İran ve Irak’tan Ortak Tatbikat

İran Silahlı Kuvvetler Sözcüsü Mesud Cezayiri 30 Eylül Cumartesi günü yaptığı açıklamada aynı gün gerçekleşen Irak ve İran Genelkurmay Başkanlarının toplantısına değinerek iki ülkenin önümüzdeki günlerde İran’ın batı sınırı ve Irak’la en önemli ulaşım kapısı olan Pervizhan sınırında ortak tatbikat yapacağının sinyallerini vermişti. “İktidar” ismi verilen tatbikat 2 Ekim Pazartesi günü başladı. Devrim Muhafızları Kara Kuvvetleri Komutanı Muhammed Pakpûr ise İran ve Irak ordularının bu ortak tatbikatına Devrim Muhafızları Kara Kuvvetleri birliklerinin piyade, topçu, zırhlı birlikler, İHA’lar ve helikopterlerin de katıldığına işaret ederek, sınır güvenliğinin her zaman iki ülkenin silahlı kuvvetleri için çok önem arz ettiğini vurguladı.

İçişleri Bakanı: Bazı Şehirlerde İşsizlik %60’a Ulaştı

İçişleri Bakanı Abdül Rıza Rahmani Fazlî yaptığı açıklamada ülke genelinde işsizlik oranının %12 olduğunu bununla birlikte bazı şehirlerde bu oranın %60’a vardığını söyledi. Fazlî ayrıca, üniversite mezunları arasında da işsizlik oranının çok yüksek olduğunu belirtti.

İran Katılım Cephesinin 7 Üyesine Hapis Cezası

İran Eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi’nin cumhurbaşkanlığı döneminde 1998 yılında kurulan ve reformist kanadın en önemli siyasi oluşumlarından biri olan İran Katılım Cephesinin yedi eski üyesine birer yıl hapis ve ikişer yıl siyasi faaliyetlerden men cezası verildi. Yedi kişi Katılım Cephesine üye olmak, siyasi yorumların ve röportajların içeriği ve toplantılara (hatta cenaze törenlerine) katılmak suçlarından ceza aldıklarını belirtiyorlar. Meclisteki Ümid Fraksiyonu ise bu karara tepki göstererek gözden geçirilmesini istedi. Aynı şekilde Ümid Fraksiyonundan bir grup milletvekili Meclis Başkanı Ali Laricani ile bu konuyu istişare etmek istediler. Katılım Cephesi, 10. Madde Komisyonunun isteği ve mahkemenin verdiği kararla 2011 yılında kapatılmıştı.

İran’da Parlamenter Sisteme Geçiş Tartışmaları

İran’da parlamenter sisteme geçiş tartışmaları tekrar gündeme geldi. Muhafazakâr Fraksiyonlardan Müstakillin-i Velayi Fraksiyonu başkanlık heyeti üyesi ve Meclis İç Tüzük Oluşturma Komisyonu Başkanı İzzetullah Yusufiyan mevcut hükümetin süresi dolmadan önce söz konusu değişikliğin yapılması için bazı milletvekillerin Devrim Rehberine anayasada gereken değişikliklerin yapılması için dilekçe yazacaklarını söyledi. Devrim Rehberi Hamenei 2011 yılında dönemin Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ile yaşadığı ihtilaflar nedeniyle Kirmanşah ziyareti sırasında ülkenin başkanlık sistemi ile yönetildiğini ancak gelecekte parlamenter sisteme geçilebileceğini ve mevcut mekanizmanın değiştirilmesinin hiçbir sakıncası olmadığını ifade etmişti. Bu ifadeleri yeniden gündeme getiren bazı muhafazakâr milletvekilleri parlamenter sisteme geçmenin zamanının geldiğini düşünüyorlar.

