Haftalık Basın Özeti 20-26 Temmuz 2019

Haftalık Basın Özeti 20-26 Temmuz 2019
29 Tir-4 Mordad 1398
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Pakistan Sınırında Çatışma

Devrim Muhafızları Ordusu, 21 Temmuz Pazar günü yaptığı bir açıklamada Pakistan sınırlarında gerçekleşen bir çatışma sonucunda iki askerinin öldüğünü iki askerinin de yaralandığı duyurdu. İran’ın Pakistan Büyükelçisi de bu durumu kınayarak düşmanların her iki ülkenin ilişkilerini zedelemeye çalıştığını ifade etti.

Rahmani: Bitcoin Şimdilik Yasal Değil

İçişleri Bakanı Abdurrıza Rahmani Fazli 22 Temmuz Pazartesi günü yaptığı bir açıklamada Ekonomi Bakanlığının Bitcoin’in yasal olup olmayacağıyla ilgili bir yönetmelik oluşturacağını dile getirerek söz konusu yönetmeliğin düzenlenmesine kadar Bitcoin’in yasal olmadığını belirtti.

Tahran’da Mahalle Encümenleri Seçimleri

Tahran Belediye Meclisi Başkanı Muhsin Haşimi 23 Temmuz Salı gününde yaptığı bir açıklamada mahalle encümenleri seçimlerinin 26 Temmuz Cuma gününde yapılacağını duyurdu. Bu sene beşincisi yapılacak mahalle encümenleri seçiminin “İran Denetleme Kurumu/Sazman Bazresi” tarafından yasal olmadığı açıklanmıştı. Ancak Cumhurbaşkanlığında yapılan bir toplantı sonucunda Haşimi, 8 milyonluk Tahranlıların sorunlarını 21 kişilik bir şuranın karar veremeyeceğini belirterek mahallelerde yardımcı şuraların olması gerektiğini ifade etti. Haşimi aynı şekilde söz konusu seçimlerle ilgili yüksek bütçe tartışmasına değinerek seçimlerin gerçek bütçesinin altı milyar tümen olduğunu belirtti.

Mahalle encümenleri her mahallede bulunan ufak bir meclis niteliğinde olup 7 asil, 3 yedek üyesi bulunmaktadır. Üyeler 2 yıllığına seçilir, 15 yaş üstü herkes oy kullanabilir. Bu encümenlerin asıl işlevi Tahran Belediyesini bulunduğu mahallelerde temsil etmek ve yerelden yönetim ilkesi gereği sorunların çözümünde Büyükşehir Belediyesine yardımcı olmaktır.

Safevi Ülkenin Batı İllerine Resmî Bir Ziyaret Gerçekleştirdi

Rehberlik Divanının (Beyt-i Rehberi) aktif bir üyesi ve Devrim Rehberinin askerî işlerden sorumlu başdanışmanı Tümgeneral Yahya Rahim Safevi 23 Temmuz Salı gününde ülkenin batı illerinde konuşlandırılan savunma sistemlerini incelemek için Kirmanşah’ı ziyaret etti. Safevi, bölgedeki savunma sistemlerinin son durumunu öğrenmek adına Necef-i Eşref Karargâhı komutanları ve Kirmanşah eyaleti DMO komutanlarıyla ortak bir toplantı gerçekleştirdi. Safevi’ye bu ziyaretinde pek çok komutan ve devlet yetkilisi eşlik etti.

Hatemi’den Körfez Gerilimiyle İlgili Açıklama

1997-2005 yıllarında cumhurbaşkanlığı görevinde bulunan ve hâlihazırda ülkede basın yayın yasağı bulunan reform hareketinin manevi lideri Muhammed Hatemi 23 Temmuz Salı günü The Guardian’da yayımlanan bir makalede Basra Körfezindeki son durumu değerlendirdi. Hatemi makalesinde Trump’ın etrafında belli kişilerin savaş yanlısı olduğunu ancak bölgede tansiyonun düşmesi için Trump’ın onları dinlememesi gerektiğini belirtti. Hatemi aynı şekilde cumhurbaşkanlığı döneminde de gündeme getirdiği Medeniyetler Diyaloğu tezine değinerek “ABD’de ve dünyada bütün vicdanlı insanları Medeniyetler Çatışmasını pekiştirmek yerine barış ve Medeniyeler Diyaloğuna davet ediyorum” ifadesini kullandı.

Cumhurbaşkanı Ruhani’nin Çifte Vatandaşlığı Var mı?

