Safevi’den Bölgeye Yönelik Açıklama

İran Devrim Rehberi Askerî Danışmanı ve eski DMO Komutanı Tümgeneral Yahya Rahim Safevi, 3 Kasım Pazar günü yaptığı bir konuşmada ABD’nin bölgedeki varlığıyla ilgili açıklamalarda bulundu. Safevi, ABD’nin 1953 darbesiyle resmen İngiltere’nin İran’daki halefi olarak faaliyet göstermeye başladığını ancak 1979 İslam Devrimi ile (ABD’nin) başarısız olduğunu ifade etti. Safevi aynı şekilde 1979 koşullarını bugünle kıyaslayarak ABD’nin daha güçsüzleştiğini, İran'ın ise daha da güçlendiğini vurguladı. Safevi, ABD’nin Irak ve Afganistan’daki başarısızlığını İran Devriminin bir yansıması olarak değerlendirerek Suriye’de de ABD ve Arap müttefiklerinin İran sayesinde istediği sonucu alamadığını ifade etti.

Hamenei’den Nükleer Müzakerelerle İlgili Açıklama

İran Devrim Rehberi Hamenei 3 Kasım Pazar günü öğrencilerle bir araya geldiği törende yaptığı konuşmada ABD’yle müzakerenin bir sonuca varamayacağını söyledi. Hamenei konuşmasında ABD’yle müzakerenin sorunları çözeceğini düşünenlerin kesinlikle yanıldığını ifade ederek ülke sorunlarının çözülmesi için iç dinamiklere bakılması gerektiğini vurguladı. Hamenei, 1964’te Humeyni’nin sürgüne gönderilmesine değinerek o günkü ABD’yle günümüz ABD arasında ideolojik olarak hiçbir fark olmadığını ve dönemin Şahı Muhammed Rıza Şah’ın da ABD’nin kuklası olduğunu ifade etti.

Zunnur’dan Zem’le İlgili Açıklama

İran gündeminden bir türlü düşmeyen Amadnews’in kurucusu Ruhullah Zem’in dosyasıyla ilgili yeni bir açıklama da Meclisin Milli Güvenlik ve Dışişleri Komisyonu Başkanı Mücteba Zunnur’dan geldi. Zunnur 2 Kasım Pazartesi günü Masumiye Camiinde düzenlenen bir konferansta yaptığı açıklamada Zem’in dosyasının siyasileştirilmeden incelendiğinde pek çok kişinin dosyasının kapanacağını söyledi. Zunnur konuyla ilgili önceki açıklamasında ise Zem’in tutuklanmasıyla meselenin kapanmadığını, Amadnews’le ilgisi bulunanlara hak ettiği cezanın verileceğini söylemişti.

Ruhani Dördüncü Aşamanın Detaylarını Açıkladı

ABD, 8 Mayıs 2018 tarihinde İran’la yapılan Nükleer Anlaşma’dan çekildikten sonra Avrupalı taraflar INSTEX adı altında bir mekanizma yaratarak İran’la anlaşmayı sürdürmeye çalışmıştır. Ancak İranlı yetkililer INSTEX’in işlevsizliğini neden göstererek daha işlevsel bir mekanizma oluşturulmadığı takdirde ikişer ay arayla aşamalı olarak anlaşma kapsamındaki sorumluluklarından feragat edeceğini bildirmişti.

Hasan Ruhani 5 Kasım Salı günü yaptığı konuşmada 6 Kasım’dan itibaren Nükleer Anlaşma kapsamında gaz enjekte edilmeyeceği ve sadece araştırma amaçlı kullanılacağı öngörülen Fordo Nükleer Tesisinde bulunan 1044 santrifüje gaz enjekte edilmeye başlanacağını açıkladı. Ruhani aynı şekilde diğer tarafların sorumluluklarını yerine getirdiği takdirde İran’ın 1 Haziran 2017 koşullarına geri dönmeye hazır olduğunu duyurdu.

