami Şura Meclisi Başkanı Ali Laricani, Amerikan yönetiminin nükleer anlaşmayı sürekli ihlal ettiğini belirtti. Laricani 16 Ekim Pazartesi günü Ermenistan Meclis Başkanı Ara Babaluyan’la yaptığı görüşmede ayrıca, Ermenistan’ın İran’ın dost ve komşu ülkesi olduğunu ve ikili ilişkilerin çok iyi olduğunu, Ermenistan’ın bölgede barış ve istikrarın sağlanmasında faydalı rol oynadığını söyledi.

ABD: İran'ın Bir Sonraki Kuzey Kore Olmasına İzin Vermeyeceğiz

ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley, ABD yönetiminin İran ile yapılan nükleer anlaşmayı gözden geçirme amacının; yeni bir Kuzey Kore örneğini önlemek olduğunu söyledi. Haley, NBC televizyonuna yaptığı açıklamada, ABD'nin şimdilik İran ile 2015 yılında varılan nükleer anlaşmadan ayrılmayacağını ve hedeflerinin "daha iyi bir anlaşma" olduğunu ifade etti.

İran-Suriye Meclis Başkanları Görüştü

Rusya’da 137. meclisler arası toplantı için bulunan İslami Şura Meclis Başkanı Ali Laricani Suriye Meclis Başkanı Hamude Sebbağ ile görüştü.

Japonya’dan Nükleer Anlaşmaya Destek

Japonya Dışişleri Bakanı, İranlı mevkidaşı Cevad Zarif’i 18 Ekim Çarşamba günü telefonla arayarak nükleer anlaşmayı desteklediklerini vurguladı. Ayrıca Japon Bakan Tokyo yönetiminin tüm tarafların bu anlaşmaya bağlı kalmalarını istediğini belirtti. Benzer bir açıklama da Belçika Dışişleri Bakanı’ndan geldi.

Bakıri, Suriye’ye Gitti

İran Genelkurmay Başkanı Bakıri, Tahran-Şam ilişkileri ve bölgesel gelişmeleri görüşmek amacıyla 17 Ekim Salı günü Suriye’ye gitti. Tümgeneral Bakıri, bu ziyaret kapsamında Suriye Genelkurmay Başkanı ve Savunma Bakanı’yla bir araya geldi. Ayrıca İran Genelkurmay Başkanı Şam ziyareti kapmasında 19 Ekim Perşembe günü Beşar Esed ile görüştü.

Başbakan Yıldırım-Cihangiri Görüşmesi

Başbakan Binali Yıldırım, 19 Ekim Perşembe günü Çankaya Köşkü'nde İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri ile ortak basın toplantısı düzenledi. Başbakan Yıldırım ve Cihangiri'nin açıklamalarında öne çıkan konu "İki ülke arasında yapılan yerli para ile ticaret anlaşması" oldu. Ayrıca Cumhurbaşkanı Erdoğan da Cihangiri’yi kabul etti.

Tahran Belediyesinin Borcu 7.5 Milyar Dolar

Tahran Belediye Başkanı Muhammed Ali Necefi Tahran Belediyesinin bankalara, müteahhitlere, çalışanlara ve benzeri kalemlere toplamda 7,5 milyar dolar borcu olduğunu açıkladı. Necefi bu açıklamasıyla Tahran Eski Belediye Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf’ın görevinin son yılında belediyenin borçlarının 4 milyar 750 milyon dolar olduğu yönündeki beyanatını reddetmiş oldu.

