Haftalık Basın Özeti 19-25 Ağustos 2017

Haftalık Basın Özeti 19-25 Ağustos 2017
Haftalık Basın Özeti 19-25 Ağustos 2017 (28 Mordad-3 Şehriver 1396)
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Yeni Kabine Güvenoyu Aldı

5 gün süren 12. hükümetin kabine oylaması sona erdi. Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin önerdiği 17 bakandan 16’sı güven oyu alırken Enerji Bakanlığına önerilen Habibullah Bitaraf 133 olumlu, 132 olumsuz ve 17 çekimser oy ile yeterli sayıda güvenoyu alamadı. Oylamada 261 oyla güvenoyu alan Savunma Bakanlığına önerilen General Emir Hatemi aldı. Sağlık Bakanı Hasan Kadızade Haşimi 253 oyla ikinci, İstihbarat Bakanı Seyyid Mahmud Alevi 252 oyla üçüncü, Adalet Bakanı Seyyid Alirıza Avayi 244 oyla dördüncü, Kültür ve İslami İrşad Bakanı Seyyid Abbas Salihi 242 oyla beşinci sırada yer aldı. Cumhurbaşkanı Ruhani Bilim ve Yüksek Öğrenim Bakanlığına isim önermemişti. Enerji Bakanı ile birlikte bu iki bakanlığa yeni isimler daha sonra bildirilecektir.

Eski Savunma Bakanına Yeni Görev

Yeni kabine ile birlikte yerini Emir Hatemi’ye bırakan eski Savunma Bakanı Tuğgeneral Hüseyin Dehgan Devrim Rehberi Ali Hamenei'nin savunma sanayi danışmanlığına getirildi.

Cumhurbaşkanlığına Yeni Atamalar

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani bakanların meclisteki güven oylamasından sonra Mahmud Vaizi’yi Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğine atadı. İtidal ve Kalkınma Partisinin kurucularından olan Mahmud Vaizi 11. dönem hükümetinde Bilgi, İletişim ve Teknoloji Bakanlığı yapmıştır. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğini yapmış olan Muhammed Nihavendiyan Cumhurbaşkanı Ekonomiden Sorumlu Yardımcılığına, sekizinci dönemde Zencan milletvekilliği ve Batı Azerbaycan ve Zencan Eyaletlerinin valiliğini yapmış olan Cemşid Ensari Cumhurbaşkanı Yardımcılığı ve İdari ve Personel İşlerinden Sorumlu Kurum başkanlığına, Hükümet Sözcüsü olan Muhammed Bakır Nobaht ise Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve Plan ve Bütçe Kurumunun başkanlığına getirildi.

Silahlı Kuvvetlere Atama

Devrim Rehberi Ali Hamenei Başkomutan sıfatıyla yayımladığı kararla Genelkurmay Eski İkinci Başkanı Abdurrahim Musevi’nin rütbesini Tümgeneralliğe yükselterek Ordu Genel Komutanlığına, Musevi’den boşalan Genelkurmay İkinci Başkanlığına ise 12 sene Ordu Genel Komutanlığını yapmış olan Tümgeneral Ataullah Salihi’yi atadı.

Hatemi’den Hamenei’ye Ev Hapsi Çağrısı

Eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi 19 Ağustos Cumartesi günü gazilerden bir grupla ofisinde yaptığı görüşmede Devrim Rehberi Ali Hamenei’den ev hapsinin kaldırılması için talimat vermesini istedi. Ev hapsinde tutulan Mir Hüseyin Musevi ve Mehdi Kerrubi’nin cezalarının kaldırılmasını rejimin lehine ve güvenlik ve iktidarın belirtisi olarak yorumlayan Hatemi seçim kampanyalarında söz veren cumhurbaşkanının da vaatlerini yerine getirmesi ve halkın ciddi bir talebi olan bu konuda adım atması gerektiğini söyledi. Meclis Başkanvekili Mesut Pızişkiyan da yaptığı açıklamada ev hapsinin devam etmesinin ülkenin huzuruna aykırı olduğunu, birlik ve dayanışmanın sağlanması için artık bu düğümün çözülmesi gerektiğini ifade etti. Meclis İkinci Başkanvekili Ali Mutahhari Yargı Sözcüsü Ejei’ye yazdığı mektupta bu kişilerin ev hapsinde tutulmasının anayasaya aykırı olduğunu ileri sürdü. Devrim Rehberi Ali Hamenei’nin Devrim Muhafızlarındaki temsilcisinin danışmanlarından Yedullah Cevani ise ev hapsi cezalarının kaldırılmasının bu kişilerin 2009 seçimlerine “hile karıştırıldığı” yönündeki iddialarının ispatlanmasına bağlı olduğunu söyledi.

