Sadaye Eslahat Gazetesine Durdurma Kararı

Sadaye Eslahat (Reformun Sesi) gazetesi 13 Eylül Perşembe günü “Cinsiyet değişikliğinin hikayesi, Rukiyye 22 yıl sonra Mehdi oldu” haberinden ötürü savcılık tarafından hakkında “Muharrem ayında Hazreti Hüseyin’in kızı Rukiyye’ye hakaret” suçlamasıyla durdurma kararı istendi.

İsfahan’dan Kaza: 21 Ölü

İsfahan’da 17 Eylül Pazartesi günü 22:30 sularında petrol tankeri ile yolcu otobüsünün çarpışması sonucu 21 kişi hayatını kaybetti. Kaza Badrud’un girişinde Natanz şehrine 25 km olan Kaşan caddesi üzerinde meydana geldi. Resmî olmayan kaynaklara göre 26 kişi yaralandı.

Emeklilerin İstihdam Edilmesi Yasaklanıyor

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Anayasanın 123. maddesinde belirtilen ve onaylanan “Emeklilerin İstihdam Edilmesini Yasaklayan Kanunun Düzeltilmesi Kanununu” uygulanması için İstihdam ve İdare Kurumuna gönderdi. Bu yasaya göre devlet kurumlarında hâlâ çalışmakta olan emeklilerin 60 gün içinde görevlerini bırakmaları gerekiyor. Fars Eyalet Valisinin Planlama İşlerinden Sorumlu Yardımcısı Ahmet Ali Efkari yaptığı açıklamada bu yasanın Fars Eyalet Valisi İsmail Tabadar ve Siyasi İşlerden Sorumlu Yardımcısı Hâdi Pejuheş’i de kapsadığını söyledi.

Ahundi’ye Gensoru Yolda

Rezevi Horasan eyaletinin Sebzevar şehri milletvekili Hüseyin Maksudi verdiği bir röportajda Yol ve Şehircilik Bakanı Abbas Ahundi’ye gensoru tasarısı için şimdiye kadar 50 imza toplandığını ancak henüz Meclis Başkanlık Divanı’na sunulmadığını söyledi. Maksudi gensorunun ev fiyatlarındaki artış, konut piyasasında ve Mesken-i Mehr (İran’ın toplu konut projesi)’de yanlış yönetim vb. sebeplerden dolayı verileceğini aktardı.  Ruhani hükümetinden daha önce birçok bakana gensoru verilmiş ve son olarak Ekonomi Bakanı ve Çalışma Bakanı gensoruyla görevden azledilmişti.

Milli İtimat Partisi’nde Ayrılık

Milli İtimat Partisi eski Genel Başkan Yardımcısı Resul Münteceb-Niya 28 Eylül Cuma günü yapılacak olan kongreyi yasadışı bulduğunu ve katılmayacağını belirterek yeni parti kuracağını açıkladı. Münteceb-Niya, temmuz ayında İlyas Hazreti’nin 2011 yılından beri ev hapsinde bulunan 2009 Yeşil Hareketi’nin liderlerinden ve partinin genel başkanı tarafından genel başkan yardımcılığına atanmasına tepki gösterdi. Münteceb-Niya, parti üyelerine yazdığı mektupta, “25 Mayıs’ta yapılan antidemokratik ve maddi beklentilerin gerçekleşmesinin getirdiği ümitsizlikten sonra teşkilat yapısında ahlaki ilkeleri, kanunları, tüzük ve yönetmelikleri ayaklar altına aldılar. Partinin 10. Madde Komisyonuna yanlış bilgi sunarak ve parti tüzüğünü hiçbir şekilde ele almaksızın değiştirerek ve bütün ihlalleri yasallaştırmak ve yasayı delmek için kongrede onaylayarak Merkez Konsey Üyelerinin seçimi için 28 Eylül’de kongre düzenlenmesini ilan ettiler” dedi. Yasadışı gördükleri kongreye katılmayacaklarını hatırlatan Müntecb-Niya, yakın zamanda yeni bir parti kuracaklarının sinyalini verdi.