Yargı Başkanının Kızı Hakkında ‘Casusluk’ İddiaları

Amadnews haber sitesi Yargı Başkanı Sadık Laricani’nin kızı Zehra Laricani’nin İngiltere istihbaratı MI6’e casusluk yaptığı için tutuklandığını iddia etmişti. Habere göre, Zehra Laricani babasına gelen çok gizli bültenlerin fotoğraflarını çekip yabancı İngiliz İstihbarat Kurumuna aktarmıştır. Tahran Milletvekili Mahmud Sadıki 3 Ekim Salı günü Twitter hesabından İstihbarat Bakanı Mahmud Alevi’nin gizli istihbarat bültenlerinin korunmasıyla ilgili alınan tedbirler hakkında açıklama yapmak üzere meclise çağrılması yönünde hazırlık yapıldığını bildirmişti. Yargı Başkanı Sadık Laricani ise yaptığı açıklamada ‘düşmanın nüfuzunu engellediği’ ve ‘2009 fitnesi ile mücadele ettiği’ için yargı mekanizması ve yetkilileri hakkında bu tür söylentilerin ortaya atılması ve saldırıya maruz kalmalarının doğal olduğunu belirtti. Laricani, kendisi ve ailesi hakkında çıkan iddiaların cevap verilecek bir değeri olmadığını söyledi. İstihbarat Bakanı Mahmud Alevi de ülkede casusluk girişimlerini tespit edecek yegâne makamın İstihbarat Bakanlığı olduğunu ve Sadık Laricani ailesinden hiç kimsenin tutuklanmadığını vurguladı.

İshak Cihangiri’nin Kardeşi Gözaltına Alındı

Tahran Ticaret Odası Başkan Yardımcısı ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı İshak Cihangiri’nin kardeşi Mehdi Cihangiri gözaltına alındı. Gözaltına alınma sebebi henüz açıklanmadıysa da yolsuzluk suçlamasından dolayı olduğu ileri sürülüyor. Son seçimlerde cumhurbaşkanı adaylarından olan Tahran Eski Belediye Başkanı Muhammed Kalibaf diğer aday İshak Cihangiri’yi yolsuzluk üzerinden ithamlarda bulunduğu sırada Cihangiri’nin kardeşinin ismi de yolsuzluk yapanlar arasında geçmişti.

Nükleer Müzakereci 5 Yıl Hapse Mahkûm Edildi

2016 yılının ağustos ayında casusluk suçlamasıyla gözaltına alınan nükleer müzakere heyetinden bir kişi beş yıl hapse mahkûm edildi. Gözaltına alındıktan sonra kefaletle serbest bırakılan ve isminin Abdül Resul Durri İsfahani olduğu iddia edilen kişinin yapılan incelemeler sonrasında hapis cezası kesinleşti.

Hane Halkı Harcamalarında 5 Yılın Ardından İlk Artış

İran Merkez Bankası, Ekonomik İstatistikler Koordinatörlüğü tarafından yapılan “Hane halkı Bütçe Anketi” sonuçları açıklandı. Hane halkı Bütçe Anketi, tüketim, üretim, istihdam, gelir gibi kalemlerin yanı sıra yaşanılan evlerin özelliklerinden hane halkları tarafından kullanılan ev aletleri ve cihazlar hakkında da bilgiler sunulmaktadır.  Bu sene yayınlanan raporda, 1395'de İran'ın kentsel bölgelerinde yaşayan yaklaşık 17600 haneden toplanan verilerin sonuçları sunuluyor. Raporda, hane halkı başına ortalama gelir, bir önceki yıla kıyasla nominal %11,3 ve reel %2,3 artışla aylık 860$ ve yıllık 10,320$ olarak belirtilmekte. Bununla birlikte hane halkı toplam harcamasındaki %11,4 artış da son 5 yıldır devam eden düşüş trendinin sona erdiğini gösteriyor. Uzmanlara göre bu artışın temel sebebi düşen enflasyon ve artan reel gelir.

