Başörtüsü Protestoları Devam Ediyor

İran’da 2017 yılının son günlerinde meydana gelen protestolardan akılda kalan sahnelerden birisi 31 yaşındaki Vida Muvahhid’in başından çıkardığı örtüyü bir çubuğun ucuna takarak bir beyaz bayrak gibi sallamasıydı. Örtünme konusunda Muvahhid’inkine benzer özgürlük talepleri olan bazı İranlı kadınlar son günlerde Twitter’da “İnkılap Meydanı’nın Kızları” etiketiyle bir kampanya başlatmış bulunmaktadır. 29 Ocak Pazartesi günü başkent Tahran’ın farklı bölgelerinde beş kadın zorunlu başörtüsünü protesto ettiler. Buna benzer protestolar devam eden günlerde İsfahan, Şiraz ve Meşhed gibi önemli şehirlerde de gerçekleştirildi. Tahran Polis Merkezi’nden yapılan açıklamada bu eylemleri gerçekleştiren 29 kişinin tutuklandığı bildirildi.

DEAŞ'ten Saldırı

DEAŞ üyesi 21 kişilik bir grup 27 Ocak Cumartesi günü İran’ın batısında bir saldırı gerçekleştirdi. Kara Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Muhammed Pakpur yaptığı açıklamada 16 DEAŞ mensubunun yakalandığını 5’inin ise öldürüldüğünü açıkladı. Pakpur ayrıca çatışma sonucu üç Devrim Muhafızının de hayatını kaybettiğini ekledi.

Musevi’nin Ev Hapsine Esneklik

2009 Yeşil Hareketi liderlerinden olan ve 7 yıldır ev hapsinde tutulan Mir Hüseyin Musevi ve eşi Zehra Rahneverd’in kızları artık istedikleri zaman anne babalarıyla görüşebilecekler. Haftada sadece bir kez görüşme izni olan çocuklarına son iki ayda anne babalarıyla haftada iki kez görüşebilme imkânı sağlanmıştı. Ancak güvenlik görevlilerinden yapılan son açıklamaya göre Musevi ve Rahneverd çiftinin çocukları bundan sonra hiçbir sınırlama olmaksızın istedikleri zaman ebeveynleriyle görüşebilecekler.

Mehdi Kerrubi’den Ali Hamenei’ye Açık Mektup

2009 Yeşil Hareketi liderlerinden olan ve 7 yıldır ev hapsinde tutulan Mehdi Kerrubi Devrim Rehberi Ali Hamenei’ye açık mektup yazdı. 29 Ocak Pazartesi günü yazılan mektupta Kerrubi, Hamenei’nin 27 Aralık Çarşamba günü yaptığı konuşmadaki ‘hâlihazırda ya da eskiden yetki sahibi olan hiç kimsenin devlet aleyhinde konuşmaya hakkı yoktur. Onlar hesap vermelidir’ açıklamalarını hatırlatarak “30 yıldır iktidardasınız ve hâlâ muhalefet pozisyonunda konuşuyorsunuz. 30 yılda kendi siyasetinizi uygulamak için devrimin önde gelen politikacılarını tasfiye ettiniz. Sizden bütün devlet erkanının millet ve yetkili kurumlar nezdinde hesap vermesi için uygun alanı hazırlamanızı istiyorum” dedi. Son seçimlerde Mahmud Ahmedinejad’ın adaylığının reddedilmesine de dikkat çeken Kerrubi, Devrim Rehberinin çelişkili davranışını eleştirdi. Kerrubi, “Rehberlik makamı bir gün bir kimseyi bir araçla iktidara getirmek ve başka bir gün aynı kişiyi temel haklarından mahrum bırakma yeri midir?” sorusunu yöneltti.

Ruhani: Milletin Sesini Duymalıyız

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani 31 Ocak Çarşamba günü Eski Devrim Rehberi Ayetullah Humeyni’nin kabrini ziyaret ettikten sonra birtakım açıklamalarda bulundu. Milletin eleştiri ve protesto hakkı olduğuna işaret eden Ruhani, hiç kimsenin milletin bu hakkını engelleyemeyeceğini vurguladı. Bütün yetkililerin halkın sorunlarına kulak vermesi gerektiğine dikkat çeken Ruhani, önceki rejimin yıkılmasının nedeninin milletin sesini duymaması ve eleştirilerini görmezlikten gelmesi olduğunu söyledi.

