Haftalık Basın Özeti 2-8 Şubat 2019

Haftalık Basın Özeti 2-8 Şubat 2019
13-19 Behmen 1397
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Sekiz Büyükelçi Görevine Başladı

Sekiz ülkenin yeni büyükelçileri Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’ye 2 Şubat Cumartesi günü güven mektuplarını sunarak görevine başladı. Sierra Leone, Tunus, Mali, Pakistan, Kazakistan, Hırvatistan ve Venezuela’nın yanı sıra Türkiye’nin yeni İran Büyükelçisi Derya Örs de güven mektubunu sunarak görevlerine başladılar.

İran’ın Yeni Türkiye Büyükelçisi Belli Oldu

İran’ın yeni Türkiye Büyükelçisi, Dışişleri Bakan Yardımcısı Muhammed Ferazmend oldu. Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani 2 Şubat Cumartesi günü Ferazmend dışında İran’ın yeni atanan Brunei, Hollanda ve Çek Cumhuriyeti büyükelçileriyle bir araya geldi. Brunei Büyükelçisi Hümeyra Rigi, İran'ın ilk kadın Sünni büyükelçisi olarak kayıtlara geçti. Rigi daha önce ilk kadın kaymakam olarak Sistan ve Beluçistan eyaleti Kasr Kend kentinde görev yapmıştı.

Yeni Sağlık Bakanı Güvenoyu Aldı

Geçtiğimiz aylarda bütçe tartışmaları nedeniyle istifa eden Hasan Gazizade Haşimi'nin yerine vekil olarak atanan Sait Nimeki, Meclis’te 4 Şubat Pazartesi günü yapılan güven oylamasında 229 olumlu 25 olumsuz ve 4 çekimser oyla yeni Sağlık Bakanı oldu.

50 Bin Mahkûma Af Çıkarılıyor

Yargı Başkanı Sadık Laricani, 4 Şubat Pazartesi günü Tahran'da yüksek yargı mensupları ile yapılan toplantıda devrimin 40'ıncı yıl dönümü dolayısıyla Devrim Rehberi Ali Hamenei’nin de onayıyla 50 bin mahkûm için af çıkarılacağını bildirdi. Laricani "Maalesef bazıları bu büyük adımı siyasileştiriyor ve affın 'siyasi tutuklular'ı kapsamasının daha iyi olacağını söylüyor. Ancak bizde siyasi mahkum yok” açıklamasında bulundu.
İran Anayasası'nın 110'uncu maddesinin 11. fıkrasına göre Devrim Rehberinin mahkumları af yetkisi bulunuyor. Hamenei, Yargı Başkanının talebi üzerine her yıl devrim yıl dönümü başta olmak üzere bayramlarda ve diğer dini veya ulusal günlerde mahkûmlar için af çıkarıyor.

Hürremabad’da Silahlı Saldırı

Luristan eyaletinin Hürremabad şehrinde 6 Şubat Çarşamba sabahı kimliği belirsiz bir kişinin ateş açması sonucu bir asker hayatını kaybetti. Saldırganların ateş etmesiyle park halinde olan yakıt tankeri de patladı.

Ali Mutahhari’den Çarpıcı Açıklamalar

İran devriminin teorisyenlerinden Ayetullah Murtaza Mutahhari'nin oğlu olan Meclis Başkanvekili Ali Mutahhari, bölgedeki nüfuzu artırmak ve İslam'ı yaymak için Şia'yı ön plana çıkarmamaları gerektiğini belirterek “İslam'ın yayılmasına çalışmalıyız. Ayrımcılık ve Şiacılık yapmak, diğerlerinin kaçmasına neden oluyor. Bizim Ehli Sünnet'le bir sorunumuz yok. Aramıza sınır çizmek doğru değil." dedi. Mutahhari, "İç siyasette muhaliflere karşı tutumumuzu değiştirmeliyiz. Bazı kısıtlamalara gerek yok. Mir Hüseyin Musevi, eşi Zehra Rahneverd ve Mehdi Kerrubi'nin ev hapsinde tutulması gereksiz. Bir an önce serbest bırakılmalılar. Gerekiyorsa mahkeme tarafından yargılanmalılar. Sekiz yıl ev hapsi yetmez mi?" açıklamasında bulundu. Silahlı güçlerin siyaset ve ekonomi alanına müdahale etmelerinin de düzeltilmesi gerektiğini dile getiren Mutahhari, bu durumun ülke sorunlarından biri olduğunu ve bir askerin dış politika hakkında görüş bildirmemesi gerektiğini savundu. Mutahhari ayrıca Anayasa’da bazı değişiklikler yapılması gerektiğini de vurguladı.