Tahran’ın Yeni Belediye Başkanı Belli Oldu

Tahran 5. dönem belediye konseyi 23 Ağustos Çarşamba günü düzenlediği oturumda Muhammed Necefi’yi 21 oyla Tahran’ın yeni belediye başkanı olarak seçti. İran’da belediye başkanları belediye konseyleri tarafından seçilmektedir. ABD’nin önde gelen üniversitelerinden Massachusetts Teknoloji Enstitüsünden (M.I.T) matematik alanında yüksek lisans derecesi bulunan ve aynı üniversitede başladığı doktorasını İran’daki devrim nedeniyle tamamlayamayan Necefi, Tahran Belediye Başkanlığına seçilmeden önce Ruhani’nin ekonomi takımının koordinatörlüğünü yürütmüştür. Kariyerinde rektörlük, Kültür ve Yüksek Öğretim Bakanlığı, Eğitim ve Öğretim Bakanlığı gibi görevler bulunan Necefi Tahran Belediyeyi Konseyi üçüncü dönem üyeliği de yapmıştır. Ayrıca 13 yıl süreyle Tahran Metrosu Genel Müdürlüğü görevini yürüten İran’ın Eski Cumhurbaşkanlarından Ayetullah Haşimî Rafsancanî’nin oğlu Muhsin Haşimî 19 Ağustos Cumartesi günü yapılan ve tek aday olarak girdiği belediye konsey başkanlığı seçiminde Tahran 5. dönem belediye konseyi başkanı seçildi.

Düzenin Yararını Teşhis Konseyinde Değişiklik

Düzenini Yararını Teşhis Konseyi Sekreteri Muhsin Rızaî yeni dönemde DYTK Stratejik Araştırmaları Merkezinin kaldırılacağını ve tüm görevlerinin sekreterliğe devredileceğini açıkladı. Devrim Rehberi Ali Hamenei geçen hafta Konseyin Başkanlığını 1989 yılından vefatına (Ocak 2017) kadar yürüten Ayetullah Haşimi Rafsancani’den boşalan başkanlık koltuğuna Ayetullah Mahmud Haşimi Şahrudi’yi atamıştı.

Devrim Muhafızlarından Ortak Operasyon Açıklaması

Devrim Muhafızları Ordusu Kara Kuvvetleri Komutanlığı Hamza Seyyid-üş Şüheda Karargâhı son günlerde gündeme gelen PKK’ya karşı Türkiye-İran ortak operasyonuna ilişkin iddialara cevap verdi. Sınır ötesi operasyon programları olmadığını bildiren karargâh, senelerden beri Kuzey Irak’ta kamplarına çekilen terör gruplarının İran’a karşı yapacakları herhangi bir girişime çok sert cevap vereceklerini açıkladı.

Kasım Süleymani’den Önemli Açıklamalar

Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymanî Tahran’da düzenlenen 15. Dünya Cami Günü Zirvesi’nde yaptığı konuşmada iki tehlike ile karşılaştıklarına dikkat çekti. İçeride mezhep fitnesiyle dışarıda ise İslam dünyasına saldırıyla karşılaştıklarını belirten Süleymanî, Suriye’ye girmeleriyle ilgili üst düzey bir yöneticinin Suriye’ye gidip bir diktatörü mü savunacağız şeklinde tepki gösterdiğini ancak Devrim Rehberi Hamenei’nin ise kimin diktatör olup olmadığına değil, çıkarlarımıza bakarız dediğini hatırlattı.