Ahvaz’da Terör Saldırısı

Ahvaz’da İran-Irak Savaşı’nın başlamasının yıl dönümü (22 Eylül 1980) münasebetiyle 22 Eylül Cumartesi günü düzenlenen askerî geçit törenine dört kişilik silahlı bir grup tarafından saldırı düzenlendi. İlk belirlemelere göre olayda en az 29 kişinin hayatını kaybettiği ve 57 kişinin yaralandığı aktarıldı. İran Silahlı Kuvvetler Sözcüsü Ebu’l Fazl Şekarci saldırıyı gerçekleştiren üç kişinin öldürüldüğünü bir kişinin de kaldırıldığı hastanede hayatını kaybettiğini belirtti.

Nükleer Anlaşma için Dışişleri Bakanları New York’ta Buluşacak

Nükleer anlaşma içerisinde kalan ülkelerin dışişleri bakanları 24 Eylül tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurul Toplantısı’nın da yapılacağı ABD’nin New York şehrinde bir araya gelecekler. Bakanların önceliği anlaşmanın nasıl kurtarılacağı yönünde olacak. İsminin verilmesini istemeyen Avrupalı bir diplomat “Biz Avrupalılar devam etmek istiyoruz ancak şunu da dürüstçe söyleyeyim ki yapabileceklerimiz de sınırlı.” açıklamasında bulundu. Avrupalı diplomat ayrıca İran anlaşmadan çıkarsa Avrupalıların gördüğü zarardan daha fazlasını göreceğini sözlerine ekledi.

Zarif: ABD Alay Ediyor

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif Twitter hesabından ABD’yi eleştirerek “ABD anlaşma arayışında olduğunu vurgulayarak nükleer anlaşmayı iki ülke arasında imzalanan kişisel bir anlaşma olarak niteliyor. Bu yanlış. Nükleer anlaşma Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu tarafından da onaylanan uluslararası bir anlaşmadır. Bunun yanında ABD bu anlaşmanın gerekliliklerini ihlal etmiş ve Uluslararası Adalet Divanı’nda açılan iki dava ile karşı karşıyadır. Açıkçası, ABD barış konusunu alaya almaktadır.” açıklamasında bulundu.

İran, Türkiye - Rusya Anlaşmasını Destekliyor

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif Türkiye ve Rusya’nın sorumluluk diplomasisi örneği olarak İdlib’e saldırıları önlemek için vardıkları anlaşmaya destek verdi. Anlaşmaya göre İdlib’de radikal güçlerin gelecek ayın ortasına kadar çekilmek zorunda kalacağı bölgede Türkiye ve Rusya askeri güçleri silahsızlandırılmış bölge oluşturacaklar. Bu anlaşma bölgedeki “bütün radikal unsurların” çekilmesini sağlayacak. Zarif bu anlaşmaya dair mesajında “üç ülke arasındaki yoğun diplomasinin başarıya ulaştığını” vurguladı.

Zarif Twitter’ı Suçladı

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif birçok İranlının hesaplarını kapatması üzerine Twitter’ı eleştirdi. Zarif “Rejim karşıtı ABD destekli bot hesaplar mevcutken gerçek İranlıların hesapları kapanıyor.” açıklamasında bulundu. İran medyası da İsrail, Suudi Arabistan ve Halkın Mücahitlerinin de dahil olduğu sürgündeki muhalif grupları İran’da rejim değişikliği amacıyla medya kampanyaları yürütmekle suçlamıştı. Aynı zamanda Devrim Rehberi Ali Hamenei bu ay ABD ve İsrail’i İran’a karşı medya savaşı yürütmekle suçlamıştı. Bilindiği üzere Facebook ve Twitter İran propagandası yürüttükleri iddiasıyla yüzlerce hesabı ortaklaşa silmişlerdi.

İran ve İsrail Birbirlerini Suçladılar

İran 20 Eylül Perşembe günü Birleşmiş Milletlerden İsrail’i nükleer tehdit olduğu gerekçesiyle kınamasını talep etti. İsrail ise faaliyetlerini İran ve onun bölgesel müttefiklerinden gelen saldırıları önlemek için nükleer tesisleri çevresinde aldığı önlem olarak niteledi. İsrail Başbakanı Benyamin Netenyahu ağustos ayında ülkedeki gizli bir nükleer tesisi ziyaret ederek ülkesinin nükleer cephaneliğine gönderme yaparak “İsrail’in düşmanlarını bertaraf edeceği konusunda” uyarıda bulunmuştu. İran’ın Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Gholamali Khosrou ise BM Genel ve Güvenlik Konseyi’ne gönderdiği mektupta “BM üyelerinin bu tehditlere göz yummamasını ve İsrail’in nükleer silahlarını ortadan kaldırmak için sağlam adım atmaları gerektiğini.” beyan etmişti.