Zahidan’da Silahlı Saldırı

Sistan ve Beluçistan eyaletindeki Zahidan şehrinde 7 Şubat Perşembe günü silahlı bir grup güvenlik güçlerine saldırdı. Çıkan çatışmada saldırganlardan ikisi öldürüldü. Yapılan açıklamada saldırının, üç uyuşturucu madde sanığının yargı kararının uygulanması üzerine Seravan şehrine götürülürken yapıldığı ve saldırı sonucu bir güvenlik görevlisinin de yaralandığı bilgisi paylaşıldı.

Bin Kilometre Menzilli Füze Tanıtıldı

Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) Hava-Uzay Kuvvetleri, DMO Genel Komutanı Muhammed Ali Caferi ve DMO Hava-Uzay Kuvvetleri Komutanı Emir Ali Hacızade’nin katılımıyla 7 Şubat Perşembe günü düzenlediği törende “Dezful” balistik füzesinin tanıttı. Törende konuşan DMO Genel Komutanı Muhammed Ali Caferi, "Yerin altında füze üreten bu fabrikayı tanıtmamız Batılıların yaygarasına bir cevaptır. Yaptırım ve tehditlerle bizi sınırlayacaklarını ve yüksek hedeflerimizden döndüreceklerini zannediyorlar. İran'ın savunma kapasitesi hiçbir şekilde müzakereye açık değildir." dedi. Dezful'un mesafesinin, 700 kilometre menzilli Zülkifar füzesinden 300 kilometre daha fazla olduğu ancak tahrip gücünün iki katı olduğu belirtildi.

İstihbarat Bakanlığından Operasyon

Tesnim Haber Ajansının paylaştığı bilgilere göre İran İstihbarat Bakanlığı, Yezd merkezindeki yasadışı petrokimya ticareti yapan ağın üyelerini tespit etti ve yapılan operasyonla göz altına aldı. İstihbarat Bakanlığının Yezd’deki biriminin açıklamasına göre, istihbarat kuvvetleri ülke ekonomisini bozmakla suçlanan örgütün üst düzey üç üyesini tutukladı. Çete, 73 tane paravan şirket kurarak petrokimya hammaddelerini sübvanse edilmiş fiyatla satın aldı daha sonra yüksek fiyattan serbest piyasaya sattı. İstihbarat Bakanlığı yaptığı açıklamada benzeri durumlarla ilgili soruşturmaların sürdüğünü ve benzer suçlarla ilgili ağır hukuki yaptırımların gündemde olduğunu söyledi.
2018 Ağustos ayından bu yana İran adliyeleri ekonomik yolsuzluk davalarıyla ilgili kişilerin halka açık yargılanmasını sürdürüyor.

Trump: ABD’nin Irak’ta Askeri Bir Üsse İhtiyacı Var

ABD Başkanı Donald Trump CBS kanalına verdiği röportajda İran ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Trump, İran’ı bölgeyi karıştıran ve dünyadaki bir numaralı terörist ülke olmakla suçladı ve ABD’nin İran’ı yakından takip etmek için Irak’ta kalması gerektiğini belirtti. Batı Irak’taki Ain al Asad hava üssünü açık tutmak istediklerini söyleyen Trump sebebini şöyle açıkladı: “Üssü açık tutmak istememizin bir sebebi de İran’dır çünkü İran küçümsenmeyecek bir problemdir.” İran’ı vurmak için hazırlık mı yapıyorsunuz sorusu üzerine, Trump hayır diye cevap verirken tek istediklerinin İran’ı yakından takip etmek olduğunu beyan etti. Trump, ABD’nin Ortadoğu’ya girişini tarihlerindeki en büyük hatalardan biri olarak nitelendirdi ve artık dönme vaktinin geldiği mesajını verdi.

İran’dan ABD’ye: Suriye’den Çık

Üst düzey İranlı yetkililer ABD’yi Suriye’den çekilmeye çağırırken Suriye’deki iç savaşın İran dış politikasının en önemli konularından biri olduğunu beyan ettiler. İran Devrim Rehberi Ali Hamenei’nin başdanışmanı olan Ali Eber Velayeti: “ABD istese de istemese de Suriye’yi terk etmelidir.” açıklamasında bulundu. Devamında Suriye topraklarının %90’ının hükûmetin kontrolüne geçtiğini, kalan %10’un yakın zamanda ordu tarafından kontrol altına alınacağını söyledi. ABD Başkanı Donald Trump, Aralık ayında yaptığı açıklamada DAEŞ’i yendiklerini, Suriye’de işlerinin bittiğini ve eve dönüş vaktinin geldiğini söylemişti.