Tasnim Haber Ajansının verdiği bilgiye göre 6 Kasım Çarşamba sabahı 2000 kg Uranyum Hegzaflorid gazı (uf6) Natanz Tesisinden UAEA’nin gözetiminde Fordo Tesisine nakledilmiştir.

Zarif Dördüncü Aşamayla İlgili Açıklamada Bulundu

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif 5 Kasım Salı günü Twitter hesabından yaptığı açıklamada dördüncü aşamayı "Nükleer Anlaşma’ya taraf olan diğer aktörlerin anlaşmaya uymaması hâlinde 36. maddede İran’a tanınmış bir hak" olduğunu ifade etti. Zarif, ABD’nin ambargolarını ekonomik terörizm olarak tanımlayarak İran’ın bu bağlamda ABD’ye verdiği cevabın Donald Trump’a yansıtılandan daha farklı olduğunu söyledi. Zarif, İran’ın Nükleer Anlaşma kapsamındaki sorumluluklarından feragat etme konusunda atmış olduğu adımların geri dönülebilecek nitelikte olduğunu dile getirerek diğer tarafların ABD’nin sorumluluklarını yerine getirmesi durumunda İran’ın 1 Haziran 2017 koşullarına geri dönmeye hazır olduğunu açıkladı.

Fordo’da Yüzde 4,5 Zenginleştirme Başlangıcı

Cumhurbaşkanı Ruhani, İran Atom Enerjisi Teşkilatı’na dördüncü adım olan Fordo Yakıt Zenginleştirme Tesisi'ndeki UF6 gazını 1044 santrifüje enjekte etme talimatını verdi. Talimat yerine getirilirken, Fordo Yakıt Zenginleştirme Tesisi sahasında aktif olan santrifüjlere ateşleme işlemi, UAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu) müfettişleri huzurunda gerçekleştirildi. İran Atom Enerjisi Teşkilatı sözcüsü konuyla ilgili açıklamasında “Gaz santrifüjlere enjekte edildikten ve stabilite aşamasına ulaştıktan sonra, UAEA müfettişlerinin tekrar geleceği cumartesi günü, yaklaşık %4,5 oranında zenginleştirilmiş bir aşamaya ulaşacağız.“ dedi. Ayrıca Cumhurbaşkanı Ruhani 6 Kasım Çarşamba günü attığı tweette: “ABD ve müttefiklerinin politikaları nedeniyle, Fordo Yakıt Zenginleştirme Tesisi tamamen faaliyete geçti.” diyerek bu durumu bizzat vurgulamıştır.

İran’da 5,9 Büyüklüğünde Deprem

Mehr Haber Ajansına göre merkez üssü Doğu Azerbaycan eyaletine bağlı Terk şehrinde olan 5,9 büyüklüğündeki deprem, yerel saate göre 02.17’de kaydedildi. Depremin yerin 2 kilometre derinlikte oluştuğu bildirildi. Depremin şiddetinin yüksek olduğu ve 10 saniyeden fazla sürdüğü, Doğu Azerbaycan, Gilan ve Erdebil'de paniğe yol açtığı aktarıldı. Depremin ayrıca Batı Azerbaycan, Zencan ve Kazvin’de de hissedildiği ve hasara yol açtığı aktarıldı. Depremin merkez üssünün Erdebil’den 79 km, Tebriz’den 123 km mesafede olduğu belirtildi. 5,9 büyüklüğündeki deprem sonrası güçlü birçok artçı depremin bölgeyi sallamaya devam ettiği bilgisi de verildi. Richter ölçeğine göre 4,1 olan artçı bir deprem, saat 2:21’de Doğu Azerbaycan’daki Türkmançay bölgesini salladı. Bu artçının 10 km derinlikte meydana geldiği aktarıldı. Ayrıca bu bölgede sırasıyla 4,1 ve 4,3 büyüklüğünde artçı depremlerin meydana geldiği belirtildi.

