Haftalık Basın Özeti 26 Ocak-1 Şubat 2019

Haftalık Basın Özeti 26 Ocak-1 Şubat 2019
6-12 Behmen 1397
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Ahvaz’da İşçilerin Protestosu Devam Ediyor

Huzistan eyaletinin Ahvaz şehrinde 18 aydır maaşlarını alamayan Ahvaz Raylı Sistem Yapım Projesi işçileri 13 Ocak Pazar günü başladıkları protestolara bu hafta da devam etti. İşçiler 30 Ocak Çarşamba günü Ahvaz Belediyesi Raylı Sistem Kurumunun binası önünde toplandı. Bazı kaynaklara göre protestolara yaklaşık iki yüz işçi katıldı.

Tahran'da Köpek Gezdirmek Yasaklandı

Tahran’a bağlı Lavasan şehrinde geçtiğimiz haftalarda parktaki bir kadına bir köpeğin saldırması sonucu başkentte kamuya açık alanlarda köpek gezdirmek yasaklandı. Tahran Emniyet Müdürü Hüseyin Rahimi, kamuya açık alanda köpek gezdirenlerin polis müdahalesiyle karşı karşıya kalacaklarını söyledi. Rahimi ayrıca araç içinde köpek taşımanın da yasaklandığını belirtti.

İshak Cihangiri Şam’a Gitti

Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri 28 Ocak Pazartesi günü üst düzey yetkililerle Şam’a gitti. Suriye ile ‘çok önemli’ banka anlaşmaları yaptıklarını belirten Cihangiri, Lazkiye’de santral kuracaklarını açıkladı. Cihangiri, “Terörle mücadelede nasıl Suriye halkının ve devletinin yanında olduysak ülkenin yeniden inşasında da Suriye’nin yanında olacağız.” ifadelerini kullandı.

Muhammed Nebi Habibi Hayatını Kaybetti

Hizb-i Mutelife-i İslami (İslami Koalisyon Partisi) Genel Sekreteri Muhammed Nebi Habibi 29 Ocak Salı sabahı hayatını kaybetti. Habibi daha önce Tahran, Fars ve Horasan eyaletlerinin valiliğini yapmıştır.

DYTK Üyesinden Referandum Önerisi

Düzenin Yararını Teşhis Konseyi Üyesi Mecid Ensari, konseyde uzun süredir tartışılan ve bir türlü sonuçlandırılamayan İran’ın Sınır Aşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’ne (Palermo Konvansiyonu) katılmasını öngören tasarıyla ilgili konsey çıkmaza girerse referanduma gidilmesini önerdi. Ensari, “Bazıları referandum kelimesinden çok korkuyor ve referandum dediğimiz zaman sanki rejim yıkılacakmış gibi düşünüyor. Ancak anayasa ekonomik, kültürel ve siyasi meselelerde politika belirleyicilerinin doğrudan halk oylamasına gidebileceğini açıkça söylüyor. İnşallah bunlar olmayacak ve Palermo meselesi konseyde çözülecek.” dedi.

İşçi Sendikasından İki Kişi Gözaltına Alındı

İran Özgür İşçiler Sendikası’ndan yapılan açıklamada 29 Ocak Salı günü yönetim kurulu üyeleri Cafer Azimzade ve Pervin Muhammedi’nin gözaltına alındığı bilgisi paylaşıldı. Özellikle Azimzade’yi gözaltına alan birimin bilinmediğini ve onun bilinmeyen bir yere götürüldüğünü belirttiler.
Daha önce tutuklu bulunan Azimzade, Temmuz 2016’da iki aydır devam ettiği açlık grevine yargı makamlarının duruşmayı yeniden başlatma ve uzatılmış izin vereceklerini vaat etmeleri sonucu son vermişti ve geçici olarak serbest bırakılmıştı.

Zahidan’da İki Patlama Meydana Geldi

Sistan ve Beluçistan eyaletinin Zahidan şehrinde 29 Ocak Salı gecesi iki patlama meydana geldi. Sistan ve Beluçistan Emniyet Müdürü Muhammed Kanberi, patlamanın el bombasının atılması sonucu meydana geldiğini söyledi. Kanberi, bomba imha ekibinin diğer şüpheli paketi incelediği sırada etkisiz hâle getirmeden paketin patladığını ve üç görevlinin yaralandığını belirtti. Saldırıyı Ceyşü’l Adl Örgütü üstlendi.

DMO Karargahına Silahlı Saldırı

Sistan ve Beluçistan eyaletinin Nikşehr şehrinde Besic Teşkilatı Üssüne 2 Şubat Cumartesi sabahı silahlı saldırı düzenlendi. Saldırıda bir Devrim Muhafızı Ordusu personeli hayatını kaybederken beş kişi de yaralandı. Saldırıyı Ceyşu’l Adl örgütü üstlendi.