Ahmet Cenneti’den Hükümete Uyarı

24 Ağustos Perşembe günü düzenlenen Uzmanlar Meclisi Yönetim Kurulunun 12. toplantısında yaptığı açıklamalarda hükümeti bazı konularda uyardı. Halkın endişesinin siyasi meseleler olmadığını öne süren Cenneti, halkın sorunlarının ekonomik meseleler, istihdam ve işsizliğin ortadan kaldırılması olduğunu hatırlattı. Cenneti, halkın ekonomik gelişmeyi hissettiğinde hükümetin arkasında duracağını vurguladı.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Beyrut’ta

Lübnan’a giden İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Hüseyin Cabiri Ensari, 24 Ağustos Perşembe günü Cumhurbaşkanı Mişel Avn ile görüştü. Gerçekleşen görüşmede bölgesel iş birliğinin arttırılması konusu ve ekonomik ilişkiler ele alındı.

İran ve Katar Dışişleri Bakanları Görüştü

İran ve Katar Dışişleri Bakanları 24 Ağustos Perşembe günü bir telefon görüşmesi gerçekleştirdiler. Taraflar görüşmede iki ülke ilişkilerinin geliştirilmesi konusunda ve bölgesel sorunlar hakkında fikir alışverişinde bulundular.

Kasımi’den ABD’ye Eleştiri

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, ABD’nin Pakistan ile ilgili yeni stratejisini eleştirerek, ABD’den bölge ülkelerinin içişlerine müdahale etmeye son vermesini istedi.

Katar Büyükelçisi Tahran’a Geri Dönüyor

Katar Dışişleri Bakanlığı 24 Ağustos Perşembe günü yaptığı açıklamada, Tahran Büyükelçisinin yirmi ay sonra görevinin başına geri döneceğini duyurdu. Katar Dışişleri Bakanlığı, Doha yönetiminin bu kararı iki ülke arasındaki ilişkileri pekiştirmek amacıyla aldığını belirtti. Katar, Tahran Büyükelçisini geçen yılın ocak ayında Suudi Arabistan’ın baskıları nedeniyle Doha’ya geri çağırmıştı.

Kasımi’den Suudi Arabistan’a Kınama

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, Suudi Arabistan’a ait savaş uçaklarının Yemen’in Erheb kentindeki bir bölgeyi bombalamasını şiddetle kınadı.

İran ve Endonezya Deniz Kuvvetleri İş Birliği Yapacak

İran Deniz Kuvvetleri Komutanı Amiral Habibullah Seyyari 25 Ağustos Cuma günü gittiği Endonezya’nın Bali adasında Endonezyalı mevkidaşı Amiral Ade Supandi ile görüştü. Görüşmede iki komutanın eğitim, teknik ve operasyon alanlarında iş birliğini geliştirme yollarını ele aldığı açıklandı.

İstanbul’u Ziyaret eden İranlı Turist Sayısı Artıyor

2013 yılında İstanbul’a gelen turist sayısına göre sıralamada 386 bin turist ile İranlı turistler yedinci sıradayken 2017 yılının ilk altı ayı için yapılan sıralamaya göre Alman turistlerin ardından ikinci sıraya yükseldi. İlk 6 aylık verilere göre Türkiye’ye gelen Alman turist sayısı 403 bin iken İranlı turist sayısı 337 bin olarak gerçekleşti. Kabaca bu sayının yıl bazında 500-600 bin bandında gerçekleşeceği beklenebilir. İranlı turistler ortalama olarak Türkiye’de 1000 dolar harcama yapıyorlar.

İran’ın Avrupa Birliğinden İthalatında Önemli Artış

İran takviminin ilk üç ayına yönelik istatistiklerine göre Avrupa Birliğinden yapılan ithalat bir önceki yılın aynı dönemine göre %46’ı arttı. Geçen yılın (1395) ilk üç ayında Avrupa Birliğinden yapılan ithalat 2,3 milyar dolar düzeyinde iken bu yılın (1396) ilk üç ayında Avrupa Birliğinden yapılan ithalat 3,4 milyar dolar düzeyine yükseldi.