DMO’ye yakınlığıyla bilinen Parlamento Üyesi Cevad Kerimi Kudüsi bir liste yayımlayarak devlet kademelerinde yüksek görevlerde bulunan çifte vatandaşlığı olan şahısların isimlerini açıkladı. Liste “olası çifte vatandaşlığı bulunan” ve “çifte vatandaşlığı bulunan” kişiler olarak iki kategoriden oluşmaktadır. Listede Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin ismi de “olası çifte vatandaşlığı bulunanlar” arasında yer almaktadır. Cumhurbaşkanlığı Ofisinin Başkanı Muhammed Nehavendiyan’ın ise ABD vatandaşlığının bulunduğu ifade edilmiştir. 70’ten fazla kişinin isminin olduğu bu listede pek devlet yetkilisi yer almaktadır. Liste parlamentonun İnceleme ve Araştırma Komitesinin çalışmalarıyla hazırlanmıştır.

Selami: İran’a Ait Hiçbir İHA Düşürülmemiştir

Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) Genel Komutanı Hüseyin Selami 24 Temmuz Çarşamba gününde yaptığı bir açıklamada ABD’nin düşürdüğünü iddia ettiği İHA meselesine değinerek İran’a ait hiçbir İHA’nın düşürülmediğini ifade etti. Selami, “Biz daha önce ABD’ye ait bir İHA’yı düşürdük ve kanıtlarını gösterdik, ABD’nin elinde bir kanıt varsa göstersin.” ifadesini kullandı. Selami, İran’ın her zaman kendini savunmaya hazır olduğunu ve düşmandan korkmadığını da vurguladı. Anayasayı Koruyucular Konseyi Başkanı Ayetullah Cenneti de yaptığı bir açıklamada İHA’nin düşürülme iddialarına ve İngiliz tankerinin durdurulmasına değinerek İran’ın son girişimlerinin dünyaya ne kadar güçlü olduğunu gösterdiğini ifade etti.

Çifte Vatandaşlığı Bulunanlar Milletvekili Adayı Olamayacaklar

İran Parlamentosu İçişleri Komisyonu üyesi Kasim Mirzayi Niku 26 Temmuz Cuma günü yaptığı bir açıklamada komisyonun çifte vatandaşlığı bulunanların milletvekili adayı olmalarını engelleyecek bir yasa tasarısının komisyonda onaylandığını açıkladı. Yasadaki düzenlemeyle çifte vatandaşlığı bulunanların yanı sıra başka ülkelerden adaylığını bildirenlerin de aday adaylığı kabul edilmeyecek.

Rusya: İran, Hürmüz Boğazı’nı Koruyor

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov Hürmüz Boğazı’ndaki son gelişmelere ilişkin açıklamada bulundu. Ryabkov, 19 Temmuz Cuma Günü İngiltere’ye ait petrol tankerinin DMO tarafından alıkonulmasına yönelik İran cephesinden sunulan iddiaları daha inandırıcı bulduğunu bildirdi. Ryabkov, “İran’ın eylemlerini açıklamak için gösterdiği iddialar belirsiz referanslardan çok daha ikna edici, ayrıca İran Hürmüz Boğazı’nın ekolojik dengesini koruyor.” dedi.

Zarif, Nikaragua Cumhurbaşkanıyla Görüştü

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, Nikaragua Cumhurbaşkanı Daniel Ortega ile 22 Temmuz Pazartesi Günü Nikaragua’nın başkenti Managua’da bir araya geldi. İkili, devletleri hedef alan “yasadışı” ABD yaptırımları da dâhil olmak üzere bir dizi konuda görüş alışverişinde bulundu. Ortega yaptırımlara dikkat çekerek, “ABD yaptırımlarını kabul etmiyoruz çünkü halkımıza ve sizin aleyhinize yapılan bu yaptırımlar tek taraflı ve yasa dışıdır.” dedi.

Trump: İran ile Müzakere Gittikçe Zorlaşıyor

ABD Başkanı Donald Trump 22 Temmuz Pazartesi Günü Beyaz Saray’da Tahran ve Batılı güçler arasında giderek artan gerginlik hakkında gazetecilerle konuştu. Trump bu konuşmada İran’la müzakereye oturmanın artık daha da zorlaştığını belirtti. Trump daha önceleri İran ile görüşmelere açık olduğunu söylemişti ancak Tahran ise yaptırımlar uygulanırken pazarlık yapmayacağını belirtmişti.