Ruhani’den Deprem Bölgesine Yardım Seferberliği Talimatı

Tasnim Haber Ajansına göre Cumhurbaşkanı Hassan Ruhani, Doğu Azerbaycan eyalet valisi ile depremin gerçekleştiği cuma gününün erken saatlerinde bir telefon görüşmesi yaptı, bu görüşmede olayın gerçekleştiği bölgelerdeki zayiatın kapsamı ve yaralıların durumuyla ilgili bilgi aldı. Bu telefon görüşmesinde depremden etkilenen bölgelere ve deprem mağdurlarının acil ihtiyaçlarına hızlı bir şekilde tüm imkânlarla yardım edilmesi çağrısında bulunduğu vurgulandı.

Ayetullah Sıddıki: Hükûmet ABD ile Müzakerelerden Umudunu Kesmeli

Tahran Cuma İmamı Ayetullah Kazım Sıddıki, 8 Kasım Cuma hutbesinde 13 Aban (4 Kasım) “İstikbara Karşı Millî Mücadele ve Öğrenci Günü” münasebetiyle hükûmete uyarılarda bulundu. “İran halkı 1332’den (1953) sonra Amerikalıların İran’ı hâkimiyet altına aldığını unutmuyor, bunun örneği Musaddık’ın millî hükûmetiydi. Musaddık da ABD’ye güvenen herkes gibi zillete düştü. Hükûmet, Amerikalılara güvenen Musaddık’ın başına gelenlerden ibret almalı, Musaddık’ın Amerika’ya duyduğu güvene rağmen onu kırsal bir yerde hapsettiler ve küçük düşürdüler, ardından yetersiz, uğursuz bir rejimi işbaşına getirdiler ve Pehlevi döneminde ülkenin her şeyini yağmaladılar.” diyerek Amerika’nın kendilerinin en büyük düşmanı olduğunu ve güvenilmesinin büyük bir hata olacağını vurguladı.

UAEA: İran’ın Tavrını Kabul Edilir Bulmuyoruz

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı yaptığı açıklamada, müfettişlerinden birinin Natanz nükleer tesislerine girmesinin engellenmesinin kabul edilmez olduğunu açıkladı. İran’ın geçen hafta şüpheli madde taşıdığı gerekçesiyle bir ajans deneticisini tutukladığı iddia edilmişti.

Pompeo’dan İran’a Küresel Baskı Yapma Çağrısı

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo İran’ın son zamanlarda artan nükleer çalışmalarına karşı küresel bir tepki verilmesi çağrısında bulundu. İran’ın nükleer faaliyetlerinde yakın zamanda yaşanan artışın rejimin niyetini yansıttığını ifade eden Pompeo Tahran’ın komşularının egemenliğine zarar verdiğini ve uluslararası toplumu bu ülkenin şiddet ve terörünü kabul ettirmeye zorladığını belirtti.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Rusya’da

İran Dışişleri Başkan Yardımcısı Abbas Arakçi Nükleer Silahların Yayılması Önleme Konferası’na katılmak üzere 8 Kasım Cuma günü Moskova’ya geldi. Abbas Arakçi, katılacağı genel konferansta İran’ı temsil edecek. Ayrıca Ortak Kapsamlı Eylem Planı olarak bilinen İran ile P5+1 ülkeleri arasında 2015’te imzalanan Nükleer Anlaşmanın son durumunu tanımlayacağı özel bir panele katılacak.

40 ülkenin ve 250 uluslararası katılımcının yer alacağı Moskova Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Konferansı 8 Kasım’da başlayıp üç gün devam edecek.

AB Ülkeleriyle Yapılan Ticaret Rakamları

Eurostat verilerine göre İran’ın 2019’un ilk sekiz ayında AB ülkeleriyle yaptığı ticaret rakamının geçen yılın aynı dönemine göre %75 daraldığı görülmektedir. İran’ın AB ülkelerinden 8 aylık ihracatı %50 düştü ve toplamda 6,2 milyar avrodan 2,99 milyar avroya gerilemiştir. İran’ın AB ülkelerine ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre %94 düşüşle 477 milyon avro olarak gerçekleşmiştir ve bu rakam geçen yıl aynı dönemde 8,1 milyar avroydu.