Mahşehr’de Saldırı

Huzistan Askeri Bölgesi Halkla İlişkilerden sorumlu Komutan Yardımcısı Albay Ali Kasımpur, 26 Ocak Cumartesi günü sabaha karşı Ahvaz’ın Mahşehr ilçesi Bender İmam Humeyni bölgesinde meydana gelen saldırıda güvenlik görevlisi Muhammed Rıza Refi Neseb ve Teğmen Allahnazar Seferi’nin öldüğünü ve saldırıyı “Hareketu’n-Nidal el-Arabi li-Tahrir el-Ahvaz” adlı örgütün üstlendiğini açıkladı.

Cihangiri: İran Terörle Mücadelede Öncü Olmaktan Onur Duyar

Şam’da İran ve Suriye delegasyonu arasında gerçekleşen toplantıda konuşan Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri, İran’ın terörle mücadelede takındığı tavra değinerek gurur duyduklarını dile getirdi. Devamında, Suriye devletinin rolüne değinerek şunu söyledi: “Uluslararası toplum ve Avrupalılar şunu bilsin ki Suriye hükûmetinin ve halkının fedakarlığı olmasaydı bugün burada bütün dünyaya meydan okuyan bir DAEŞ terör devleti olurdu.”
Cihangiri, Suriye’ye gerçekleştirdiği iki günlük gezide Suriye’nin yeni bir aşamaya girdiğini ve İran’ın, Suriye’nin yeniden inşasında yer alacağını belirtti.

İran’dan Füze Açıklaması: Programımız Müzakereye Kapalıdır

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi yaptığı açıklamada Fransa veya herhangi bir ülke ile gizli veya açık balistik füze geliştirme programı hakkında herhangi bir görüşme gerçekleştirmediklerini beyan etti. Konuşmasının devamında: “Füze programımız bir savunma programıdır, sadece ülke içerisinde müzakere edilebilir. Fransa ile gizli veya açık bir görüşme gerçekleştirmedik.” Fransa Dışişleri Bakanı yaptığı açıklamada; İran ile yürütülen müzakerelerin olumlu sonuçlanmaması dahilinde İran’a yaptırım uygulayacaklarını açıklamıştı. Fransa, İran’ın füze programının nükleer başlık taşıma kapasitesine sahip olduğunu iddia etmişti, Tahran ise bu iddiayı yalanlamıştı.

Trump’tan ABD’nin İran İstihbaratına: Belki de Okula Geri Dönmeliler!

ABD Başkanı D. Trump, Twitter üzerinden ABD’nin İran İstihbaratına eleştiride bulundu: “İstihbaratçılar, İran’ın yarattığı tehlike söz konusu olunca son derece pasif ve saf görünüyorlar” diyen Trump ardından, “Yanılıyorlar! Ben başkan olduğumda İran bütün Orta Doğu’da sorun çıkarıyordu. Berbat nükleer anlaşmayı sona erdirince daha iyi davranmaya başladılar.” İran’ın roket denemelerine dikkat çeken Trump: “Roket denemeleri yapmaya devam ediyorlar. Orada ekonomi çatırdıyor, ekonomi onları ayakta tutan tek sebep. İran’a dikkat edin! Belki de istihbarat okula geri dönmelidir.”
Trump, Dünya Çapında Tehdit Değerlendirme raporu (Worldwide Threat Assessment) Senato’ya sunulduktan sonra bu açıklamaları yapmıştı. Raporda İran’ın nükleer silah geliştirmediği yazısı yer almıştı.

Abadan Rafinerisi Özel Sektöre Devredilecek

İran’da 10 ulusal rafineriden 8’i özelleştirilmişti. Şu an kamuya ait sadece iki adet rafineri bulunmaktadır: Abadan ve Shazand rafinerileri. Ancak bu iki rafineri de özelleştirme listesinde. Özelleştirme listesinde yer alan Abadan rafinerisinin Genel Müdürü Seyyid Ali Ekber Mirghaderi’nin beyanına göre Abadan Rafinerisi günde 12 milyon litre benzin üretiyor ve bu rafinerinin genişletilmesi kapsamında ikinci fazının tamamlanması ile üretim kapasitesi günde 20 milyon litreye ulaşacak.

İran’ın Petrol Dışı İhracatında Artış

İran Gümrük İstatistikleri tarafından hazırlanan verilere göre: İran cari takvimin ilk on ayında petrol dışı ihracatı 36 milyar dolara ulaştı. Bu rakam geçen yılın aynı dönemine göre %2,2 artış göstermekte. Böylece İran’ın dış ticaretinde yaklaşık 678 milyon dolar artış oldu. Bu dönemde, İran’ın toplam ihracatının %34’ü petrokimya, %8’i gaz ve %58’i diğer mallardan oluşuyor. İran’ın bu dönemdeki en önemli ihracat partnerleri sırasıyla Çin, Irak, Birleşik Arap Emirlikleri, Afganistan ve Türkiye iken ithalat partnerleri Çin, Birleşik Arap Emirlikleri, Türkiye, Almanya ve Hindistan şeklinde gerçekleşti.