Kamu Bütçe Açığı Büyüyor

1396 yılına ait bütçe açığı 9,6 milyar dolar olarak tahmin edilmişti ancak muhtemelen yılsonunda açık bunun üzerine çıkacak. Bütçe hazırlanırken petrol fiyatının 50 dolar olacağı tahmin ediliyordu ancak şu ana kadar petrol varil fiyatı 47 dolar düzeyinde gerçekleşti. 1396 yılının ilk üç aylık dönemi bütçe gerçekleşme rakamlarına göre açık 174 trilyon riyal (4,6 milyar dolar) düzeyinde. İlk üç aylık dönemde tahmin edilen yıllık bütçe açığının neredeyse yarısına gelindiği gözlemleniyor. Geçmiş beş yılda olduğu gibi İran bütçe açığı artarak devam edeceğe benziyor.

‘Pişdanişgahi’ Kaldırıldı

İran’da lise öğreniminin süresi 3 yıldır ama üniversite sınavına girecek olanlar lise öğrenimini bitirdikten sonra “Pişdanişgahi” adıyla bir yıl daha öğrenim görmek zorundaydılar. Böylece üniversite sınavına girecek lise öğrencisi 4 yıl öğrenim görmüş oluyordu. Türkiye’ye gelip yüksek öğrenim kurumlarında okumak isteyen öğrencilerin de Pişdanişgah döneminden mezun olması gerekiyordu.

İran Yüksek Öğretim Şurası Sekreteri Novid Edhem 21 Ağustos 2017 Pazartesi günü yaptığı açıklamada, 2017-2018 eğitim-öğretim yılının sonuna kadar Pişdanişgahi dönemlerinin kaldırılacağını, liselerin ortaokullarla birleştirilip birinci kademe ortaokul 3 yıl, ikinci kademe lise 3 yıl olmak üzere toplam 6 yıl olacağını duyurdu.

İranlılar, Hangi Ülkelere Vizesiz Seyahat Edebiliyorlar?

Uluslararası Araştırma Kurumu Nomad Capitalist’in, dünyadaki pasaportların değerleri hakkında yaptığı bir araştırmaya göre İran’dan verilen pasaportlar, dünyanın 199 ülkesine ait diğer pasaportlar arasında 191. sırada yer almaktadır. Bu araştırmaya göre İsveç, Belçika, İtalya, İspanya ve İrlanda Cumhuriyeti gibi devletlerden verilen pasaportlar dünyanın en itibarlı ilk beş pasaportu arasında yer almaktadır. İngiltere’nin 16, Amerika’nın 35. sırada bulunduğu bu listede İran ise listenin en sonundaki Sudan, Yemen, Suriye, Libya, Pakistan, Eritre, Irak ve Afganistan gibi ülkelerden önce 191. sırada yer almaktadır.

İran vatandaşlarının vizesiz seyahat edebildiği başta Türkiye olmak üzere 37 ülkeden bazıları şunlardır: Ermenistan, Gürcistan, Malezya, Venezuela, Ekvator, Nikaragua, Federal Mikronuza Eyaleti (Okyanusya’da) ve Dominika.

Ayrıca İran vatandaşlarının giriş kapısında vize alarak giriş yapabilecekleri bazı ülkeler de şunlardır: Bolivya, Lübnan, Tacikistan, Bağımsız Samoa Eyaleti (Okyanusya), Nepal, Madagaskar gibi ülkelerdir.

Ayrıca 22 Ağustos 2017 günü Sırbistan hükümeti aldığı bir kararla İran vatandaşlarına seyahat vizesi zorunluğunu kaldırdı. Bunun üzerine İran basını bundan sonra İranlı turistlerin Belgrad’a gideceklerini ve Belgrad’ın bu anlamda İstanbul ve Tiflis’in rakibi olacağını haberine yer verdi.