Elektrik İhracatında Artış

Tavanir Müdürü Muhammed Hasan Motavalizade İran’ın 2019’un başından bu yana elektrik ihracatında geçen yıla göre %80 artış gösterdiğini açıkladı. İran şu anda Irak, Afganistan ve Pakistan’a elektrik sağlamaktadır. İran Enerji Bakanı Reza Ardakanyan 2019 Ağustos ayında yaptığı açıklamada İran’ın, Mart-Ağustos 2019 döneminde komşu ülkelere 2,3 miyar kilovat elektrik ihraç ettiğini söylemişti.

Tavanir elektrik enerjisi üretimi ve dağıtımı yapan bir devlet şirketidir.

İran’a Yabancı Yatırımda İlk Sırada Türkiye

İstatistiklere göre İran takvimin ilk altı ayında (Mart-Eylül 2019 döneminde), İran’ın sanayi, madencilik ve ticari sektörlerinde yabancı yatırım sıralamasında değişiklik olmuştur. ABD’nin İran’a yaptırımları nedeniyle daha önce İran’da yabancı yatırım sıralamasında AB ülkeleri ön sıralarda iken şimdi Türkiye, Afganistan ve Katar ilk sıralara yükselmiş durumdadır. Mart-Eylül 2019 döneminde 52 proje kapsamında ülkeye giren yabancı sermaye miktarı 767 milyon dolar olmuştur. Ayrıca, Horasan-ı Rezevi, Tahran, Doğu Azerbaycan, Huzistan, Kazvin ve Zencan yatırımcıları çekmek için en fazla talepte bulunmuştur.

İran’ın Türkiye’ye Doğal Gaz İhracatında Düşüş

Türkiye Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından yayımlanan son rapora göre İran’ın Ulusal Doğal Gaz Şirketi 2019’un Ağustos ayında Türkiye’ye 160 milyon metreküp gaz ihraç etmiştir. Bu rakam geçen yılın aynı döneminde 487 milyon metreküptü ve Türkiye’nin gaz ithalatının %16 bir payı gösteriyordu. Ayrıca İran’ın Türkiye’ye doğal gaz ihracatının Ağustos 2019’da bir önceki yılın aynı ayına göre kıyasla %67 azaldığı görülmektedir.

Millî Kütüphanede Dünya Görsel ve İşitsel Miras Günü

İran Millî Kütüphanesi Dokümantasyon Kurumu Halkla İlişkiler Birimi, Dünya Görsel İşitsel Miras Günü’nün “ses ve görüntüler aracılığıyla geçmişle bağlantı” temasıyla kutlanıldığını aktardı. Milli Kütüphane’de gerçekleştirilen programa; UNESCO Dünya Belleği İran Milli Komitesi Başkanı Eşref Berucerdi, Kültür Mirası, El Sanatları ve Turizm Bakanı Ali Asghar Monsan, IRIB (İran Radyo Televizyon Kurumu) Başkan Yardımcısı Ramazan Ali Musevi Mukaddem ve UNESCO Bölge Ofisi Başkanı Swetkowski gibi isimler katıldı. Programda İran’ın müzikal birikimi ve kültürel unsurlarının tanıtılmasının ardından Muhsin Şerifyan’ın önderliğinde Leyyan müzik grubu güney halk müziğinin yanı sıra merhum Hümayun Hürrem’in öğrencisi aracılığıyla Hürrem’in eserleri de icra edildi. Bu program çerçevesinde görsel ve işitsel arşivin tanıtımı da yapılacaktır. Ayrıca 1925 yapımı “çimen” belgeselinin gösterimi ve görsel ve işitsel miras alanında uzmanların söyleşisi de program dâhilindedir.