İran: 17 CIA Ajanı Yakalandı, Bazıları Ölüm Cezasına Çarptırıldı

İran İstihbarat Bakanlığı, 22 Temmuz Pazartesi Günü, ABD istihbarat teşkilatı CIA için çalışan 17 casusu ele geçirdiğini ve bazılarının ölüme mahkûm edildiğini duyurdu. Tahran’da gazetecilere verdiği demeçte kimliği açıklanmayan bir İran İstihbarat Bakanlığı çalışanı, “CIA ağı başarıyla çözüldü” dedi. ABD Başkanı Donald Trump iddialara resmî Twitter hesabından cevap vererek, “Sıfır gerçek. Kötü bir şekilde başarısız olan ve ne yapması gerektiği hakkında hiçbir fikri olmayan bir (dinî) rejim tarafından söylenen yalan ve propaganda.” dedi.

İran Sermaye Piyasalarında Değer Artışı

İran’ın dört borsasının (Tahran Borsası, İran Fara Borsa, İran Ticaret Borsası ve İran Enerji Borsası) toplam piyasa değeri İran takvimin ilk üç ayında bir önceki aya göre %9,3 artışla 102,3 milyar dolara ulaşmıştı. Bu rakam geçen yılın aynı dönemine göre %106,5 artış göstermektedir.

Yıllık Enflasyon %40’ı Aştı

İran’ın yıllık enflasyon oranı Haziran-Temmuz 2019 döneminde bir önceki döneme göre %2,8 artışla %40,4’e ulaşmıştır. Aynı dönemde genel endeksteki yüzde değişimi geçen yılın aynı dönemine göre %48 artış göstermiştir. Yani bu oranlar İran hane halkının aynı türden mal ve hizmetleri satın almak için Temmuz 2018’e göre ortalama %48 daha fazla harcama yaptığını göstermektedir.

Kâğıt Yardımı Alacak Yayınevlerinin Listesi Yayımlandı

Kültür ve İslami İrşat Bakanlığı Kültür İşleri Yardımcılığı Kâğıt Çalışma Grubunun çalışmaları neticesi kurulan Kâğıt Tayin ve Dağıtım Komisyonu, İran’da kâğıt yardımı yapılacak yayınevlerinin listesini yayımladı. İran’da son zamanlarda kâğıtta yaşanan fiyat artışı ve kâğıt teminindeki sıkıntılar nedeniyle İran Yayın Şirketleri Birliği ve Tahran Yayınevleri ve Kitap Satıcıları Birliğinin temsilcileri arasından oluşturulan bu komisyonun, 22 Temmuz Pazartesi günü kamuoyuyla paylaştığı bilgiye göre 526 yayınevinin hükûmet tarafından kâğıt yardımı alacağı açıklandı. Kâğıt temininde bulunulacak yayınevlerinin belirlenmesinde yayınevlerinin geçmişteki faaliyetleri ve yayımladıkları kitap sayısı kriter olarak kabul ediliyor.

Dr. Sanati’ye Psikanaliz Üstün Hizmet Ödülü Verildi

İran’ın psikiyatri alanında uzman isimlerinden Dr. Muhammed Sanati, İngiltere’de bulunan Uluslararası Psikanaliz Derneğinin verdiği “Psikanaliz Üstün Hizmet Ödülünü” almak üzere Londra’ya gitti. Uluslararası Psikanaliz Derneği Başkanı Virginia Ungar tarafından Dr. Sanati’ye gönderilen davet mektubunda, ödül töreninin 25 Temmuz Perşembe günü yapılacağı belirtildi.

Uluslararası Psikanaliz Derneği, dünyaca ünlü psikanalist Sigmund Freud tarafından 1910 yılında İngiltere’nin başkenti Londra’da kurulmuştur. Dernek her yıl dünyada psikanaliz alanında katkılar sunan bilim adamlarına ödüller vermekte ve bu yolla psikanaliz dalında yapılan çalışmaları desteklemektedir.

Tabipler Birliği Genel Başkanından Birleşmiş Milletlere Mektup

Tabipler Birliği Genel Başkanı Muhammed Rıza Zaferkandi, Birleşmiş Milletler özel raportörüne ABD ambargolarını eleştiren bir mektup gönderdi. Mektupta ABD ambargolarının İran halkının sağlık koşullarını kötüleştirdiği yönünde ifadeler yer aldı. Ayrıca ambargolar kapsamında bankacılık ve para transferi işlemlerine getirilen kısıtlamalar sonucu tedavilerde zorunlu olan ilaçların temini konusunda zorluklar yaşandığı ve bunun İran halkının genel sağlık durumu üzerinde yıkıcı bir etki yarattığına yer verildi. Zorunlu ilaçlara erişimin temel insani hak olduğuna ve ambargolarla bu hakkı hedef alan ABD’nin, İnsan Hakları Resmi Bildirgesi’ndeki ilkelere ve ahlak kurallarına aykırı davrandığına değinildi. Zaferkandi BM’ye İran halkının ileride bir insanlık faciası yaşamaması için gerekli önlemin acilen alınması çağrısında bulundu.