İran Petrol Bakanı Cezayir’e Gitmiyor

Resmî kaynaklara göre İran Petrol Bakanı Bijan Namdar Zangeneh “Petrol Üreten Ülkeler”in Cezayir’de düzenleneceği ve İran heyetinin programına aldığı toplantıya katılmaktan vazgeçti. İsmini vermek istemeyen bir bakanlık yetkilisi de bu katılımın gerçekleşmeyeceğini doğruladı. Toplantının 23 Eylül Pazar günü Cezayir’in başkenti Cezayir’de (Algiers) gerçekleşeceği biliniyor. Bu toplantı yaklaşık üç ay sonra düzenlenecek OPEC üyesi ülkeler toplantısından önce düzenlenecek. İran OPEC ülkelerinin daha önce petrol fiyatlarını sabit tutmak için mutabık kaldığı üretim miktarı üzerine anlaşmayı Rusya, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin ihlal ettiğini iddia ediyor.

İngiltere’den İran’a Gidecek İngiltere-İran Uyruklulara Uyarı

İngiltere hem Birleşik Krallık hem de İran kimliği taşıyan vatandaşlarına gerekmedikçe İran’a seyahat etmemeleri tavsiyesinde bulundu. Ayrıca İngiltere Dışişleri Bakanlığı bu kişilerin İran’a gidip tutuklanmaları durumunda İngiltere’nin onları himaye etmede kısıtlı imkânları bulunduğu konusunda vatandaşlarını uyardı. Bakanlık İran’ın çifte vatandaşlığı tanımamasından dolayı bu kişilerin tutuklanması halinde zorluk yaşayacaklarını bildirdi. Son yıllarda İran’a yolculuk eden çifte vatandaşlardan bir kısmı hâlihazırda İran’da tutuklu bulunuyor.

Fransa Tahran’a Elçi Atamayı Askıya Aldı

Fransa İran’dan Paris’te İranlı muhaliflerinin toplantısına yapılacağı söylenen bombalı saldırı planının ifşa edilmesi ile ilgili Tahran’dan bilgi istedi ve bu bilgi ulaşana dek yeni Tahran büyükelçisini atama işlemlerini askıya aldığını beyan etti. Haziran ayında Avusturya’da bir İranlı diplomat ve üç ayrı kişi İran Ulusal Direniş Komitesi’nin Paris’te düzenleyeceği toplantıya bombalı saldırı düzenleyeceği gerekçesiyle tutuklanmıştı. İran ise bu olaya dahlini reddetmiş ve ilgili grubun bu senaryoyu düzenlemiş olduğunu bildirmişti. Emmanuel Macron’un Hasan Ruhani ile 25 Eylül tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Oturumunda bu konu hakkında konuşacağı bildiriliyor.

İran’ın Ekonomik Büyüme Oranı Düştü

Petrol dışı sektörlerde üretim artışı sınırlı iken İran’a uygulanan yaptırımların devreye girecek olmasının yarattığı stres rakamlara yansıdı. İran Merkez Bankası tarafından yayımlanan rapora göre, ilkbaharda (İran takvim yılının ilk çeyreğinde) petrol gelirlerinin dahil edilerek hesaplanan milli gelir bir önceki döneme göre %2,8’lik bir küçülme gösterdi. Oysa ki aynı dönem için petrol gelirlerinin dahil edilmeden yapılan milli gelirde %0,7’lik bir büyüme ortaya çıktı.

Afganistan, İran’dan Seramik ve Karo İthalatını Yasakladı

Afganistan hükümeti, ABD yaptırımları doğrultusunda İran’dan çelik, çimento, demir ürünleri, bağlantı parçaları, karo ve seramik gibi bazı endüstriyel malların ithalatını yasakladı.

İran ve Katar Ticaretinde Gelişme

İran Katar Ortak Ticaret Odası Başkanı Adnan Musa Pour, İran’ın 2018 yılının ilk beş ayında Katar’a 120 milyon dolar değerinde mal ihraç ettiğini ve ihraç edilen malın geçen yılın aynı dönemine göre %81 artış gösterdiğini açıkladı. Katar’a ihraç edilen bu mallar arasında demir ürünleri, ahşap ürünleri, bitüm yağı, meyve ve sebzeler, beyaz çimento ve çeşitli profiller bulunmakta.