Humeyni’nin Dönüşü

Ayetullah Humeyni’nin 1 Şubat 1979 yılında 15 yıllık sürgünden sonra ülkeye dönüşü ve İranlıların Dehe-yi Fecr (Fecr Günleri) olarak adlandırdığı devrime giden on günlük süreç çeşitli törenlerle anıldı. Bu vesileyle Devrim Rehberi Ali Hamenei 31 Ocak Çarşamba günü Humeyni’nin mezarını ziyaret etti. Aynı gün Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de bir ziyaret gerçekleştirdi.

Devrim Muhafızları ve Ordu’nun Ortak Tatbikatı

Ordu Hatemü’l Enbiya Hava Savunma Karargâhı ile Devrim Muhafızları Hava-Uzay Kuvvetlerinin ortak gerçekleştirdiği il hava savunma tatbikatı ülkenin merkez, doğu ve kuzey doğu hava savunma bölgelerinde yapıldı. Tatbikatta uzun menzilli S-300 Savunma Sistemi, Mirsad Füze Sistemi, Telaş Savunma Sistemi, S-200 Savunma Sistemi, Tor-M1 Savunma Sistemi, Hordad-3 Savunma Sistemi, radar sistemleri kullanıldı.

95 İddianame

Tahran Savcısı Abbas Caferi Devlet Abadi yaptığı açıklamada ülke genelinde yaşanan protesto gösterileriyle ilgili olarak 95 kişi hakkında iddianame hazırlandığını açıkladı. Devlet Abadi bunlardan 10’unun tutuklu olduğunu söyledi.

Trump, İran’ı Bölgeyi İstikrarsızlaştırmakla Suçladı

ABD Başkanı Donald Trump 29 Ocak Pazartesi günü Beyaz Saray’da düzenlenen akşam yemeğinde BM Güvenlik Konseyi temsilcileriyle bir araya geldi. Trump toplantıda, uluslararası camianın İran’ın bölgeyi istikrarsızlaştırma yönündeki politikalarını önlemesi gerektiğini ifade etti. Trump, Suriye savaşının bitmesi ve Kuzey Kore’nin nükleer faaliyetlerinin de durdurulması gerektiğini de dile getirdi. Yemekten önce ABD’nin BM daimî temsilcisi Nikki Haley, Yemen’den Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’a fırlatılan füzenin İran yapımı olduğunu iddia ederek Güvenlik Konseyi üyelerine Washington’da bir askeri karargâhta bulunan füzenin kalıntılarını gösterdi.

Hamenei: DEAŞ’ı Afganistan’a ABD getirdi

İran Devrim Rehberi Ali Hamenei 30 Ocak Salı günü yapmış olduğu konuşmada Afganistan’da gerçekleşen son saldırıları değerlendirdi. Hamenei konuşmasında ABD’nin Afganistan’da kendi varlığını meşrulaştırmak için DEAŞ ve benzeri terörist grupları silahlandırarak bölgeyi istikrarsızlaştırma peşinde olduğunu ifade etti.

CIA Başkanı İran’ı AB’ye Casus Göndermekle Suçladı

CIA Başkanı Mike Pompeo BBC’ye verdiği röportajda İran’a ağır suçlamalarda bulundu. Pompeo İran’ın Avrupa’nın farklı bölgelerinde eylemlerde bulunmak için ajan gönderdiğini ve İran halkının buna karşı çıkması gerektiğini ifade etti. Pompeo İran halkına hitap ederek “İran halkı ayaklanmalı ve İslam Rejimini devirmeli” ifadesini kullandı. Pompeo röportajda İran’ın nükleer olmayan tehdidinden de söz ederek, önlenmesi gerektiğini ifade etti.

İran, Ürdün Kralı'na Sert Çıktı

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, yaptığı açıklamada Kral Abdullah'ın İran'ın bölgesel nüfuzuyla ilgili yorumlarının gerçeği yansıtmadığını söyledi. Geçtiğimiz hafta Kral Abdullah, Suudi Arabistan'ın İran'ın nüfuzunu azaltma rolü olduğunu söylemiş ve İran'ın “bölgeye karışmasını” eleştirmişti.