Zübeyde Cihangiri Vefat Etti

Şair, oyuncu, yazar, editör ve Handeniha dergisinin Yayın Kurulu Üyesi Zübeyde Cihangiri, 20 Temmuz Cumartesi günü vefat etti. Zobeyde Cihangiri 1320/1941-42 yılında Tahran’da doğdu. Bahtiyari kökenli olan Cihangiri, Şah Rıza Dönemi’nin ünlü şarkıcısı Kameru’l-mulk Veziri’nin manevi kızıydı. Zübeyde Cihangiri meslek hayatına tiyatroyla başladı. Ardından Handeniha dergisine girerek burada Hosrev Şahani, Zebihullah Mansuri ve İbrahim Bastani Parizi gibi ünlü düşünürlerle birlikte çalıştı. Handeniha dergisinin yayın kurulu üyeliğinde bulunan ve sonrasında yazı işleri sorumluluğunu üstlenen Cihangiri, derginin son sayının yayımlandığı Temmuz 1979’a kadar burada çalışmaya devam etti. Derginin kapanmasının ardından muhtelif kurumlarda editörlük yapan Zübeyde Cihangiri, 120 ciltten fazla Farsça ve Arapça eserin redaksiyon ve yayına hazırlanmasında emek harcadı. Diğer yandan tiyatro ve sinemada oyunculuk kariyerini de sürdürdü. İran Millî Televizyon Kurumunun kurulmasından sonra İran’ın televizyonlarında görünen ilk kadın oyuncularından biri oldu. Cihangiri’nin kaleme aldığı önemli eserler; Emirani der Ayine-yi Handeniha, Kitab-i Kameri ki Horşidi Şod, “Defterha-yi Şiir-i Pervaz ra Feryad Kon, Asman Baran Gerist adlı kitaplardır. Cihangiri, Emirani der Ayine-yi Handeniha adlı eserinde Handeniha Dergisi’ndeki çalışma hayatı ve orada birlikte çalıştığı yazarlarla arasında geçen olaylara dair hatıraları anlatmaktadır. Kitab-i Kameri ki Horşidi Şod ise Kameru’l-mulk Veziri’nin biyografisi niteliğindedir. Zübeyde Cihangiri, sözü edilen eserleri ve diğer 1520 cilt kitap ve 119 ayrı başlıkta dergiyi içeren şahsi kütüphanesini 1393/2014-15 yılında Büyük İslam Ansiklopedisine bağışlamıştır. Bu külliyat içerisinde Handeniha Dergisi’nin tüm sayıları yer almaktadır.

Çin Vatandaşlarına İran’da Vizesiz 21 Gün Gezme Hakkı

Kültürel Miras, El Sanatları ve Turizm Kurumu Turizm Yardımcısı Veli Timuri, 23 Temmuz’da yapmış olduğu açıklamada Çinli turistlerin ülkeye vizesiz giriş uygulamasının başladığını açıkladı. Çin’e yönelik uygulanan vizenin tek taraflı olarak kaldırıldığını duyuran Timuri, Çin vatandaşlarının 21 gün süreyle İran’a vizesiz seyahat etmelerinin serbest olduğunu belirtti. Kararın Bakanlar Kurulunun 23 Haziran 2019 tarihli toplantısında, Dışişleri Bakanlığı ve Kültürel Miras, El Sanatları ve Turizm Kurumu’nun teklifi üzerine alındığını açıklayan Timuri, kararnamenin 16 Temmuz'da resmî gazetede yayımlanarak uygulamaya girdiğini söyledi. Turizm Yardımcısı, Çin bütün dünya için olduğu gibi İran için de kalabalık bir turist potansiyelini barındırdığını zira 2018 yılında yaklaşık 150 milyon Çin vatandaşının, ülkeleri dışında yolculuk yaparak toplamda 1,2 trilyon yuana yakın para harcadıklarını belirtti. İran’ın 2011 yılından itibaren Çin’in turizm destinasyonlarından biri hâline geldiğini söyleyen Timuri, 2018 yılında yaklaşık 52.000 Çin vatandaşının İran’a ziyaret ettiğini açıkladı. Tahran Uluslararası Havaalanı’nın paylaştığı bilgilere göre ise geçen yıl yaklaşık 170.000 Çin vatandaşı, İran’ı diğer ülkelere gitmek için transit nokta olarak kullandı.