Volkswagen Alman Şirketi İran’da Faaliyetlerini Durduracak

Volkswagen Alman otomotiv şirketi İran’daki ticari ilişkileri ve faaliyetlerini büyük bir kısmını durduracak. ABD’nin Berlin Büyükelçisi Richard Grenell, Volkswagen yetkileri ve ABD hükümetinin temsilcileriyle uzun süren görüşmeler yapıldığını belirterek, “Görüşmeler olumsuz geçti ve Volkswagen ABD’nin İran yaptırımlarına uyacaktır.” dedi.

İran’nın, ABD’ye Yaptığı İhracatında Artış

İran’ın Gümrük İdaresine göre, İran’ın 2018’in yılının ilk beş ayında (21 Mart-21 Ağustos), ABD’ye yaptığı ihracatında %38 artarak yaklaşık 45,5 milyon dolar olduğunu belirtildi. Yoğurt, safran, havyar, kilim, fıstık çekirdeği ve sarıçalı ürünler ABD’ye ihraç edilen mallar arasında bulunmaktadır.

Hindistan, İran’dan Petrolünü Rupi ile Alacak

Hindistan’ın, İran’dan petrol ithalatını kendi para birimi rupi ile başlayacağını açıkladı. Hindistan ABD yaptırımlarına karşı çözüm olarak İran’dan petrol ithalatını rupi ile almaya devam edecektir. Hintli petrol şirketlerin 4 Kasım’dan itibaren İran’dan ithal ettiği petrolün ödemelerini rupi olarak Hindistan’ın United Commercial Bank (UCO) ve IDBI Bankası üzerinden yapacağı belirtildi.

İran’da Yurtdışı Seyahatlerinde Azalma

İran Kültürel Miras, El Sanatları ve Turizm Örgütü Başkanı Ali Asgar Munisan, İran vatandaşlarının 2018 yılının Nisan-Temmuz aylarını içine alan dört aylık dönemde yurtdışı seyahatlerinde %8,6 azalma olduğunu açıkladı. Ali Asgar Munisan, yanlış turizm politikaların ve son olarak riyalin dolar ve euro karşısında değer kaybetmesi dolayısı ile yurtdışı bilet fiyatlarının da artmasının İranlıların yurtdışı seyahatlerinde düşüşe sebep olduğunu söyledi.

Hazar Denizinde Su Seviyesinde Azalma

İran Haritalama Kurumu Başkanı Mesut Şefi, son on yıl içerisinde Hazar Denizinde su seviyesinin bir metre çekildiğini ve su seviyesinde Urumiye Gölünün 12 katı büyüklüğünde (380 km²) azalma olduğu açıklamasında bulundu. Mesut Şefi, yağışların azalması, nehirlere su girişinin azalması ve özellikle de Rusya’nın Volga bölgesinden su girişinin azaltılmasının Hazar Denizinde su seviyesinin düşmesine sebep olduğunu belirtti. Hâlihazırda Volga Nehri Hazar Denizi’nin %75’ini beslemektedir.

Uçak Biletlerinde Fiyat Artışı

İran Havayolu Şirketleri Birliği Sekreteri Esedi Samani, bu yıl Erbain kutlamaları dolayısıyla İran’ın farklı şehirlerinden Necef ve Bağdat’a yapılan uçak seferlerinde bilet fiyatlarında %80 ila %100 arasında zam yapıldığını söyledi. Meşhet-Necef arası gidiş-dönüş ve Tahran-Necef arası gidiş-dönüş uçak bileti fiyatlarının yaklaşık 1,5 milyon tümen olduğunu belirten Samani, Tahran-Necef arası tek yön uçak biletinin 600 bin tümen olduğunu ve Meşhet-Necef arası tek yön uçak biletinin ise 750 bin tümen olduğu açıklamasında bulundu. İran Havayolu Genel Müdürü Ferzane Şerefbafi, Erbain törenleri boyunca Necef-Bağdat arası uçak biletlerinin 2,4 milyon tümen ile 2,7 milyon tümen arasında olacağını ve bütün havayolu şirketlerinin bu fiyat tarifesine uyacağı açıklamasını yaptı.