İran ve BM, Irak'taki Gelişmeleri Görüştü

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ve BM'nin Irak Özel Elçisi Ján Kubiš Tahran'da bir toplantıda komşu ülkedeki gelişmeleri görüştü. Görüşme sırasında iki taraf Irak'taki son gelişmeleri, o ülkedeki istikrarı ve güvenliğin artırılmasının önemini ve DEAŞ kalıntılarıyla yüzleşmeye olan ihtiyacı tartıştı.

Zarif: Nükleer Anlaşmanın Yeniden Müzakeresi İmkânsız

Ünlü Alman gazeteci Jurgen Todenhofer'e bir röportaj veren Cevad Zarif, Avrupa'nın nükleer anlaşmayı ihlal etmeye çalışarak korumayacağını söyledi. Zarif ayrıca uluslararası toplumu da nükleer anlaşmayı desteklemeye çağırdı, tüm tarafların mazeret göstermeksizin nükleer anlaşmaya uymaları gerektiğini söyledi.

İran ve Güney Kore İşbirliği Sözleşmesi İmzaladı

Kazvin Belediye Başkanı Ali Safari, yaptığı açıklamada İran'da kentsel atık yönetimi konusunun önemli bir sorun olduğunu ve sorunu uzman firmaların yardımıyla çözme umudunda olduklarını ifade etti. Texa Resource Genel Müdürü atık yönetiminin Güney Kore için de dev bir sorun olduğunu ancak kısa sürede çözüldüğünü söyledi. Ayrıca konunun çözümü için karşılıklı işbirliği umudu da dile getirildi.

İran, Türkmenlerle Gaz Anlaşmazlığını Uluslararası Mahkemeye Taşıyor

Petrol Bakanı Bijan Zangeneh, Orta Asya komşusundan ithal ettiği gazın fiyatı ve kalitesi konusunda Türkmenistan'ı uluslararası tahkime götürmeyi planladıklarını söyledi. Bakan, “teslim edilen gazın kalitesi konusunda Turkmen-Gaz'ı dava etmeyi planlıyoruz, şirketin ihraç edilen gazın fiyatını yeniden gözden geçirmesi için Uluslararası Tahkim Mahkemesine dosyalanacak bir şikâyetimiz var. Çünkü fiyatın çok yüksek olduğuna ve indirilmesi gerektiğine inanıyoruz” dedi.

İran Filosu Deniz Misyonuna Başladı

İran Deniz Kuvvetleri, deniz yollarını güvence altına almak ve ticari gemileri ve petrol tankerlerini korsanlara karşı korumak için uluslararası sularda olan varlığını artırdı. Uluslararası korsanlıkla mücadele çabalarına paralel olarak, İran Deniz Kuvvetleri ayrıca, İran'ın sahip olduğu veya kiraladığı gemi ve petrol tankerlerinde, deniz ticaretinde yer alan gemileri korumak için Aden Körfezi'nde korsanlığa karşı devriyeler yürütüyor.

Ensari Suriye Muhalefeti ile Görüştü

Astana'daki İran heyetinin başkanı Hüseyin Caberi Ensari 30 Ocak Salı günü geç saatlerde Rusya'nın Soçi kentine gitti. Ensari, Suriye Ulusal Diyaloğu Kongresi'ne katılmak için Suriye'deki muhalif grupların liderleri ve önde gelenleri ile bir araya geldi. Ayrı ayrı yapılan ikili görüşmelerde Ensari ve Suriyeli muhalifler, Suriye'de barış ve istikrarın sağlanması için görüş alışverişinde bulundular.

İran Uluslararası Siyasi Partiler Konferansına Ev Sahipliği Yapacak

29. Uluslararası Asya Siyasi Partileri Konferansı Toplantısı (ICAPP) Daimî Komitesi, Tahran İran Uluslararası Konferans Merkezi'ndeki 2. Özel Konferansı İpek Yolu konferansıyla birlikte düzenlenecek. Konferansa İran İslam Koalisyon Partisi tarafından ev sahipliği yapılacak ve bazı bölgesel ve uluslararası kuruluşlardan yetkililerin yanı sıra, 100 kadar lider, genel sekreter ve 25 Asya ülkesinden 40 parti ve siyasi organizasyonun üst düzey yetkilileri katılacak. Uluslararası etkinliğin katılımcıları, partilerin aşırılık, partiler ve kentsel sürdürülebilir kalkınma ile mücadele etme ve partilerin siyasi gelişim, kültürel katılım ve İpek Yolu boyunca ticaret alışverişini teşvik etme konusundaki rolünün üç temel konusuyla ilgili konuşmalar yapacak.