Rapora göre hane halkı harcamalarında ilk sırayı barınma ihtiyaçları alıyor. Bir önceki yıla kıyasla en çok artış görülen kalem ise %19,3 artışla bütçenin en az kısmının ayrıldığı sigara ve tütün mamulleri. Anket sonuçlarında başka ilgi çekici veriler de bulunmakta. Örneğin ankete katılan her iki evden neredeyse birine bir araba düşüyor. Bunun yanında evlerin %50,5’inde internet bulunurken sadece %41,2’sinde buzdolabı var.

Erdoğan’dan İran’a Günübirlik Resmî Ziyaret

Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan’ın eylül ayında ABD dönüşünde açıkladığı ve çok önemli olarak nitelendirdiği İran ziyareti 4 Ekim Çarşamba günü bakanlardan ve danışmanlardan oluşan bir heyet eşliğinde gerçekleşti. Erdoğan Tahran’a geçerek hem Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile hem de Dini Lider Ayetullah Ali Hamenei ile görüşmelerde bulundu. Bu ziyaretin en önemli gündem maddesinin Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) 25 Eylül'de gerçekleştirdiği bağımsızlık referandumu olduğu aşikardı ancak yapılan açıklamalarda ekonomi alanında da önemli görüşmeler gerçekleştiği ve yeni kararlar alındığı duyuruldu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın deyimiyle iki ülke arasındaki 30 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefi, Tahran’da düzenlenen Türkiye–İran Yüksek Düzeyli İş Birliği Konseyi 4. Toplantısı’nın ana belirleyici maddesi olarak gündeme geldi. İki ülke arasındaki ticaret hacminin 2012 yılında 21 milyar doların üzerinde bir performans göstermesi, 30 milyar dolar hedefinin belirlenmesinde büyük rol oynamış ancak ticaret hacmi bu tarihten itibaren beklenen artışın aksine düşmeye başlamıştı. Gümrük kapılarının adetinin ve çalışma sürelerinin arttırılması, iki ülke arasındaki ticarette yerli para birimlerinin kullanılması, iki ülke bankalarının diğer ülkede faaliyette bulunması ve enerji alanında daha fazla yatırım yapılması gibi hususlarda iki ülke arasında mutabakat zaptı imzalandı.

Hulusi Akar Tahran’da

Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar, 2 Ekim Pazartesi günü İranlı mevkidaşı Muhammed Bakıri ile Tahran’da bir araya geldi. Orgeneral Akar, İran Genelkurmay Karargahı'nda, İranlı mevkidaşı Bakıri tarafından askeri törenle karşılandı. Görüşmede, sınır güvenliği, terörle mücadele ve bölgesel konuların ele alınacağı belirtildi. İran ziyareti kapsamında Akar'ın, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Ali Şemhani ve Savunma Bakanı Emir Hatemi ile de bir araya gelmesi planlanıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, İran’a Gitti

Resmi temaslarda bulunmak için 4 Ekim Çarşamba günü Tahran’a giden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani tarafından resmî törenle karşılandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı, Mihrabad Havalimanı'nda İran Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanı Muhammed Şeriatmedari, temaslarda bulunmak üzere Tahran’da bulunan Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar ve Türkiye'nin Tahran Büyükelçisi Rıza Hakan Tekin karşıladı.

Erdoğan, Hamenei ile Görüştü

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İran dini lideri Ayetullah Ali Hamenei ile 4 Ekim Çarşamba günü görüştü. Ayrıca, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile yaptığı toplantının ardından düzenlenen ortak basın toplantısında, Erdoğan iki ülkenin amacının Suriye ve Irak'ın toprak bütünlüğünü sağlamak olduğunu belirtti.