İran ve Suriye Şam’da Ortak Banka Kuracak

İran Merkez Bankası Başkanı Abdülnasır Himmeti yaptığı açıklamada, Şam’da İran-Suriye ortak bankasının kurulmasına ilişkin ruhsatın yakında verileceğini belirtti. Şam gezisi sırasında İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri’ye eşlik eden Merkez Bankası Başkanı Himmeti, tarafların iki ülke arasındaki ekonomik iş birliğini daha da güçlendirme doğrultusunda bankacılık ilişkilerini geliştirme konusunda bir anlaşmaya imza attıklarını ifade etti.

AB ile İran Mali Kanalı Resmen Kayıt Altına Alındı

Almanya, Fransa ve İngiltere’nin resmî olarak İran ile mali finansal aracılık işlemlerinin yapılmasına olanak sağlayan mekanizmayı hayata geçirdiklerini açıkladı. Amerika’nın İran yaptırımlarını aşmak için faaliyet gösteren bu mali kanal INSTEX olarak adlandırılmakta. Bu mekanizma dar bir kapsamda ticarete konu olan malların ticaretinden kaynaklanan paranın transferine aracılık edecek. Avrupalıların bu kanalı ilk olarak gıda, ilaç ve tıbbi malzemelerin satışında kullanmak istediklerini ve bunun gelecekte artabileceğini bildirdi.

İran’da Yaşlı Nüfus Artıyor

Elburz Sosyal Refah Kurumu Genel Müdürü Esedullah Heydari, İran’da yaşlı nüfusun arttığına dikkat çekerek gelecek 30 yıl içinde İran nüfusunun %25’ini yaşlı nüfusun teşkil etmesinin beklendiğini söyledi. Heydari, İran’da eyalet nüfuslarının ortalama %10’unu yaşlı nüfusun oluşturduğunu ancak Elburz eyaletindeki yaşlı nüfusun ülke ortalamasının altında olduğunu ifade etti. Hâlihazırda Elburz eyaletinde yaşayanların %5,6’sını yaşlı nüfus oluşturmaktadır. Yaklaşık 160 bin yaşlı nüfusun sosyal yardım, geçim ve ekonomik hizmetleri için plan yapılması gerektiğini dile getiren Heydari, bu planlamalar yapılmadığı takdirde İran’ın gelecek yıllarda bu konuda ciddi bir krizle karşı karşıya kalacağını belirtti.

2018 Yolsuzluk Algı Endeksi Açıklandı

Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün (Transparency International) 2018 yılı Yolsuzluk Algı Endeksi’nde (CPI) İran, 180 ülke arasında 138. sırada yer aldı. Bu, İran’ın son birkaç yıldaki en kötü sıralamasıdır. İran, uluslararası şeffaflık sıralamasında 2017’de 30 puan ile 130., 2016’da 29 puan ile 131. sırada yer almıştır.
Dr. Reza Perçi Zade, İran’daki ekonomik şeffaflık eksikliğinin sadece İran’ın ekonomik meseleleri ile ilgili olmadığını, İran İslam Cumhuriyeti’nin ülke içinde ve uluslararası siyasetteki tutumunun neden olduğunu belirtti.

Simnan’da Yüklü Miktarda Uyuşturucu Ele Geçirildi

Simnan Emniyet Müdürü General Ruhul Emin Kasimi, son üç yılda 26.5 ton uyuşturucu ele geçirildiğini söyledi. Kasimi, sadece bu yıl Simnan’da 7 ton uyuşturucu ele geçirildiğini, bu miktarın geçen yıla göre yaklaşık %28 arttığını ve bu sebeple uyuşturucu kaçakçılığı ile mücadelenin önemli önceliklerinden biri olduğunu ifade etti.

Carlos Queiroz İran’dan Ayrıldı

2019 Asya Kupasında Japonya’ya 3-0 yenilerek yarı finalde elenen İran Milli Takımının Teknik Direktörü Carlos Queiroz görevinden ayrıldı. Tahran İmam Humeyni havaalanında basın mensuplarına açıklamada bulunan Queiroz milli takım oyuncularına ve İranlı taraftarlara teşekkür etti.
Karşılaşma sonrası İran Milli takımımdan 1980 Hürmüzgan doğumlu bir futbolcunun sinir krizi geçirerek intihar ettiği ancak oyuncunun isminin verilmediği dikkat çekti.

