Haftalık Basın Özeti 14-20 Ocak 2017 (25 Dey - 1 Behmen 1395)

Haftalık Basın Özeti 14-20 Ocak 2017 (25 Dey - 1 Behmen 1395)
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Türkiye’den İran’a Ziyaret

Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Davut Çetin ile beraberindeki 20 kişilik heyet, İran’ın Alborz eyaletinde görüşmeler ve ziyaretler gerçekleştirdi. Alborz Eyaleti yaklaşık 3.500 büyük ve küçük üretim ve sanayi birimine sahip olmasının ve İran'ın endüstriyel merkezlerinden biri olarak kabul edilmesinin yanı sıra turizm ve tarım alanlarındaki başarısı ile de dikkat çekmekte. Alborz ve Antalya arasında, turizm başta olmak üzere ticaret ve ekonomik alanlarda iş birliğini arttırmak amacıyla düzenlenen ziyaret, heyetin İran’a düzenlediği ikinci ziyarettir. ATSO Başkanı Davut Çetin, iki tarafın da pek çok avantajı olduğuna ve iş birliği yelpazesinin genişliğine vurgu yaptı, önceliklerinin turizm ve tarım olduğunu açıkladı. Sanayi merkezlerinin incelenmesi ve müzakereler sonunda Alborz TSO ile ATSO arasında iş birliği protokolü imzalandı. Protokol, iki şehir arasındaki iş birliğinin derinleştirilmesi, ortak çalışmalar ile potansiyellerin keşfedilmesi ve üstünlüklerin her iki şehir açısından avantaja dönüştürülmesinde büyük önem taşıyor.

İran'da 17 Katlı Bina Çöktü

  İran'ın başkenti Tahran'ın simgeleri arasında gösterilen Türkiye'nin Tahran Büyükelçiliği binasının bulunduğu İstanbul Dört Yol kavşağında yer alan plastik ve tekstil atölyelerinin bulunduğu 15 katlı Plasko İş Merkezi sabah saatlerinde çıkan yangın sonrası boşaltılmasının ardından çöktü. İlk açıklamalarda binanın enkazı altında kalan yirmiden fazla itfaiyecinin yaşamını yitirdiği belirtilse de kesin rakam henüz netleşmemiştir.

Rafsancani’nin Sekiz Danışmanının Ofisi Kapatıldı

Haşimi Rafsancani’nin ölümünden sonra Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi’ne bağlı Stratejik Araştırmalar Merkezinin sekizinci katında bulunan Rafsancani’nin sekiz danışmanının ofisleri kapatıldı. Bazıları bunun Yürütme Konseyi tarafında yapılmış olduğunu ileri sürmüş ancak Konsey Başkanı haberi yalanlamış ve bu yönde herhangi bir talimat vermediğini ifade etmiştir. Rafsancani’nin ölümünün ardından çok kısa bir süre sonra bu tarz girişimlerde bulunulması Rafsancani’ye bağlı ekiplerin tasfiyesi anlamına gelmektedir.

İran ve Rusya Nükleer İşbirliği Belgesi İmzaladı

İran ve Rusya barışçıl nükleer alanda iş birliğinin geliştirilmesini öngören iki belge imzaladı. Anlaşma İAEK Başkan Yardımcısı ve Sözcüsü Behruz Kemalvendi’nin Moskova’ya yaptığı iki günlük ziyaretin sonunda imzalandı. Anlaşma Fordo nükleer tesislerinde Bercam nükleer anlaşması çerçevesinde kalıcı izotopların üretim alanında iş birliğini öngörmektedir. İkinci belge ise Rus Atom firması ile iki yıl önce imzalanan iş birliği anlaşmasının yol haritasını belirlemektedir.

“Rafsancani Ender Bulunan Bir Devlet Adamıydı”

Eski Meclis Başkanlarından Ali Ekber Natık Nuri, Haşimi Rafsancani’nin vefatının birinci haftası münasebetiyle düzenlenen törende yaptığı açıklamalarda Rafsacani’nin önceliklerinin her zaman Devrim ve Rehberlik makamının şahsı olduğunu söyledi. Nuri, Rafsancani’nin İslam Devrimine ve Devrim Rehberine karşı her zaman vefalı olduğunu belirterek onun çizgisini sürdürmek adına bütün siyasi grupları diyalog kurmaya davet etti. Natık Nuri gruplardan oturup konuşmalarını ve birbirlerini ikna edememeleri durumunda bir diğerini suçlamamalarını istedi. Nuri son olarak, Rafsancani’nin ikiyüzlülüğü sevmediğini ancak ülkede binlerce ikiyüzlü olduğunu iddia etti.