İran’dan Avrupa’ya 9 Milyar Euro Petrol ihracatı

Avrupa Komisyonuna (Euro stat) göre İran'ın 2017 yılının ilk 11 ayında Avrupa'ya yaptığı petrol ihracatı, geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık iki kat artarak 9,3 milyar avroya ulaştı. İtalya, bu dönemde İran’ın en büyük petrol ithalatçısı oldu. İtalya tarafından aynı dönemde gerçekleştirdiği petrol ithalatı 3 milyar avro ve bu rakam Avrupa'ya İran'ın petrol ihracatının %32’sine eşdeğerdir. Fransa, İran'ın toplam ihracatının %23'üne eşdeğer olan 2,2 milyar dolarlık ithalatla ikinci sırada yer aldı. 2017 yılının on bir ayı boyunca İran petrolünün diğer önemli ithalatçıları arasında Yunanistan, İspanya ve Hollanda yer aldı.

Ülkedeki Boş Evlerin Oranı %11,3’e yükseldi

Ekonomi Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, ülkedeki boş evlerin oranı 2006'da %4,2 iken 2016 yılında bu rakam %11,3'e yükseldi. 2016 yılında İran’da yaklaşık olarak 2,6 milyon adet ev boş durumda. İran’da spekülatif anlamda fiyatların artışını bekleyen birçok kişi evlerinin boş durması ve fiyatların ciddi bir artış göstermesi ile satmayı arzu ediyor. Çok sayıda ev sahibinin spekülatif saik ile evlerini satmamaları ve fiyatların artacağına yönelik beklenti içinde olmaları ev stokunun iyi kullanılmamasına neden oluyor. Bazı uzmanlar devletin konuya müdahale etmesi gerektiğini söylüyorlar. Piyasanın düzenlenmesi ve spekülatif boş konut talebinin üstesinden gelinmesi için en önemli ve etkili araçlardan biri, boş evlerin vergilendirilmesidir çünkü bu tür vergi, mülk sahiplerinin konut birimlerini koruma maliyetini artırma teşvikini azaltmaktadır.

Yeni Yılın Bütçe Tasarısı Kabul Edildi

Meclis’te 31 Ocak Çarşamba günü yapılan oylamada yeni yılın bütçe tasarısı 261 milletvekili arasında, 182 olumlu, 73 oy olumsuz ve 6 çekimser oyla kabul edildi.

İran’dan Irak'a 5 Milyar Dolarlık İhracat

Irak'taki İran Kültür Ataşesi Nasır Behzad yaptığı açıklamada son aylık dönemde (21 Mart 2017-21 Ocak 2018) Irak’a 5 milyar dolar ürün ihraç edildiğini söyledi. İran’ın Irak’a yaptığı ihracatın değeri geçen yılın aynı dönemine göre iki puanlık bir artış gösterdi. Behzad, buhar türbinlerinde %302, plastik levhalarda %285, hamur işlerinde %61 ve hafif sanayi yağında %139’lik artış olduğunu belirtti.

İran’ın ihracatının %66’sı Çin, Irak, BAE, Güney Kore ve Afganistan’a yapılmakta ve Irak, İran’ın ikinci büyük ihracat pazarı.

Devrim Muhafızları Ekonomik Faaliyetleri Bırakır mı?

İran güvenlik kurumlarının sahip olduğu firmaların bazılarının satılması (özelleştirilmesi) ile ilgili Devrim Lideri Ayetullah Ali Hamenei, Savunma Bakanı Ali Hatemi'ye “İlgili Olmayan” kurumların elden çıkarılması hususunda direktif verdi. Özellikle son yirmi yılda şirketler, askeriye tarafından kontrol edildiği için özel sektörün yatırım yapmasının zor olduğu belirtildi. Bu sürecin nasıl işleyeceği henüz detaylandırılmış değil.