Hasan Ruhani: ABD Tövbe Ederse Kabul Etmeye Hazırız

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, yabancı ülkelerin büyükelçilerinin ağırlandığı toplantıda, ABD’nin tövbe etmesi ve ülkelerine yönelik düşmanca tavırları sona erdirmesi durumunda müzakerelerin başlayabileceğini söyledi. Ruhani, “Eğer ABD İran’a geçmişte yaptığı müdahalelerden dolayı özür diler, İran’ın büyüklüğünü, saygınlığını ve büyük İslam Devrimi’ni tanırsa müzakere etmeye hazır olacağız” dedi.

Pompeo: Lübnan Hizbullahı’nın Venezuela’da Aktif Birimleri Var

ABD Dışişleri Bakanı Pompeo 8 Şubat Cuma günü İran’ın Venezuela’daki varlığına dikkat çekti. Pompeo, “İran ve Hizbullah’ın Latin Amerika ve Venezuela’daki varlıkları ABD’ye bir tehdittir” dedi.

Petrol Bakanı’ndan İtiraf

Petrol Bakanı Bijen Namdar Zengene 5 Şubat Salı günü yaptığı konuşmada şu anda savaşın zor şartları altında olduklarını söyledi. Irak savaşını da gördüğünü hatırlatan Zengene, “Bu dönem ondan daha zordur. Bu savaşta ölen ve yaralanan yok ancak zorluk vardır” dedi. Zengene, Irak’a ayda 200 milyon dolardan fazla gaz sattıklarını, gaz ve elektrik satışlarından Irak’tan 2 milyar dolar alacaklarını olduğunu ancak alamadıklarını söyledi. Avrupa’da kendilerinden petrol alan tek ülkenin Türkiye olduğunu söyleyen Zengene, Yunanistan ve İtalya’nın ABD tarafından muaf tutulmasına rağmen onların da İran’dan petrol almadıklarını ifade etti.

İran Bütçe Tasarısında İşçi Ücretlerinde Artış

İran Çalışma ve Sosyal Refah Bakanı Muhammed Şeriatmedari, İran hükümetinin 2019 bütçe tasarısında işçi ücretlerinde %20'lik bir artışı onayladığını açıkladı. Şeriatmedari, “Yeni yılın bütçe tasarısında dar gelirlilere, asgari ücretlilere ve işsizlik sigortası ile geçinenlere özel önem verileceğini” söyledi.

Japonya’dan Dördüncü Şirket İran’dan Petrol Almaya Başladı

Japonya’nın en büyük dördüncü rafinerisi olan JXTG şirketi sözcüsü, ABD’nin Japonya’ya petrol ithalatı ile ilgili verdiği muafiyet kapsamında İran’dan petrol satın almaya başlayacaklarını söyledi. JXTG rafinerisinden önce Japonya’dan Showa Shell, Fuji Oil ve Cosmo Oil şirketleri 2019 Ocak ayından itibaren İran’dan petrol almaya başlamışlardı. Yaptırımların ikinci ayağının devreye girdiği Kasım ayından itibaren Japonya’nın İran’dan ithal ettiği toplam ham petrol miktarı 4,9 milyon varil (günlük ortalama olarak yaklaşık 78 bin varil) düzeyinde. Bu rakam Mayıs-Ekim 2018 aralığı ithalatı ile kıyaslandığında %49’luk bir azalma gözlemlenmekte.

İran’da Ekonomik Sorunlar Büyüyor

Tahran Ticaret Odası Başkanı Mesud Hansari, her hafta yaklaşık 50 şirketin kapanacağını ve yüzlerce işçinin de işsiz kalacağını söyledi. Ayrıca geçen yıl İran'da petrol endüstrisi üzerine faaliyet gösteren şirketlerin yarıdan fazlasının da kapandığını belirtti. Aynı zamanda, İran İstatistik Merkezi’nin son raporunda 2018 sonbahar döneminde işsizlik oranı yüzde 11,7’ye ulaştı. İran ekonomi uzmanlarına göre gerçek işsizlik, resmî işsizlik oranından birkaç kat daha fazla.

Avusturyalı Petrol Şirketi İran’daki Faaliyetlerini Durdurdu

Avusturyalı Petrol Şirketi OMV başkanı Rainer Seele, şirketin ABD yaptırımlarının sonuçları konusundaki endişeleri nedeniyle İran'daki tüm projelerini durdurduğunu söyledi. Seele, İran'da başka bir projeye girişmeyeceklerini ifade etti.