İran Heyeti D-8 Zirvesi için Türkiye’de

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ev sahipliğinde Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı’nda yapılan zirveye İran, Pakistan, Bangladeş, Malezya, Endonezya, Mısır ve Nijerya’nın devlet ve hükümet başkanları ile üst düzey temsilcileri katıldı. Bu sene ayrıca Azerbaycan’ın da katıldığı zirveye İran’ı temsilen İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri’ye İran Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanı, Karayolları ve Şehircilik Bakanı, Kültürel Miras Teşkilatı Şefi ve İran Merkez Bankası Başkanı eşlik etti. Cihangiri, Tahran havaalanındaki gazetecilere verdiği demeçte, Türkiye ile ikili iş birliği konularını ve İslam dünyasındaki son gelişmeleri tartışacağını söyledi. Ankara’da Başbakan Binali Yıldırım ile görüşen Cihangiri bir buçuk saat süren görüşmenin ardından Binali Yıldırım ile ortak bir basın açıklaması da gerçekleştirdi. Geçen hafta İran’da yapılan görüşmelere de atıfta bulunan Cihangiri ve Yıldırım, iki ülke arasındaki iş birliğinin başta güvenlik ve ekonomi olmak üzere çeşitli alanlarda da devam edeceğini vurguladı.

İran’dan Türkiye’ye İthalatta Kolaylık

Geçen yıl, İran, İran'ın Türkiye'den ithal ettiği konsolosluklardan onay istemeye karar vermiş, konsolosluktaki bürokratik işlemler ve belge ücretleri sebebiyle zaman kaybına neden olan bu karar ise çoğu kez eleştirilmişti. Bu karar karşısında Ekonomi Bakanlığı da eylül ayında İran için "konsolosluk onayı şartı" uygulamaya başlamıştı. Bakan Zeybekçi'nin bürokratlara verdiği talimatları takiben temasın olumlu sonuçlar verdiği ve İran'ın geçen hafta İki ülke arasındaki ticaret sürecini olumsuz etkileyen konsolosluk onay şartını kaldırdığı bildirildi. İran, aynı hamlenin Türk tarafından da atılmasını bekliyor.

İran’da Küçük Yaşta Evlilikler Artıyor

İran Cumhurbaşkanlığına bağlı Kadın ve Aileden Sorumluk Başkanlık tarafından yayımlanan istatistiklere göre 2013 yılında 15 yaşından küçük erkek çocuklarda evlilik oranı %0,4 iken kız çocuklarında ise %5,4’tür. Kız çocuklarının evlilik oranı 2014 yılında %5,6’ya yükselmiştir. 2015 ve 2016 yıllarında ise sırasıyla %5,4 ve %5,5 gösteriyor.

2016 yılının ilk 9 ayında 15 yaşından küçük erkek çocukların evlenme oranı %0,5. Bu oran kız çocuklarında %5,5’i gösteriyor. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Müdürlüğü 2014 istatistik verilerine göre son 5 yılda çocuk evliliklerinde artış olduğu gözlemleniyor.

Bazı çocuk hakları savunucuları çocuk yaşta evliliğin gelecekte İran halkının evlilik müessesesine zarar vereceğini öngörüyorlar.

Uluslararası 7. İranoloji Kongresi Madrid’de Düzenlendi

Uluslararası 7. İran Kültür, Dil, Edebiyat, Siyaset ve Tarih Kongresi, 16-17 Ekim 2017 tarihlerinde İspanya’nın Madrid şehrinde Universidad Autónoma de Madrid’de yapıldı.

Kongrenin açılış törenine Autónoma Üniversitesi Edebiyat ve Felsefe Fakültesi Dekanı Antonio Cascon Dorado, Aoteonoma Üniversitesi Arap ve İslam Araştırmaları Merkezi Başkanı Gonzalo Fernandez Parrilla, İspanya İranoloji Derneği Başkanı Alfred G. Kavanagh, İran İslam Cumhuriyeti Kültür Müsteşarı Alireza Esmaeili katıldı.

İran Kültür Müsteşarı Alireza Esmaeili, panelde yaptığı konuşmada şunları söyledi: “Bu tür programlarda akademisyen ve araştırmacılar aracılığıyla İran’ın tarih ve medeniyetine vakıf olunacağından hiç şüphem yoktur. İranoloji kongresinin gerçekleşmesi ve genişlemesi, İran kültürünü ve Fars Dilini tanıma fırsatları ortaya koyuyor.”

