Haftalık Basın Özeti 5-11 Ocak 2020

Haftalık Basın Özeti 5-11 Ocak 2020
15-21 Dey 1398
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Ali Şamhani: Konsey’de 13 İntikam Senaryosu Gündeme Geldi

Kasım Süleymani’ye düzenlenen saldırının intikamının nasıl olacağı ile ilgili bir soruya cevap veren İran Milli Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Şamhani, şimdilik medyaya detaylı bilgi veremeyeceklerini belirterek “Ancak halkımız şunu bilmeli ki kahraman komutanımızın akan kanının intikamı tek bir operasyonla sınırlı kalmayacaktır.” dedi. Şamhani, konseyde şimdiye kadar 13 intikam senaryosunun gündeme geldiğini ancak bu senaryoların en zayıfı bile uygulandığı takdirde Amerikalılar için bir kabus olacağını ifade etti.

Hamenei, 19 Dey (9 Ocak) Kum Ayaklanmasının Yıldönümünde Konuştu

Şah rejimine karşı, din adamlarının önderlik ettiği ve diğer kesimlerin de destek verdiği ayaklanmanın 42. yıldönümü anma programı Kum kentinde Devrim Rehberi Hamenei’nin katılımıyla gerçekleştirildi. Hamenei, konuşmasında 19 Dey’in önemini vurgularken son gelişmelerle ilgili de açıklamalarda bulundu. Seüleymani’nin öldürülmesi ve ABD’nin Aynu'l-esed Hava Üssü’nün vurulmasıyla ilgili konuşan Hamenei, “Dün akşam gerçekleşen füze saldırıları Amerika’ya atılan bir tokattı fakat bu Süleymani’nin öldürülmesi ile kıyas edilemez. İntikam meselesi ayrı bir meseledir, ne zaman Amerika tümüyle bölgeden çekilirse o zaman intikamı alınır.” dedi.

Meclis’te “Şiddetli İntikam Misilleme Tasarısı” Onaylandı

İran Meclisinde bulunan üç siyasi fraksiyonun ortak kararıyla Amerika aleyhine 3 maddelik bir yasa tasarısı getirildi. Devrim Muhafızlarının ABD tarafından terör örgütü olarak ilan edilmesine ve Süleymani’nin öldürülmesine misilleme olarak Meclisin kabul ettiği yasa ile Pentagon dâhil tüm Amerikan askerleri terörist ilan edildi. Nisan 2019 tarihinde Amerikan yönetiminin Devrim Muhafızlarıyla ilgili kararına karşılık İran Milli Güvenlik Yüksek Konseyi de ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığını (CENTCOM) terör örgütleri listesine almıştı.

Diğer taraftan aynı oturumda Kasım Süleymani anısına, İran takviminin (1398) son iki ayına kadar Milli Kalkınma Fonu’ndan Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Gücü için Devrim Rehberi’nin izni ile 200 milyon avro ayrıldığı açıklandı.

İran, ABD’nin Irak’taki İki Askeri Üssünü Hedef Aldı

Gazetecilere açıklamalarda bulunan Devrim Muhafızları Ordusu Sözcüsü Ramazan Şerif, 7 Ocak gece saat 01.20’de, Devrim Muhafızlarının Hava-Uzay Kuvvetleri askerleri “Ya Zehra” kodu ile Şehit Süleymani Operasyonu’nu başarılı bir şekilde gerçekleştirdiğini belirtti. Bu operasyonda, ABD terörist ordusunun işgali altındaki Aynu'l-esed Hava Üssü onlarca füze ile karadan karaya vurulduğunu ifade etti.

DMO Hava-Uzay Kuvvetleri Komutanı Hacızade ABD Üssüne Saldırının Ayrıntılarını Paylaştı

Hacizade’ye göre Amerikalılar Aynu'l-esed’den en az 9 kez C130 uçaklarıyla havalanarak İsrail ve Ürdün’e yaralıları taşıdılar. Yaralıların bir kısmını da Bağdat’taki hastaneye tedavi altına aldılar. Hacizade, Amerika’nın çok modern savunma sistemlerine sahip olduğunu ancak kendilerine karşı bir kurşun bile sıkılmadığını ifade etti.

Diğer bir açıklamasında Hacızade, “ABD askerlerinin koğuş ve yaşam alanlarını vurabilirdik. Fakat birilerini vurma peşinde değildik. Komuta merkezi ve askeri araçları vurmayı planlamıştık.” dedi.  ABD halkına da seslenen Hacizade, son operasyonlardan ders alınması gerektiğini, yöneticilerine bu konuda baskı yapmalarını ve bölgeden en az zararla bir an önce çıkılmasını istedi. Hacizade’ye bölgede direniş güçlerinin aktif olduğunu, aynı zamanda yeni yapılanmaların gerçekleştiğini ve (Amerikalıların) şimdi gitmezlerse sonra daha fazla zarar ve perişanlıkla gideceklerini belirtti. Hacızade’nin konuşmasını yaptığı kürsünün arkasında, İran bayrağının yanı sıra İran’ın bölgedeki uzantıları olan örgütlerin flamalarının bulunması dikkati çekti.