Doktoralı İşsizler

Tahran Üniversitesi Rektörü Mahmud Nili Ahmadabadi, İran’da en çok doktora mezunlarının işsiz olduğunu açıklayarak özetle şunları söyledi: “Üniversitelerin politikası yalnızca iyi eğitim vermek değil, aynı zamanda rekabetçi bir katılım için teşvikleri artırmaktır. İran’daki üniversitelerin sıralamasındaki göstergelerinden biri de o üniversitenin mezunlarının başarısına bağlı olduğunu kabul etmek zorundayız. Lisansüstü öğrencilerin hangi kaliteyle mezun oldukları, iş piyasasında ve sahip oldukları sorumluluklarda hangi pozisyonda olacakları ve performanslarının ne olacağı çok önemlidir. Bugün İran’da yükseköğrenim görmüş olanların işsizlik oranı, toplumun diğer kesimlerine göre daha yüksektir. Hatta bu işsizlik oranı doktora yapış olanlar arasında çok daha yüksektir. Çünkü doktora yapanlar ya öğretim üyesi olmalarının gerektiğini ya da bir araştırma enstitüsünde araştırmacı olmaları gerektiğini sanmaktadır. Mevcut imkanlara göre doktora sonrası araştırmacıların ancak %60’ı üniversitelerde veya araştırma enstitülerinde istihdam edilebilir. Doktora mezunları arsındaki işsizlik oranını düşürmek için doktora mezunlarına uygun iş alanlarının ihdas edilmesi gerekmektedir.”

Urumiye Gölünü Kurtarma Projesi

İran’ın Batı Azerbaycan Eyalet Valisi Muhammed Mehdi Şehriyari, Urumiye Gölünün yeniden canlandırılması için 3 milyar dolarlık yabancı sermaye kullanımının onaylandığını ve yabancı yatırımcılar ile görüşmelere başlandığını açıkladı. Muhammed Mehdi Şehriyari, 25 Ocak Perşembe günü İran Batı Azerbaycan Eyaleti Planlama ve Geliştirme Konseyi toplasında yabancı sermaye ile Urumiye Gölünü kurtarma projelerinin hız kazandığını ve gölün eski haline getirilmesinin planlandığına işaret etti.

Uluslararası istatistiklere göre Urumiye Gölü’nün 2015 yılına kadar %80’inin kuruduğu belirtiliyor. Urumiye Gölü Canlandırma Kurumu Müdürü, eğer plan ve bütçe kurumunun parası yok ise hükümetin yabancı sermayeden kaynak alınmasına izin vermesi çağrısında bulundu. Ayrıca Urumiye Gölü havzasında sürdürülebilir su kaynakları yönetimi için entegre yönetim planı kapsamında 1 Şubat günü yapılan çalıştayda BM Gıda ve Tarım Örgütünün Urumiye Gölünün ıslahı için yabancı sermaye olarak Japonya ile anlaşmaya varıldığı ve Urumiye Gölü Islah Merkezi Kurumu ile Japonya’nın ortaklığında projenin gerçekleştirileceği açıklandı.

İran Su İhtiyacını Umman Denizinden Karşılayacak

İran, özel sektör aracılığıyla Umman Denizinden su temin ederek doğu bölgelerine yani Sistan ve Beluçistan, Horasan-ı Rezevi ve Güney Horasan eyaletlerinin su ihtiyacını karşılayacak. Proje Başkanı Ali Abdullahi, İran’ın doğusunda yağış olmaması, kuraklık, artan nüfus ve su kullanım oranın artması sebepleriyle bölgede ciddi su ihtiyacının yaşandığını belirtti. Ali Abdullahi, İran’da 10,5 milyar metreküp su olduğunu ve bunun 1,7 milyar metreküpünün Sistan ve Beluçistan, Horasan-ı Rezevi ve Güney Horasan’a ait olduğunu söyledi. Abdullahi, su temin projesinin %70 oranında tamamlandığına dikkat çekerek İran’ın doğu bölgelerine su temin projesinin Mart 2018’de tamamlanması beklendiğini açıkladı. Ayrıca yapılan açıklamalarda Umman Denizinden Horasan-ı Rezevi eyaletine çekilecek su boru hattının 1600 kilometre olacağı ve temin edilecek suyun içme suyu olarak ve sanayide kullanılacağı belirtildi. Ali Abdullahi, son olarak bu projenin üç aşamada gerçekleşeceğini ve bu projeyi özel sektörün yapacağını söyledi.