Kongreye konuşmacı olarak Türkiye’den katılan Selçuk Üniversitesi Fars Dili ve Edebiyatı Bölüm Başkanı Doç. Dr. Ali Temizel, “Ahmedî Germiyani ve Hicri 8. Yüzyılda Anadolu’da Edebi Sanatların Öğretiminde Bedayi’u’s-Sihr fî Senayi’ş-Şi’r Adlı Eseri” başlıklı konuşmasında, Anadolu’da Farsça öğretimin öneminden ve öğretim tekniklerinden söz etti.

Granada Üniversitesi’nden Tarih ve Antropoloji Bölümü Akademisyenlerinden Narges Rahimi Jafari, “Sasaniler’de Temel İnançların Siyasal ve Toplumsal Yaşamdaki Rolü” hakkında konuştu.

Kongreye Autónoma Üniversitesi Edebiyat ve Felsefe Fakültesi akademisyenlerinin yanı sıra İran, Meksika, Türkiye ve Gürcistan’dan da yaklaşık 20 akademisyen ve araştırmacı katılarak bilimsel makalelerini sundular.

Sınır Hamallarına (Kulber) Tutuklama

Son günlerde İran sınır kuvvetlerince yapılan operasyonlarda Kulberlerden bazıları tutuklandı. İran güvenlik kuvvetleri tarafından kaçakçılık yaptıkları şüphesiyle Kulberlerin üzerleri aranmak istendi. Buna direnen ve üzerini aratmak istemeyen bir kulber açılan ateş sonucunda yaralandı.

İran’ın Kürdistan eyaletinde her yıl Kulberlerin ölüm oranının arttığı ve en son 2016 yılında yapılan bir araştırmaya 18 kişinin öldüğü açıklandı.

İran ve Ermenistan Kültürel İlişkilerini Geliştirmeye Devam Ediyor

İran ve Ermenistan kültür bakanları iki ülkenin kültür, sanat ve medya alanlarındaki ilişkilerini geliştirmek için çağrıda bulundu.

12 Ekim 2017 Perşembe günü Tahran’da yapılan toplantıda İran Kültür ve İrşad-ı İslami Bakanı Seyyid Abbas Salihi ve Ermeni mevkidaşı kültürel alandaki ikili ilişkileri geliştirmeye hazır olduklarını dile getirdiler.

Seyyid Abbas Salehi İran’ın müzik, sinema, tiyatro, görsel sanatlar, medya ve kitap alanındaki kapasitesine dikkat çekerek, kültürel ve sanatsal alandaki iş birliği iki ülke arasındaki ilişkileri daha da geliştirebilir, dedi. Salehi ayrıca, iki ülke arasındaki iyi ve genişleyen ilişkilere de değindi ve İran ile Ermenistan arasındaki yeni kültürel anlaşmalar sayesinde ilişkilerin daha da gelişeceğini söyledi.

İki ülke daha önce de ortaklaşa film yapmışlardı.

İran Polisi Son 6 Ayda 400 Ton Uyuşturucu Ele Geçirdi

İran Uyuşturucuyla Mücadele Merkezi Genel Sekreter Yardımcısı Tuğgeneral Ali Moayyedi, 20 Ekim 2017 Cuma günü yaptığı açıklamada 21 Mart’ta başlayan İran takviminin ilk altı ayında İran narkotik polisinin farklı türden 400 tondan fazla uyuşturucu madde ele geçirdiğini açıkladı. Ayrıca, ele geçirilen uyuşturucu miktarının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11 arttığını belirtti. İran’ın doğusunda, yüksek miktarda uyuşturucu kaçıran ve birçok polis memurunu öldüren önemli bir uyuşturucu kartelinin tespit edilip ve ortadan kaldırıldığını da sözlerine ekledi.