Pence: İran’a Açık Bir Mesaj Verildi

ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence 9 Ocak Perşembe günü CBS kanalına konuştu. Amerika’nın son eylemleriyle Tahran'a kesin bir mesaj verdiğinin altını çizdi. Pence, “İran’da rejim değişikliği aramıyoruz, rejimin davranışlarını değiştirmek istiyoruz.” dedi. Pence ayrıca, İran rejimi üzerindeki maksimum baskı kampanyasını özetleyerek bu baskının devam edeceğini bildirdi.

Lavrov: Rusya ve Türkiye ABD’nin Bölgedeki Davranışlarından Endişe Duyuyor

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov 8 Ocak Çarşamba günü İstanbul’da Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in görüşmesinden sonra gerçekleştirilen basın toplantısında bölgedeki son gelişmeler hakkında açıklamalarda bulundu. Lavrov, “Rusya ve Türkiye, ABD’nin Basra Körfezi bölgesindeki eylemleri ve özellikle Kasım Süleymani suikastini yasadışı, provokatif ve tehlikeli buluyor.” dedi.

Trump: Ben Başkan Olduğum Sürece İran Asla Nükleer Silah Elde Edemeyecek

ABD Başkanı Donald Trump 8 Ocak Çarşamba günü, İran’ın ABD birliklerinin yer aldığı Irak üslerine yaptığı füze saldırıları sonrasında basın açıklaması yaptı. Trump gazetecileri selamlamadan önce açıklamasına, “Ben ABD Başkanı olduğum sürece İran’ın nükleer silaha sahip olmasına asla izin vermeyeceğim.” dedi. İran’ın bölgedeki istikrarı bozan eylemlerinden bahseden Trump, maksimum baskı politikasının devam edeceğini ve yeni yaptırımların hayata geçirileceğini duyurdu.

İran’da İşsizlik Oranı Düştü

İran İstatistik Merkezi’nin verilerine göre 15 yaş ve üzerindeki nüfusun işsizlik oranı mevcut İran yılının üçüncü çeyreğinde (23 Eylül-21 Aralık 2019), geçen yılın aynı dönemine göre %1,2 oranında düşüş göstererek %10,6’ya gerilemiştir. Söz konusu dönemde işsiz nüfus oranı erkeklerde %8,9 iken bu rakam kadınlarda %17,3 olarak görülmektedir. İran İstatistik Merkezi’nden yapılan açıklamaya göre İran genelindeki işsizlik oranı iyileşme eğilimine doğru giderken ülkenin 13 eyaletindeki işsizlik oranı olumsuz eğilimini devam ettirmektedir. Bununla birlikte en yüksek işsizlik oranı %16,1 ile Çaharmahal ve Bahtiyari eyaletiyken en düşük işsizlik oranına %5,4 ile Güney Horasan eyaletinin sahip olduğu belirtilmektedir.

İran’a Yabancı Yatırımı Düştü

İran Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanlığı, 1398 yılının ilk sekiz ayında (21 Mart-22 Kasım 2019) sanayi ve maden sektöründeki yabancı yatırım rakamının 784,6 milyon dolar olduğunu belirtti. Yabancı yatırım rakamları geçen yılın aynı dönemine göre %6,3 oranında düşüş göstermiştir.

İran’ın Sanayi Sektörü Zor Durumda

İran Otomobil Üreticileri Birliği Sekreteri Ahmed Nemat Bakhsh, 1398 yılının ilk sekiz ayında (21 Mart-22 Kasım 2019) ülkenin otomobil üretiminin %33,2 oranında azaldığını açıkladı. Ayrıca aynı dönemde otomobil üretimindeki en fazla düşüş otobüs ve kamyon üretiminde yaşanmıştır ve geçen yılın aynı dönemine göre %56 ve %65 oranında düşüş olduğu görülmektedir.

İran Borsası En Büyük Üçüncü Çöküşünü Gördü

İran Borsası 4 Ocak Cumartesi günü tarihinin en büyük üçüncü çöküşünü gördü. İran sermaye piyasası aynı günde 16765 puan ve %4,36 oranında değer kaybederek tarihinin en büyük çöküşlerinden birini yaşadı. İran Borsası ilk büyük çöküşünü 14 Mart 2015 yılında %5,5 değer kaybıyla tecrübe etmiştir ve ikinci büyük çöküşü ise 26 Kasım 2008 yılında %5,3 değer kaybıyla gerçekleşmiştir.