Abdulkerim Suruş’un Belgeseli Çekiliyor

İranlı belgesel yapımcısı Muhammed Mehdi Haliki, Abdulkerim Suruş’un siyasi hayatı hakkında yeni bir belgesel projesi hazırladıklarını açıkladı. Çekim tarihi henüz netleşmeyen belgeselde Abdulkerim Suruş’un siyasi hayatı ve yaşamı boyunca geçirdiği değişimler konu edinilecektir. Belgeselde ayrıca Abdulkerim Suruş’un İran’dan ayrılma sebeplerine de yer verilecektir.

Abdulkerim Suruş’un İran İslam Devriminin başarıya ulaşmasının ilk yıllarında önemli sorumluluk ve görevleri olan önemli kişilerden biri olduğunu ve Ebu’l-Hasan Beni Sadr gibi İslam Devrimi treninden inip devrim aleyhtarına dönüştüğünü dile getiren Muhammed Mehdi Haliki, bu belgeseli sekizinci Ammar Halk Film Festivaline yetiştirmeyi umduklarını açıkladı.

Zencan’a İlk Kez Kadın Belediye Meclis Üyesi

İran’ın Zencan eyaletinin ikinci bölge belediye meclis üyeliğine Semane Şaddil, ilk kadın belediye meclis üyesi olarak seçildi. Semane Şaddil, dört yıl boyunca Zencan şehrinin taşıma ve trafiğinden sorumlu olacak.

Liselere Kriz Yönetimi Dersi

Kriz Yönetimi Muavini ve Sözcüsü Behmen Saidi 19 Ağustos 2017 Pazartesi günü yaptığı bir açıklamayla, doğal felaketlerde kriz yönetimini öğretmek amacıyla 2018-2019 eğitim öğretim yılından itibaren lise müfredatına 2 kredilik ders konulacağını duyurdu. Bu dersin geçtiğimiz yıllarda lisans seviyesinde üniversitelerde seçmeli ders olarak okutulduğunu ancak İran’da doğal felaketlerin artması nedeniyle orta öğretim programlarına da alındığını dile getirdi. Ayrıca bugüne kadar İran’da 11 eyaletin yöneticilerinin kriz yönetimi kurslarına tabi tutulduğunu ve bu yıl sonuna kadar diğer eyalet yöneticilerinin de bu kurslardan geçirileceğini açıkladı.

Bazı basın mensupları, kriz yönetimi derslerinin uygulamalı yapılmamasından dolayı kriz yönetimi derslerinde ‘öğrenim krizi’ olduğunu dile getiriyorlar.

“Gri Çatının Altında” Filmi Almanya’da Gösterime Giriyor

Puran Drahşande’nin yönetmenliğini yaptığı, Ferhad Aslani, Merila Zarei, Behnuş Tabatabayi, Huşeng Tevekkoli, Meryam Bubani, Hadi Merzban, Feriba Motahassıs, Şehram Hakikat Dust, Resul Necefiyan, Nefise Ruşen gibi birçok oyuncunun rol aldığı ve 35. Fecr Film Festivalinde altı dalda ödül kazanan “Gri Çatının Altında” adlı film, 1-2 Ekim 2017 tarihlerinde saat 20:30’de eş zamanlı olarak Frankfurt, Bonn, Berlin, Münih, Köln, Koblenz, Darmstadt, Karlsruhe gibi Almanya’nın 10 şehrinde gösterime girecek.

Bu filmde evliliği çıkmaza giren ve bundan kurtulmanın yollarını bir çiftin yaşam öyküsü anlatılmaktadır.

İran’da ‘Pirinç Hapı’ Kullanımını

Tahran Adli Tıp Kurumundan yapılan bir açıklamada geçen yıl 35 kişinin uyuşturucu olarak kullanılan pirinç hapından zehirlenerek hayatını kaybettiği, bu yıl ise pirinç hapından zehirlenerek ölenlerin sayısının 25 kişi olduğu duyuruldu.  Bu yıl ölenlerin 15’i erkek, 10’u kadındır.

Geçtiğimiz ay pirinç hapından ölen 11 kişinin raporu Adli Tıp Kurumuna iletildi.  “Quickphos” ve “Celphos” olarak bilinen bu ilaç İran’da “Pirinç Hapı” olarak kullanılmaktadır.