Afganistan ile 900 km’lik sınırı olan İran, Afganistan ve Avrupa arasındaki uyuşturucu ticaretinde bir geçiş güzergâhı olarak kullanılıyor. Son 40 yılda, dört binden fazla polis Afganistan’daki uyuşturucu ticareti savaşı yüzünden öldürüldü.

Tahran ve Seul Kapsamlı Bir Anlaşma Yaptı

Tahran ve Seul, ulaşım alanında ve hava koşullarının iyileştirilmesi konusunda bilgi alışverişinde bulunacak. Halk sağlığı, su temini ve kanalizasyon sistemlerini geliştirme, teknik bilgi, finansal yatırım ve ekonomi alanlarında iş birliği Tahran ve Seul arasındaki iş birliğinin diğer maddeleri arasında yer almaktadır.

Güney Kore Eski Cumhurbaşkanı Park Geun-hye’nin 2016'da İran’a yaptığı ziyaret 1962'de iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin kurulmasından bu yana yapılan en önemli ziyaret olarak görülüyor.

Güney Kore cumhurbaşkanının üç gün süren ziyaretine 236 yetkili ve büyük şirketlerin yöneticilerinden oluşan bir heyet eşlik etmişti.

İlk 500’de 7 İran Üniversitesi

İngiltere'nin Times gazetesi tarafından oluşturulan ve dünya üniversitelerinin başarısını bazı kriterlere göre hesaplayıp sıralamasını yapan Times Higher Education kurumu, 2018 yılına verilerine esas olmak üzere yaptığı değerlendirmesinde dünyadaki ilk 500 üniversite ve yüksek öğrenim arasında faaliyet gösteren kurumlar arasına İran’dan 7 üniversite de girdi. Bunlar sırasıyla Babil Sanati-yi Nuşirvani, Tahran, Sanati-yi Şerif, Sanati-yi Emir Kebir, Gilan, Sanati-yi Isfahan, Tebriz üniversiteleridir.

İran’ın 12 Eyaleti Aşırı Kurak

İran Ulusal Kuraklık ve Meteoroloji Kriz Yönetimi Merkezi Başkanı Şahruh Fatih, bu yıl bu topraklarda düşman yaşamış olsaydı doğal su kaynaklarına ve çevreye bu kadar zarar vermezdi, diyerek İran’daki kuraklığın, susuzluğun ve çevre sorunlarının boyutunu dile getirdi. Şahruh Fatih, bu konuda, 21 Eylül 2017’de sona eren 12 aylık ve 84 aylık periyotlarda İran’ın kuraklık, su sıkıntısı ve çevre sorunları incelendiğini söyledi.

Son 12 aylık kısa periyotta İran coğrafyasının % 88,7’lik kısmında kuraklık, susuzluk ve çevre problemlerinin yaşandığını dile getiren Şahruh Fatih, sırasıyla Huzistan eyaleti, Güney İlam, Kuzey Buşehr, Güney Kehgiluye ve Buyer Ahmed, Fars eyaletinin bazı bölümleri, Horasan-ı Şomali, Gülistan, Zencan, Doğu Azerbaycan, Batı Azerbaycan, Horasan-ı Rezevi, Yezd, Kirman’ın kuzeyi ve doğusu, Horasan-e Cenubi, Sistan ve Beluçistan eyaletleri bu yıl en fazla kuraklığın yaşanan yerler olduğunu açıklamaktadır.

Şahruh Fatih, Uzun süreli periyotta ise İran topraklarının %95’inde kuraklık, su sıkıntısı ve çevre sorunlarının görüldüğünü ve bunların başında Tahran, Elburz, Kazvin, Fars, Horasan-ı Rezevi, Huzistan, Buşehr, Kirman, Kirmanşah, Yezd ve Simnan eyaletlerinin ve Kuzey ve Güney Kehgiluye ve Buyer Ahmed bölgesinin yer aldığını sözlerine ekledi.