İran Suriye ile Akademik ve Kültürel Bağlarını Geliştiriyor

Suriye’yi ziyaret eden İran parlamentosundan bir heyet, Suriye ile kültürel ve akademik iş birliğinin genişletilmesine duyulan ihtiyacı vurguladı. İran heyetine başkanlık eden Parlamento Kültür Komitesi başkanı Ahmed Mazani, Suriye Halk Meclisi Kültür, Eğitim, Yüksek Eğitim ve Bilimsel Araştırma Komitesi Başkanı Abdul-Selam Muhammed Raşid ile yaptığı toplantıda iş birliğinin genişletilmesi çağrısında bulundu ve bunun önemine değindi. Raşid, Suriye ve İran'ı bağlayan köklü dostluk ilişkilerine değindi ve iki ülke arasındaki ortak kültürel faaliyetleri geliştirmek için fikir alışverişinde bulunduklarını söyledi. Bu ziyaret sırada iki ülke arasındaki kültür, bilim ve sinema alanında iş birliğini artırmak için çeşitli anlaşmalar imzaladı.

İran Uzay Ajansı Uzay Temelli İşletmeleri Destekleyecek

Bilgi ve İletişim Teknolojileri Bakanlığı, İran Uzay Ajansına (ISA) uzay tabanlı işletmelere finansal olanaklar sağlamak için uzay teknolojisi ve uzay tabanlı hizmet çalışma grubu oluşturmalarını istedi. Çalışma grubu işletmeleri değerlendirerek ve havacılık alanında aktif faaliyet yürüten başvuru sahiplerinin finansal ihtiyaçlarının bir kısmını karşılayacak. Yazılım, donanım, güvenlik ve içerik, çalışma grubunun başvuru sahiplerine kredi sağlayacağı dört ana bölüm olacak.

İran ve Japonya Dinî Konularda Programlar Düzenleyecek

“İslam ve Şinto’da ailenin yeri” temalı sempozyum 9 Şubat’ta Japonya’da düzenlenmeye başlanacak. Konuşmalarda Kültür ve İslami İlişkiler Kurumu Başkanı (ICRO) Abuzer İbrahimi Torkemen yer alacak. Japonya'daki İran Kültür Merkezi 6 Şubat Çarşamba günü yaptığı açıklamada, 1979 İran İslam Devrimi'nin 40. yıldönümünü ve İran-Japonya diplomatik bağlarının 90. yıldönümünü kutlamak için Kogakuin Üniversitesi ile dinî konularda ortaklaşa programlar düzenleyeceğini açıkladı. Etkinliğe İran'ın Japonya Büyükelçisi Murtaza Rahmani-Movahed'in yanı sıra Japonya üniversitelerinden rektörler ve profesörler katılacak. Torkemen aynı zamanda Japonya'daki İranlılarla ve yerel yetkililerle de görüşecek.

İranlıların %90’ı Spor Yapmıyor

İran Sağlık Bakanı Yardımcısı Rıza Melikzade, İran halkının %90’ından fazlasının spor yapmadığını ve İran halkı arasında Alzheimer’ı tetikleyen fazla kilo ve hareketsizliğin yaygınlaştığını belirtti. Son 10 yılda İran’da Alzheimer’ın görülme oranının 2 kat arttığını ve İran’da genel sağlık görünümünün tamamen değiştiğini açıkladı.

Uluslararası Fecr Badminton Müsabakaları Sona Erdi

4-7 Şubat tarihleri arasında Kerec kentinde 28. Uluslararası Fecr Badminton turnuvası düzenlendi. 28 farklı ülkeden kadınlar dalında 76, erkekler dalında 113 sporcu katıldı. Türkiye’yi temsil eden Özge Bayrak kadınlar badminton tek kadınlar dalında yarı finalde Endonezyalı rakibi Choirunnisa Choirunnisa’ya 2-1 mağlup olarak bronz madalyanın sahibi oldu. Çift kadınlar kategorisinde Bengisu Erçetin ve Nazlıcan İnci, ilk turda İranlı rakipleri Nazanin Bashiri-Nastaran Karami’yi 2-0, çeyrek finalde Endonezyalı rakipleri Febby Valencia Dwijayanti Gani & Rayhan Vania Salsabila’yı 2-0, yarı finalde de Hindistanlı rakipleri Pooja Dandu & Sanjana Santosh’u 2-1 mağlup ederek finale yükseldiler. Finalde ise Endonezyalı rakipleri Nita Violina & Putri Syaikah’ a 2-0 mağlup olan Erçetin ve İnci çift kadınlar kategorisinde ikinci olarak gümüş madalya kazandılar.