Isfahan’da Her Yıl 300 Çocuk Kansere Yakalanıyor

Isfahan Tıp Bilimleri Üniversitesi Kanser Kayıt Bölümü Sekreteri Zehra Revankhah, İmna Haber Ajansına verdiği röportajında halihazırda Isfahan’da kadınlar arasında en yaygın kanser türünün göğüs kanseri olduğunu ve sık rastlanan diğer kanser türlerinin de cilt, tiroit, kolon ve kan kanseri olduğunu belirtti. Zehra Revankhah, Isfahan’daki erkeklerde ise cilt, prostat, kolon, mesane ve kan kanseri gibi kanser türlerinin sık görüldüğünü açıkladı. Isfahan eyaletinde kansere yakalanan çocukların %60’ının kan kanseri olduğunu söyleyen Zehra Revankhah, yapılan araştırmalarda Isfahan’da 14 yaş ve altı çocuklarda beyin, nöronal ve lenf kanseri sık görüldüğünü, Isfahan’da her yıl 300 çocuğa kanser teşhisi konulduğunu sözlerine ekledi.

Tahran Milletvekili Emeklilerin Durumuna Dikkat Çekti

Tahran Milletvekili Fateme Zu’l-Kadir, emeklilik fonlarının finansal krizin eşiğinde olduğunu bu durumun ülke ekonomisini doğrudan etkileyebilecek bir sıkıntı olduğunu belirtti. Zu’l-Kadir, emekli vatandaşların ve emekli sandığının sorunlarına değinerek İran’da hayatın pahalılaşmasına ve emekli vatandaşların masraflarının artmasına rağmen emekliler için herhangi bir destek fonunun uygulanmadığını söyledi. Zu’l-Kadir, emekli sandığı kurumunun emeklilerin sorunlarını gidermede etkin olamadığını sözlerine ekledi.

İran-Ermenistan Arasında Tıp Eğitimi Alanında İşbirliği

İran ve Ermenistan arasında tıp eğitimi alanında iş birliği toplantısı yapıldı. İran Sağlık Bakan Yardımcısı Bakir Laricani, Ermenistan Eğitim ve Bilim Bakan Yardımcısı Vahram Mikirdiçiyan ile yaptığı ikili görüşmede İran üniversitelerindeki tıp eğitimi ile ilgili mevkîdaşına bilgilendirme de bulundu. Bakir Laricani, dünyadaki bütün ilim merkezleri ile bağlantı kurma hedefinde olduklarını ve İran Tıp Bilimi Üniversitesi ile farklı ülkeler arasında işbirliği haritası hazırlandığını belirtti. Ayrıca Tebriz, Urumiye ve Erdebil üniversitelerine Türkiye ve Ermenistan gibi ülkeler ile iletişim kurma görevleri verildiğine işaret eden Laricani, bu üniversitelerin Ermenistan ile eğitim, araştırma ve hizmet sunumu gibi alanlarda işbirliği yapabilecek kapasitelerinin olduğunu da ekledi. İran ve Ermenistan ilişkilerine de değinen Laricani, iki ülkenin kültürel bağlantılar ile uzun bir geçmişinin bulunduğunu ve İran’ın Ermenistan ile tıp bilimi alanında işbirliğine hazır olduğu açıkladı. Ermenistan Eğitim ve Bilim Bakan Yardımcısı Vahram Mikirdiçiyan bu ikili görüşmede Ermenistan’ın uluslararası ilişkilerine değinerek çoğunluğu Hindistan’dan gelmek üzere yaklaşık bin yabancı üniversite öğrencisinin Ermenistan’da eğitim gördüğünü söyledi. Vahram Mikirdiçiyan, İran ile öğrenci ve akademisyen değişimi ve işbirliği ile ortak eğitim verilmesini ümit ettiğini ve yakında bu işbirliği ile ilgili bir zirve gerçekleşeceğini sözlerine ekledi.