Gençlerin Şehirlere Göçü Nedeniyle Kırsalda İşsizlik Oranı Düştü

İstatistiklere göre İran’da 15-24 yaş aralığındaki her dört kişiden biri işsiz durumdadır. Ayrıca şehirlerdeki genç işsizlik oranı her daim kırsaldan daha yüksektir. Alan uzmanı Münşizade, gençlerin köyden şehre göçü ve köylerde iş arayanların kaydedilmemesinin şehirlere oranla köylerdeki işsizlik oranını azalttığını ifade etmektedir. “İran’da Tarım Sektöründe Çalışanların Yüksek Yaş Kategorisinde Yer Almasının Nedenleri ve Sonuçları” başlığı altında yürütülen araştırmada, yaşlı nüfusun tarımda daha fazla iştigal etmesinin en önemli nedeni göç olarak açıklamıştır. Şehirlere göç edenlerin çoğunluğunu iş arayan gençler oluşturduğundan, kentsel ve kırsal alanlar arasındaki nüfusun yapısı bozulmuştur. Son istatistiklere göre ülke genelinde yaklaşık olarak 33.000 köy, gençlerin iş bulabilmek adına göç etmesi sonucu boşalmıştır. Şimdilerde İran’da şehirleşme oranı %74 iken köylerde yaşayanlar ise %26 oranındadır. İşsizlik İstatistikleri Merkezinin raporuna göre 15-24 yaş arasındaki işsizlik oranı %25.7’dir. Hasan Ruhani hükûmeti ise "istihdam planları"nın başarılı olduğunu açıklamaktadır. İşçi aktivistleri devlet tarafından açıklanan verilerin gerçekçi olmadığını ve manipüle edildiğini belirtmektedir.

Süleymani Anısına 35 Camide Kasım Şam-ı Gariban Merasimi Düzenlenecek

Devrim Muhafızlarının Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’yi anmak için salı gecesi tüm ülkede Şam-ı Gariban merasimi düzenlenecektir.

Batı Azerbaycan’daki Müzelere Ziyaretler Arttı

Batı Azerbaycan Kültürel Miras Kurumu Yardımcısı bu yıl 124.809 kişinin bu eyaletteki müzeleri ziyaret ettiğini açıkladı. Hasan Sepehr, ISNA ile yaptığı röportajda, eyalet müzelerine olan talebin geçen yıl aynı döneme oranla %4 arttığını belirtti. Mevcut istatistiklere göre en çok ziyaret edilen yerler 53.700 kişi ile Taht-ı Süleyman Müzesi, 27.793 kişi ile de Kara Kilise oldu.

Batı Azerbaycan Eyaleti’ndeki 11 müze Kültür Mirası Genel Müdürlüğü kapsamı altında turizm ve el sanatları alanında da faaliyet hâlindedir. Yılbaşından önce geleneksel çorap oyunu, çelik-çomak ve üzüm hasadı töreni de dâhil olmak üzere pek çok kültürel miras, diğer somut olmayan kültürel miras unsurlarıyla birlikte kayıt altına alınmak üzere dosyalanarak bakanlığa gönderildi. Ayrıca şu ana kadar Batı Azerbaycan’ın bilinmeyen 37 kültür mirası da millî listeye kaydedildi. Bu miraslara örnek olarak pekmez yapımı tekniği, göçebe Celali aşireti ve Kara Kilise’yi ziyaret ayini örnek olarak sayılabilir.

Trump'ın Tehdidene Müze Yöneticileri ve Kültür Uzmanlarından Ortak Eleştiri

Amerika Başkanı Donald Trump’ın İran’ın kültürel varlıklarının vurulabileceğine yönelik tehdidi, politikacılar ve kültür adamları tarafından tepkiyle karşılandı ve savaş suçu olarak nitelendirildi.

Polonyalı Arkeolog Barbara Kayem, İslami aşırılık yanlılarının (DAEŞ) kültürel vandallığına işaret ederek “Anlamıyorum, günümüzde bir insan kültür merkezlerinin yıkımını nasıl düşünebilir. Bu durum DAEŞ’in faaliyetlerinden ne kadar farklı?” şeklinde açıklamada bulundu. Art Net News’in aktardığına göre eski politikacı ve hâlihazırda Londra’daki Victoria ve Albert Müzesi'nin Müdürü olan Tristram Hunt’un, Twitter hesabından Trump’ın tehdidini kınadığını belirterek “Palmira ve diğer kültürel alanlarının DAEŞ tarafından yıkılmasının kınanması gibi Trump’ın tehdidinin de kınanması gerektiğini” yazdı. Ayıca Hunt, savaş tehdidi olarak yapılan bu hareketi, kültür merkezlerin yok edilmesinin normalleştirilmesi yönünde endişe verici bir adım olarak gördüğünü belirtti.