Türkiye’nin 19 Üniversitesinin Diploması İran’da Geçerli

İran Bilim, Araştırma ve Teknoloji Bakanlığı, Yüksek Öğrenin Öğrenci İşleri Genel Müdürlüğü, 2018 yılı Eylül ayından itibaren İran’da diplomaları geçerli olacak yabancı üniversitelerin listesini yayımladı. Pekiyi (A), İyi (B), Orta (C) ve Zayıf (D) kategorilerine göre hazırlanan bu listede Türkiye’den A, B ve C kategorilerinde olmak üzere aşağıdaki 19 üniversite yer almaktadır:

A Kategorisinde: Bilkent Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi

B Kategorisinde: Hacettepe Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Sabancı Üniversitesi, KOÇ Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi

C Kategorisinde: Dokuz Eylül Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Çukurova Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Mimar Sinan Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi

Bu listede Azerbaycan’dan 9 üniversite D kategorisinde yer alırken Ermenistan’dan ise Yerevan State University (Yalnızca Ermeni Dili ve Edebiyatı Bölümü) B Kategorisinde ve Yerevan Komitas State Conservatory (Yalnızca lisansüstü) C kategorisinde ve ayrıca 7 üniversite de D kategorisinde yer alıyor.

İran, BM’ye Kültürel İlişkilerin Geliştirilmesi İçin Çağrıda Bulundu

İran Başkan Yardımcısı ve Çevre Dairesi Başkanı İsa Kalantari Tahran'da ikamet eden BM Temsilcisi Gary Lewis ile yaptığı görüşmede İran'ın Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ile çevresel alanda iş birliği yapma konusunda istekli olduğunu dile getirdi.

Toplantı sırasında çevre konusundaki iş birliğinin nasıl gerçekleştirilebileceği de görüşüldü.

Ortak yürütülen projelere değinen Kalantari, BM'nin çevre konusunda kilit rol oynayabileceğini ve bölgesel ve alt bölgesel alanlarda yeni çerçeveler oluşturabileceğini söyledi.

İran ve Meksika Sosyal Konularda İlişkilerini Geliştiriyor

İran Refah Örgütü Başkanı Anoushiravan Mohseni Bandpey, Meksika sosyal kalkınma politikasının değerlendirilmesi için Ulusal Konsey Başkanı ile yaptığı toplantıda, sosyal politikaların geliştirilmesi konusunda iş birliğinin sürdürülmesi için bir anlaşma sağlandığını belirtti. Bandpey ayrıca İran'ın refahı ve insan haklarını güçlendirmek için Meksika ile iş birliğini sürdürmeye istekli olduğunu sözlerine ekledi.

Karadağ İran ile İlişkilerini Derinleştiriyor

Karadağ Kültür Bakanı Janko Ljumoviç, İran'ın Karadağ Büyükelçisi Hüseyin Molla-Abdullahi ile Çetiniye kentinde pazartesi günü yaptığı görüşmede, İran'la farklı alanlarda ilişkilerini geliştirme konusundaki istekliliğini dile getirdi.

İran’ın tarihsel mirasının zenginliğine dikkat çeken ve İran gibi binlerce yıllık tarihe ve kültüre sahip bir ülkeyle iş birliği yapmanın Karadağ için bir şans olduğunu belirten Ljumovic, Karadağ’ın film, müzik, resim, tiyatro ve kültürel miras gibi alanlarda İran'la iş birliğine hazır olduğunu açıkladı.

İran'ın Karadağ'daki büyükelçisi, iki ülke arasındaki kültürel, turistik ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi için iki ülke arasında vizenin kaldırılması konusunda yetkililerin yaptığı görüşmelere de dikkat çekti.

Ermenistan, İran Müzelerinde Antik Eser Sergileyecek

İran Ulusal Müzesi Genel Müdürü Jebrael Nokandeh, Ermanistan’ın İran Ulusal Müzesinde sergilenmek üzere 103 parça eser gönderdiğini söyledi.

Yapıtları, M.Ö. IV. binyıldan M.Ö. I. yüzyıla kadar uzanan eserler, 17 Ekim 2017 - 17 Ocak 2018 tarihleri arasında sergilenecektir. Bu eserler, İran ve Ermenistan arasında, “İran- Ermenistan: Bir Diyarın Hatırası” adlı ortak bir sergi düzenlemek için yapılan anlaşmaya göre gönderildi. Müzede gösterilen ikinci yabancı sergi olan bu etkinlik aynı zamanda Ermenistan ve İran arasında bu alandaki yeni iş birliklerinin başlangıcı olarak değerlendiriliyor.