Erbain törenleri dolayısıyla yapılan uçak yolcuğu fiyatları geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığı zaman ortalama %80 ila %100 arasında bir artış görülmektedir. Erbain törenleri zamanında Necef ve Bağdat’a uçak bileti bulmak zordur ve bununla birlikte biletler karaborsada çeşitli fiyatlarda satılmaktadır. İlgili kurum ve kuruluşların Erbain uçuşlarının sekteye uğramaması için herhangi bir önlem alıp almadığı bilinmemektedir.

Tahran’dan Diğer Eyaletlere Göçlerde Artış

Tahran’da konut kira ve alımlarının artması sebebiyle birçok Tahranlının başkenti terk etmek zorunda kalarak Kerec ve Kazvin’e göç ettikleri görülmekte ve Tahran’dan göçlerin devam edeceği tahmin edilmektedir. Tahran’da şehir yaşam alanlarının, eğitim ve kültür tesislerinin yedi-sekiz milyonluk Tahran nüfusuna göre inşa edilmesinden dolayı İran hükümeti yıllardır Tahran nüfusunu azaltmaya çalışmaktadır.

Tahran’da nüfus artışı yıllık ortalama %1,79’dur ve bu rakam ülke ortalamasının üzerindedir. Döviz kurundaki dalgalanmalar, artan fiyatlar, düşük yaşam kalitesi ve trafik gibi sebeplerden dolayı son beş yılda 350 bin İranlı Tahran’ı terk etti. Yapılan son araştırmalar, bu göçlerin artarak devam edeceğini göstermektedir. Mevcut şartlar, Tahran’da ikamet edenlerin konut maliyetlerini azaltmak için Tahran’da oturanları göçe zorlamaktadır. 2016 nüfus sayım verilerine göre 2011-2016 arasında 350 binden fazla insan Tahran’dan diğer şehirlere göç etmiştir. Bunlardan 90 bine yakını Elburz eyaletine göç etmiştir. Tahranlıların göç için Elburz’dan sonra en çok tercih ettikleri eyaletler ise sırasıyla Gilan, Mazenderan, Horasan-ı Rezevi olmuştur.

İran’da 2017’de Meydana Gelen İç Göçler

İran Çalışma Bakanlığı Stratejik-İstatistik ve Bilgi Merkezi “İran’da 2017’de meydana gelen göçlerde mesleğin rolü” konulu araştırmaya göre geçen yıl İran’daki göçmen nüfus 684 bin kişiydi. Bu sayının 520 bine yakını şehir sakini ve 120 bine yakını ise köy sakini idi. Geçen yıl yaşanan bu göç dalgasının en büyük nedeninin %49,8 ile aile refahını gözetmekten ötürü kaynaklandığı görülmektedir. Ayrıca %9,7’si iş bulma ve %7,5’i ise daha iyi iş bulma kaygılarıyla göç etmiştir. Kent merkezlerinde geçen yıl %52’si aile refahı, %9,9’u iş bulma ve %7,8’i de daha iyi iş bulma gibi nedenlerle İranlıların göç etmelerine sebep olmuştur. Kırsal bölgelerde de yine şehir nüfusu gibi göçün en büyük sebebi %39,1 ile aile refahı içindir. Fakat kırsal bölgelerdeki İranlıların %16,8’i zorunlu hizmet dolayısıyla göç etmiştir. Göçmenlerin 560 binden fazlasının 10 yaş ve üzeri İranlılardan oluştuğu açıklanırken bu oran göçmen nüfusun yaklaşık olarak %82,1’ine tekâmül etmektedir. Göçmen nüfusun yaklaşık 72 bini işsizdir.

Tahran’ı Ziyaret Eden Turist Sayısında Ciddi Azalma

Tahran’ı ziyaret eden yerli ve yabancı turist sayısında %50 azalma görülmektedir. Tahran Kültürel Miras ve Turizm Kurumu Başkanı Dilaver Bozorginya, bu yıl ilk altı ayda Tahran’ı yaklaşık 302 bin yabancı turist ve 211 bin yerli turist olmak üzere 512 bin turistin ziyaret ettiğini belirtti. Geçen yılın aynı döneminde ise bu sayı 1 milyon 100 bin civarında idi. Geçen yıl Tahran’ı ziyaret eden yabancı turist sayısı yaklaşık 626 bin ve yerli turist sayısı ise yaklaşık 512 bindir. Dilaver Bozorginya, turist sayısındaki düşüşün sebeplerine dair açıklama yapmazken turist sayısındaki düşüşün devam edeceğinin tahmin edildiğini söyledi.