Babek Zencani’nin Suç Ortağı Göz Altına Alındı

İran Polis Gücü Özel Birimlerinden NAJA Başkanı Mesut Rezvani, Babek Zencani’nin suç ortaklarından birisi olan A.Z isimli şahsın 15 Ocak Pazar günü İnterpol tarafından Latin Amerika ülkelerinden Dominika’da yakalandığını ve adli makamlara teslim edildiğini bildirdi. Babek Zencani dosyasının kara kutusu olduğu varsayılan zanlının, vereceği bilgilerle dosyanın karanlıkta kalan birçok noktasını aydınlatılacağı düşünülmektedir.

Tahran Semalarında Şüpheli Cisimler

15 Ocak Pazar günü Tahran’ın uçuşa yasak bölgesinde henüz kime ait olduğu belli olmayan küçük çaplı İnsansız Hava Aracı (İHA) tespit edildi ve araç uçaksavardan açılan ateşlerle bölgeden uzaklaştırıldı. Tahran Emniyet Müdürlüğü ve Hava Savunma Karargahından yapılan açıklamaya göre, uçuşa yasak bölgeye giren İHA’nın tehdit oluşturmadığı ancak güvenlik gerekçesiyle uçaksavarların devreye girmesiyle kaçtığı belirtildi. Ayrıca Tahran’daki binaların üzerinde bulunan uçaksavarların Devrim Rehberi Ali Hamenei’nin ofisini korumak amacıyla orada bulunduğu söyleniyor.

Rafsancani’nin Koltuğuna Natık Nuri mi Oturacak?

8 Ocak Pazar günü hayatını kaybeden Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi Başkanı Haşimi Rafsancani’nin koltuğuna kimin oturacağı son günlerde gündemi meşgul etmeye devam etmektedir. Rafsancani’nin halefi olarak Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi Başkanlığına eski yargı başkanı Mahmut Haşimi Şahrudi, Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Ali Velayeti ve hatta Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin ismi konuşulsa da ön plana çıkan isim Eski Meclis Başkanlarından Natık Nuri’dir. Diğer yandan, Rafsancani’nşn ardından boşalan diğer bir koltuk olan Uzmanlar Meclisi üyeliği için de çeşitli isimler gündeme gelmektedir. Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Kum İlmiye Havzası İslam Felsefesi hocalarından Muhsin Garaviyan, Rafsancani’nin düşüncelerinin çok fazla kişide yer edindiğini ve Uzmanlar Meclisi’ne Rafsancani’nin fikirlerini devam ettirecek birinin gelmesinin daha iyi olacağını söyledi. Bu neden halefi olarak Hasan Humeyni, Natık Nuri ve Hasan Ruhani gibi onun öğrencilerinden birinin gelmesi gerektiğini belirten Garaviyan içlerinde bu görev için en uygun kişinin Natık Nuri olacağını ifade etti.

Tahran Başsavcısından Açıklamalar

Tahran Başsavcısı Abbas Caferi Devlet Abadi, 16 Ocak Pazartesi günü düzenlenen bir toplantıda konuştu. Konuşmasında yolsuzluk dosyalarına değinen Devlet Abadi Tahran belediyesindeki arazi yolsuzluğu kapsamında 70, astronomik maaşlar dosyasında ise 74 kişinin mahkemeye çağırıldığını söyledi. Devlet Abadi ifadeye çağrılan doktor ve profesörlerden bazılarının açıklamalarının Denetleme Kurumu tarafından belirtilen standart maaşlarla uyuşmadığı ve bazı tıbbi fonların da incelenmekte olduğunu da sözlerine ekledi.

Uyumsuzlukları Gidermek Amacıyla Sosyal Yüksek Konseyi Oluşturuluyor

13 Ocak Cumartesi günü onaylanan Altıncı Kalkınma Programın yasa tasarısının 95. Maddesinin (a) bendine göre, toplumsal sorumlulukları olan bütün idari mekanizmaların denetlenmesi amacıyla Cumhurbaşkanının başkanlığında ve İçişleri Bakanı Yardımcısının da katılımıyla Yüksek Toplumsal Konseyin oluşturulmasına karar verildi.

Muhammed Hatemi, Eski Besic Başkanından Şikayetçi Oldu

İran’ın beşinci cumhurbaşkanı olan Muhammed Hatemi, kendisi hakkında birtakım iddialarda bulunan eski Besic Başkanı Muhammet Rıza Nakdi’den şikayetçi oldu. Muhammet Rıza Nakdi bir gazeteye verdiği röportaj da Hatemi’nin 2009 yılında gerçekleşen seçimlerde Suudi Arabistan kralından maddi yardım aldığını ileri sürmüştü. Bunun üzerine Muhammed Hatemi avukatı aracılığıyla komutan Nakdi’ye dava açtı.