İran Sinema Yazarlarının Altıncı Ödül Günü

İLNA’nın haberine göre İran sinema yazarlarına yönelik altıncısı düzenlenen ödül töreni; İran’ın tanınmış sinematograflarını, çevirmenlerini, yazarlarını ve eleştirmenlerini teşvik ve onurlandırma gayesiyle yapılmaktadır. Buna ek olarak yeni yeteneklerin çeviri, deneme, haber yazımı, röportaj, eleştiri bilimsel yazı ve sinema yazarlığı gibi alanlarda tanınması amacını da taşımaktadır.
Tören sırasında Şapur Azimi ve Huşeng Hüseyni’nin hayatlarından kesitler sunularak söz konusu isimler onurlandırılacaktır. Bu ödüle aday olan isimler de önümüzdeki günlerde açıklanacaktır.

Said Rustayi ve Nevid Muhammedzade Tokyo Film Festivalinde Ödül Kazandı

32.si düzenlenen Tokyo Film Festivali’nin sonunda “Metresi Altı Buçuk” (Metri Şiş o Nim) filmiyle Said Rustayi en iyi yönetmen, Nevid Muhammedzade ise en iyi erkek oyuncu ödülünü almaya hak kazandı.

İran sinemasına “ Metresi Altı Buçuk “ filmiyle en iyi erkek oyuncu ve en iyi yönetmen ödüllerini getiren Nevid Muhammedzade ve Said Rustayi’nin yanı sıra Tokyo Film Festivali “Asya’nın Geleceği” dalında yer alan ve Rıza Cemali yapımı olan “Yaşlılar Ölmez” filmi de Japonya Kültür Kurumu tarafından Asya’nın ruhu ödülünü kazandı.

İran Toplumu ve İran Toplumbilimcileri Seminerinde Ahmed Eşref’in Fikir ve Eserlerinin Kritiği

İbna Kitap Haber Ajansından nakledilen habere göre İran Toplumu ve İran Toplumbilimcileri Seminerlerinin beşincisi, Ahmed Eşref’in toplumsal ve ilmi çalışmalarının anılması, fikirlerinin ve eserlerinin değerlendirilmesi hakkında olacaktır. Bu seminer İran Toplumbilimcileri Cemiyeti, İran Toplumbilimcileri Grubu ve İran Toplumu ve İran Toplumbilimcileri Seminerleri Sekreterliği tarafından düzenlenmektedir.

Bu doğrultuda Ahmed Eşref’in Toplumsal ve İlmi Çalışmalarını Anma, Fikirleri ve Eserlerinin Değerlendirilmesi Seminerine konuşmacı olarak katılmak isteyen araştırmacılar davet edilmektedir. Araştırmacıların (22 Kasım 2019) tarihine kadar özet ya da makalelerini göndermeleri gerekmektedir. Özet ve makalelerin kabulü seminer sekreterliğinin onayından sonra gerçekleşecektir.
İranlı toplumbilimci ve yazar olan Ahmed Eşref Tahran, Princeton, Columbia ve Pensilvanya üniversitelerinde İran’ın İçtimai Tarihi ve Sosyolojisi üzerine dersler vermiştir. Şu ana kadar birkaç kitap ve çok sayıda makalesi yayımlanmıştır. “İran’da Kapitalizmin Gelişmesinin Tarihsel Engelleri: Kaçar Dönemi” adlı kitabı, Zemine Yayınları tarafından 1980 yılında basılmıştır. Eserlerinde ele aldığı konular “Modernite ve Gelenek, İranlıların Milli Kimliği, İran’da Tarımsal İlişkiler ve Devrim Sonrası İran’da Teokratik Hükûmet ve Karizmatik Rehberlik” şeklinde sıralanabilir.

Eşref, İranica Ansiklopedisi editörlerinden ve İranname, Toplum ve Kültür, Uluslararası Siyaset Dergisi gibi yayınlarda ise yayın kurulu üyeliği yapmıştır. “Tarih Boyunca İran Kimliği” ve “İran’da Sınıfsal Sistem” gibi makaleleri İranica Ansiklopedisinde yer almaktadır. Bu seminer 16 Aralık 2019) tarihinde 14:00-20:00 saatleri arasında Tahran Üniversitesi Toplum Bilimleri Fakültesinde İbn Haldun salonunda düzenlenecektir.