Afrika’da İlk İran Televizyonu Yayın Hayatına Başladı

Uydu yayını yapan Hausa TV, Afrika’da deneme yayınlarına başlayan ilk İran televizyon kanalı oldu. Hausa TV Müdürü Muhammed Rıza Hatemi, İran İslam Cumhuriyeti Dünya Yayın Servisi gözetiminde çalışan kanalın ilk önce sosyal medyada faaliyetlerine başladığını, kısa bir süre sonra İngilizce ve Hausa dillerinde yayına başlayacağını belirtti. Muhammed Rıza Hatemi, kanalın filmler ve dizilerin yanında belgesel, haber, televizyon şovları da yayımlayacağını sözlerine ekledi.

Batı Afrika, Benin, Burkina Faso, Kamerun, Fildişi Sahili, Gana, Nijer, Nijerya, Sudan ve Togo da konuşulan Hausa, 30 milyon kişinin ana dilidir ve yaklaşık olarak 50-60 milyon insan arasında konuşulmaktadır.

İran-Belarus Arasında İlaç İş Birliği Anlaşması

İran Gıda ve İlaç Bakan Yardımcısı, Belarus’ta mevkidaşı ile iki ülke arasında ilaç anlaşması imzaladı. Anlaşma, İran ilaç firmalarının Belarus ilaç endüstrisi alt yapısından, ilaç uzmanlarından, tıbbi cihazlarından yararlanabilmesini ve ortak imal edilen ilaçların diğer ülkelere ihracatını içeriyor. Belarus Gıda ve İlaç Bakan Yardımcısı’nın İran’a yapacağı seyahatte iki ülkenin sağlık birimleri arasında eğitim, tedavi, halk sağlığı ve iki taraf arasında tıbbi ekipman tecrübe aktarımı alanında iş birliği anlaşmasına imza atılacağı açıklandı.

Urumiye Gölü Kuruyor

Yeni su yılının başlamasıyla ve İran Su Kaynakları Müdürlüğünün son verilerine göre 48 bölgedeki su debisinde 2016-2017 yılında bir önceki döneme (2015-2016) göre %7 azalma görüldü. 2015-2016 su yılında İran’da akarsu havzalarında toplam su miktarı 59 milyar 107 milyon metreküp idi. Bu dönemde ise 54 milyar 780 milyon metreküpe düşmüştür. Bu verilere göre su seviyesinde en çok azalma Urumiye Gölünde yaşanmıştır. Urumiye Gölünde 2015-2016 yıllarında 4 milyar 956 milyon metreküp su kayıt edilirken bu dönemde ise %38 azalma ile 3 milyar 85 milyon metreküp su kaydedildi. Urumiye Gölünden sonra Karakum %28, Basra Körfezi %9 ve Hazar Denizinde %5 azalma görüldü.

Omid Ekdemi Tutuklandı

Şair ve çocuk hakları aktivisti Omid Ekdemi’nin Tebriz’deki evinde güvenlik güçleri tarafından arama yapıldı ve Ekdemi tutuklandı. İsmini vermek istemeyen bir kişi, 3 Ekim 2017 Salı günü istihbarat görevlilerinin savcılık emriyle Omid Ekdemi’nin evine baskın düzenleyerek bazı kitaplar, el yazma eserler ve dizüstü bilgisayarına el koyduklarını söyledi.

Ekdemi’nin, İstihbarat Bakanlığı tarafından daha önce de iki defa çağırıldığı ve her çağırılmasında da tehdit edildiği iddia edildi. Tebriz Çocuk Hakları Dostları Derneği de kısa bir süre önce İstihbarat Bakanlığı tarafından incelemeye alındı.