Tahran’da Hava Kirliliği

28-29 Ocak 2019 tarihlerinde Tahran’da düzenlenen 7. Ulusal Hava ve Gürültü Kirliliği Yönetimi Konferansında Çevre Bakanlığına bağlı Ulusal Hava Kirliliğini Azaltma Grubu Başkanı Vahid Hosseini, Tahran’daki hava kirliliğinin İran’a yıllık 2,8 milyar dolar maliyeti olduğunu söyledi. Karbon gazı salınımının %70’nin arabalardan kaynaklandığını belirten Hosseini, hava kirliliğine neden olan araçlara lisans verilmemesi gerektiğini de sözlerine ekledi.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre dünyadaki en kirli havaya sahip şehirlerinden biri olan Tahran, PM10 indeksinde 26 şehir arasında 12. sıradadır. İran’daki hava kirliliği seviyesi normal seviye sayılan düzeyin yaklaşık dört katıdır.

İran’da Yaşlı İstismarı

Yaşlılık Araştırma Merkezi’nin 2005-2015 yılları arasında 3.436 kişi ile yaptığı araştırmaya göre ülkedeki yaşlı istismarı %56.4 civarındadır. Şehit Beheşti Tıp Bilimleri Üniversitesinden Maziyar Mollayi tarafından yapılan araştırmanın sonuçları, duygusal istismarın %30.7, psikolojik istismarın %25.4, ihmalin %25.1, finansal istismarın %19.7, fiziksel istismarın %13.1 ve terk edilmenin %11.7 olmak üzere istismarın farklı tiplerde olduğunu göstermektedir. Araştırmacı, yaşlı istismarının çoğu zaman görmezden gelindiğini, bu durumun İran toplumunda yaygın bir probleme dönüştüğünü dile getirdi. Mollayi, tek ve açık bir “yaşlı istismarı” tanımının olmaması, suiistimal olaylarının bildirilmemesi veya gizlenmesi, yaşlılara daha iyi bakmak için uygun yöntem ve teçhizatın olmayışının yanı sıra istatistik toplamanın zorluğu da toplumda var olan istismarı kanıtlıyor dedi.

İran ve Rusya Turist Vizesinin Verilmesini Kolaylaştırıyor

İran ve Rusya, bir Rus heyetinin Tahran’a yaptığı ziyaret sırasında imzalanacak olan anlaşma ile turist grubu vizesinin verilmesini kolaylaştıracak adımların atılması bekliyor. İran’ın Rusya Büyükelçisi Mehdi Sanaei’nin Rus “RBK TV’de yaptığı konuşmada 2015 yılında İran ve Rus vatandaşları için zaten bir anlaşmanın imzalandığını, diğer bir anlaşmanın ise Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin 2017’deki Rusya ziyareti sırasında imzalandığını hatırlattı. Ayrıca vize kolaylığının sadece turist vizesi ile sınırlı kalmayacağını sözlerine ekledi.

Merziye Haşimi İran’a Döndü

Press TV’nin program yapımcısı ve sunucusu Merziye Haşimi, St. Louis Havaalanında Amerika tarafından 13 Ocak’ta tutuklanmış ve FBI tarafından Washington’a götürülmüştü. 11 gün tutuklu kaldıktan sonra serbest bırakılan Merziye Haşimi 30 Ocak Çarşamba günü İran’a döndü.

İran Halkının Ne Kadarı Özgür Olduğuna İnanıyor?

ISPA Kamuoyu Araştırma Kurumu anketine göre İran halkı özgür olduğuna ne kadar inanıyor? 2018 yılında ve 2019’un başında 4890 kişiyle ve 20 siyasetçinin katılımıyla yapılan ve 27 Ocak’ta açıklanan anket sonuçları şöyledir:

Anket raporunda özgür olduklarına inanan erkek ve kadın sayısının eşit, yaş grupları arasında ise yaş yükseldikçe özgür olduğuna inanların sayısında azalma olduğu vurgulanmaktadır. Çekimserlerin oranı da dikkat çekicidir.

Rakamlarla İran Hava Filosu

İran devriminin 40. yılına girerken son 5,5 yılda 2.148.165 uçuşla 236.689.956 yolcu taşıyan İran Hava Filosunun 1979’dan 2019’a kadar son 40 yıllık istatistiği şöyledir:

İran’ın Kömür İhracatında Büyük Düşüş

2018 Kasım ayı kömür ihracatı 1.323.284 ton olarak gerçekleşmiştir. 2017 Kasım ayına göre 1.537.200 ton azalma vardır. Ayrıca 2018 yılının Ekim ayına göre de 1.670.900 ton azalma görülmektedir.
 
2018 Mart-Kasım ayları arasında İran’ın kömür ihracatı yaptığı ülkeler (ton):


Bu verilere göre 2017 Mart-Kasım ile 2018 Mart-Kasım dönemi karşılaştırıldığında İran’ın kömür ihracatında 4.160.400 ton azalma görülmektedir.