Dayısından Devrim Rehberi Hamenei’ye Mektup

Devrim Rehberi Ali Hamenei’nin dayısı Hüseyin Mir Damadi, Rehbere hitaben bir mektup yazdı. Mir Damadi yazdığı mektupta Hamenei’den daha geç olmadan politikalarını gözden geçirmesini istedi. Hüseyin Mir Damadi bir internet sitesinde yayımladığı mektupta Hamenei’nin görev süresi bitmeden önce Mir Hüseyin Musevi ve Mehdi Kerrubi’nin ev hapislerinin son bulması ve bütün siyasi tutukluların, gazetecilerin, insan hakları savunucularının da bir an önce serbest bırakılması tavsiyesinde bulundu. İran’ın politikalarını eleştiren muhaliflerden olan Hüseyin Mir Damadi daha önce de Hamenei’ye birkaç defa açık mektup yazmıştı.

“DAEŞ’i Afganistan’a Göndermek İstiyorlar”

Devrim Muhafızları Ordusunun (DMO) Siyasi İşlerden Sorumlu Yardımcısı Komutan Resul Senai Rad verdiği röportajda bölgesel konulara dair açıklamalarda bulundu. Senai Rad, Tekfircilerin Suriye ve Irak’taki yenilgisinden dolayı DAEŞ destekçilerinin bu örgütün geri kalan kısmını Afganistan’a göndermek istediklerini söyledi. Dış güçlerin bölgede ekonomik ve kültürel geri kalmışlığa duçar olmuş ve tekfirci düşüncenin etkisi altına girmeye açık ülkeleri DAEŞ gibi terör gruplarına hazırladıklarını belirten Senai Rad, DAEŞ’in Afganistan’a girmesi halinde Afgan halkının Taliban’a olduğu gibi DAEŞ’e karşı da aynı mücadeleyi vereceğini ifade etti. Senai Rad, Taliban’ın ülkeye çok büyük zararlar verdiğini ve onlar yüzünden Batılı ülkelerin ve Amerika’nın terörizmle mücadele bahanesiyle Afganistan’ı işgal ederek binlerce insanı katlettiğini hatırlattı.

ABD’nin Astana Zirvesine Davet Edilmesi ve İran’ın Tepkisi

Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov basın brifinginde, Amerika'nın Astana müzakerelerine davet edildiğini açıkladı. İran, Amerika’nın Astana’ya katılmasını Suriye krizinde katkısı olduğu gerekçesiyle olumsuz karşıladı.

Bahreyn’de Yeni İdamlar ve İran’ın Tepkisi

Bahreyn’de 3 Mart 2014’te polislere gerçekleştirilen bombalı saldırı sonucu 2 polis ve bir BAE’li güvenlik görevlisi hayatını kaybetmişti. Bahreyn yönetimi, saldırıyı gerçekleştirdiği iddiasıyla Şii mezhebine mensup Sami Meşime, Abbas es Semi ve Ali el Senkisi’yi tutukladı. İçişleri Bakanlığı bu üç şahsı saldırıda kullandıkları cihazlarla yakaladıklarını belirtti. Bahreyn Yargıtay’ının onayladığı kararda pazar günü üç kişinin infazı gerçekleşti. Bu infazın ardından Bahreyn’in El Senabs, El Diye, El Deraz ve Beni Cemre’de halk ile güvenlik güçleri arasında çatışmalar yoğun aralıklarla devam etti. İran Dışişleri Bakanlığı, Dünya Ehlibeyt Federasyonu, İran’daki ve yurtdışındaki sivil toplum örgütleri ve İnsan Hakları Örgütleri bu kararı şiddetle kınadı.

İran-Suriye Arasında İşbirliği Anlaşmaları

Suriye Başbakanı Imad Hamid Tahran’da Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile Suriye'deki gelişmeleri görüştü. Ruhani, yaklaşmakta olan Astana'daki müzakereler öncesi İran ve Suriye’nin taleplerini ele aldı ve iki ülke arasında çeşitli anlaşmalar yapıldı. Telekomünikasyon, tarım, madencilik ve enerji alanında iş birliği anlaşmaları imzalandı.

  • Suriye’nin eş-Şarkiye Fosfat Madenini İşletme ve Çıkarma Antlaşması
  • İran’a petrol sahası kurması için 5 bin dönümlük alan verilmesi
  • İran’a tarım yapması için 5 bin dönüm arazinin tahsis edilmesi
  • İran’ın Suriye’de telekomünikasyon şirketi kurması

Cevad Zarif’in İsviçreli Mevkidaşı ile Görüşmesi

Davos Ekonomik Forumu kapsamında İsviçre’de bulunan İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif mevkidaşı Didier Burkhalter ile forum kulisinde görüşme gerçekleştirdi. İkili görüşmede finans ve bankacılık alanında iş birliğinin geliştirilmesi konusunda mutabakata varıldı.

Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’in Davos Konuşması

Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Davos Ekonomik Forumunda Suriye başta olmak üzere bölgenin ve Nükleer Anlaşma’nın geleceği hakkında değerlendirmelerde bulundu. Astana Zirvesi öncesi Suriye’de çatışmalara son verilmesini ve bölgede terörizm bitirilmesine yönelik iş birliği yapılmasını istedi. Nükleer anlaşmaya da değinen Zarif, Obama’nın Nükleer Anlaşmaya riayet etmediğini ve Trump döneminde de İran’ın nükleer anlaşmaya yönelik yeni bir müzakere teklifine olumlu yaklaşmayacaklarını söyledi.

Zarif’ten Nükleer Anlaşma Açıklaması

Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, perşembe günü yaptığı açıklamada, Amerika’nın yeni Başkanı Trump’ın nükleer anlaşmayı iptal etmesinden asla kaygı duymadığını belirtti. Zarif, eğer Trump anlaşmayı iptal edecek olursa, İran’ın da kendine göre seçenekleri olduğunu ifade etti. Zarif ayrıca iki tarafın da anlaşmaya bağlı kalmasının herkesin yararına olduğunu ve üstelik bu anlaşmanın ikili bir anlaşma olmadığını, aksine çok yönlü uluslararası bir anlaşma olduğunu söyledi.

Nükleer Anlaşma’nın Getirileri

İran’da seçimlerin gittikçe yaklaşması ve Nükleer Anlaşma’nın ilk yılının tamamlanması hükümetin icraatlarını ve İran açısından anlaşmanın önemini vurgulayan pek çok haberi gündeme taşımakta. Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Tahran'da İranlı ve yabancı gazetecilerin katıldığı basın toplantısında “büyük bir ulusal başarı” olarak nitelendirdiği Nükleer Anlaşma ile İran’ın hem ekonomik anlamda hem de siyasi arenada büyük kazanımlar sağladığının ve devlet harcamalarının temel kaynağı olan petrol gelirlerinin büyük ölçüde arttığının altını çizdi. İran Daily Gazetesi’nin haberine göre, anlaşma İran’da büyümenin lokomotifi olan petrol endüstrisindeki yaptırımlarının kalkması ile çöküşün eşiğinde olan İran ekonomisini kurtarılmasını sağladı. İran Kültür ve İslami Rehberlik Bakanı Reza Salehi Amiri ise yaptığı basın açıklamasında İran’ın ülkeyi adeta saran uluslararası yaptırımlar ve ambargolar zincirinden anlaşma sayesinde kurtulduğunu ve müzakereler ile uluslararası arenada İran hakkındaki önyargıların kırıldığını belirtti. İran Merkez Bankası’nın yayınladığı ve anlaşmanın yıldönümü sebebiyle ülkenin bankacılık ve para piyasaları alanlarında kat ettiği ilerlemeleri içeren raporda, anlaşma sayesinde ülkenin döviz rezervlerine erişiminin kolaylaştırıldığı ve merkez bankasının varlıklarının büyük çoğunluğunun serbest bırakıldığı vurgulandı. İran’ın yaptırımların kalkmasından sonra sağladığı kazanımlar ciddi oranlarda fakat Amerika’nın pek çok alanda uyguladığı yaptırımların devam etmesi ve Donald Trump’ın nükleer anlaşma konusundaki tavrının belirsizliği yatırımcıları ürkütüyor. Ancak Nükleer Anlaşma’nın getirileri seçimlerde Ruhani’ye avantaj sağlayacak kadar geniş çapta.

Avrupa Birliği 3 Şirketi Yaptırımlar Listesi’nden Sildi

Avrupa Birliği “İran Hükümeti ile bağlantılı çeşitli kuruluşlara petrol ve gaz geliştirme projeleri için finansal kaynaklar ve finansman hizmetleri sağlayarak İran Hükümetine destek sağlanması” nedeniyle 2012 yılında listeye alınan OPIC (Petrol Endüstrisi Emekli Sandığı Şirketi) ve 2011 yılından beri yaptırımlar listesinde olan Neka Novin Company ve West Sun Trade şirketlerine uyguladığı yaptırımları kaldırma kararı aldı. Açıklamalara göre bir İran vatandaşı da listeden silindi fakat kimliğine dair herhangi bir bilgi verilmedi.