Pirinç hapı yanlış kullanıldığı takdirde insan vücudunda solunum sistemini 3-4 saat içerisinde çökertiyor ve kalp durdurarak kişinin feci şekilde can vermesine sebep oluyor.

AIDS Oranındaki Artış Devam Ediyor

İran’ın Çeharmahal ve Bahtiyari eyaletlerinde, AIDS ile mücadele merkezleri çalışanları için üç gün sürecek bir çalıştay düzenlendi.

Sağlık Bakanlığı AIDS Kontrol ve İzleme Komitesi Danışmanı Kambiz Mahzari, çalıştaydaki konuşmasında, İran’da 34 bin AIDS hastasının tespit ve kayıt edildiğini ve ayrıca hastalıklarının farkında olmayan ve dolayısıyla teşhisi için de çaba sarf etmeyen birçok insan bulunmaktadır, dedi. Kambiz Mahzari, AIDS ile mücadele merkezleri çalışanları için yapılan çalıştayda 2015-2016 yılında kadınlarda AIDS hastalığı oranlarının arttığına dikkat çekti. Mahzari, AIDS hastalığının çocuklarda %10’un altında görüldüğünü ve sekiz şehirde bu çocukların yaşlarına göre AIDS önleme eğitimi verildiğini bildirdi.

Pekin’de Fotoğraf Sergisi

İrna ve Xinhua Haber Ajansları Pekin’de ortak fotoğraf sergisi düzenledi. Sergi, iki ülkenin resmi haber ajansları arasındaki ilişkileri güçlendirmek ve iş birliği amacıyla düzenlendi.

Sergi açılış törenine Çin Komünist Partisi üyelerinden Liu Yun Shan, İran’ın Pekin Büyükelçisi Ali Esger Khaji, Xinhua Haber Ajansı Müdürü Cai Ming Zhhao ve birkaç Çinli kültür yetkilisi katıldı.

İrna ve Xinhua, sergiye iki ülkenin kültürel, siyasi, sosyal, tarihi, spor, doğal ve turistik cazibelerini tanıtan 100’den fazla fotoğraf ile katıldılar. Fotoğraf sergisi, Pekin’de bulunan Çin Uluslararası Sergi Merkezinde bir hafta sürecek. Aynı şekilde, iki ülkenin kültür yetkililerinin de katılacağı Tahran’da düzenlenecek olan Çin Halk Haftası dolayısıyla İrna ve Xinhua yine ortak bir fotoğraf sergisine ev sahipliği yapacak. Düzenlenen fotoğraf sergisi için İRNA Genel Müdürü Mohammed Haddadi’nin 2017 Haziran’ında Çin’e ziyareti esnasında Xinhua Genel Müdürü Cai Ming Zhhao ile yaptığı görüşmede anlaşma yapılmıştı. Çin Halk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın 2015 yılında Tahran’a ziyareti sırasında imzalanan anlaşmalar ile iki ülke arasında ilişkiler siyasi, kültürel ve sosyal alanlarda en üst seviyeye çıkmış gözükmektedir.

İRNA, geçen yıl Ekim ayında da Güney Kore Resmi Haber Ajansı Yonhap ile Tahran ve Seul’de eş zamanlı fotoğraf sergisi düzenlemişti.

Tahran’da Kimliksiz Kadınlar ve Çocuklar

Tahran Şehir Meclisi Sosyal İşler Komitesi Başkanı Fatemeh Daneşver, 21 Ağustos 2017 günü yaptığı açıklama Tahran’da, özelliklede Tahran’ın Güney mahallerinde çok sayıda kimliksiz kadın ve çocuğun yaşadığını söyledi. Fatemeh Daneşver, bu durumun birçok kurumda resmi işlerin takibi açısından büyük problemlere sebebiyet verdiğini, özellikle de çocukların okula gitmesinin önünde büyük bir engel olduğunu dile getirdi. Daneşver, İranlı kadınların Afganistanlı erkeklerle evlenmesinin kimliksiz çocukların sayısının artmasına sebep olduğunu, bunun giderilmesi için yasal bir düzenlemenin hazırlanması gerektiğini sözlerine ekledi.