Haftalık Şii Basın Özeti Sayı-6 (8-14 Şubat 2020)

Haftalık Şii Basın Özeti Sayı-6 (8-14 Şubat 2020)
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

ABD'nin Raporuna Göre Irak'taki İran

ABD öncülüğündeki uluslararası DEAŞ’la mücadele koalisyonu tarafından yayımlanan yeni bir raporda, İran'ın Irak'taki etkisini arttırmak ve ABD kuvvetlerinin hedef alınmasını sağlamak için kullandığı milis liderler ağı ortaya çıkarıldı. ABD Merkez Komutanlığı, Askerî İstihbarat ve Dışişleri Bakanlığı tarafından elde edilen bilgilere dayanan rapora göre İran, hâlihazırda ABD'ye karşı savaşmak ve Irak'taki protestoları hedef alan baskıları artırmak için Iraklı milisleri eğitmekte ve desteklemektedir. Raporda, İran'ın hâlen birlikte çalıştığı ve geçen ay Bağdat Havaalanı yakınında ABD suikastı sonucu öldürülen Kasım Süleymani'den emir alan önde gelen Iraklı milis liderlerin isimleri yer alıyor. 114 sayfalık raporda toplamda 6 isim bulunmaktadır. Bu isimlerin başında, Kasım Süleymani’nin hedef alındığı suikastta öldürülen Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı Mehdi el-Mühendis yer alıyor. Ayrıca raporda yer alan bilgilere göre Asaib Ehli’l Hak, Hizbullah ve Bedir Tugayları gibi İran destekli milislerin göstericilere ateş açmak da dâhil olmak üzere katı önlemler aldıkları belirtiliyor. Rapor İran destekli milislerin detaylı resmini ortaya koyuyor. Ayrıca adı geçen milis grupların üyelerinin Tahran'a Bağdat'tan daha sadık olduğu ve Hamenei'ye bağlılık yemini ettikleri belirtiliyor. Oluşturulan bu raporda, İran'ın Şii milis gruplarını ABD'ye karşı vekâlet savaşı yürütmek için finanse ettiği, eğittiği ve yönlendirdiği ayrıca milislere füze gibi bir takım mühimmatlar gönderdiği bunun yanı sıra ABD'nin geri çekilmesi için Irak'taki güvenlik altyapısı üzerindeki etkisini güçlendirdiği sonucuna varıldı.

El-Basri'den Açıklamalar

Haşdi Şabi başkan yardımcısı Ebu Ali el-Basri, Irak Haber Ajansı tarafından yapılan bir röportajda, ABD Suikastında öldürülen el-Mühendisi yerine birinin atanması sonrasında, Haşdi Şabi Komutanlığı'nın üç önceliği olacağını ifade etti. İlk olarak, Haşdi Şabi’de yapılan son önemli değişikliklerin onaylanması, daha sonra çoklu oluşumların koordinasyonunun sağlanmasıyla tugayların birleştirilip grupların sayılarının düzenli ve eşit hale getirilmesi, son olarak ise Haşdi Şabi'nin görevli ve liderlerini denetleyerek içerideki yolsuzluğu önleyecek bir komitenin oluşturulması öncelikleri vurgulandı. Ali el-Basri, Haşdi Şabi'nin başına bir vekil atanması yönündeki nihai kararın, Silahlı Kuvvetler Başkomutanına ve örgütün başkanına tebdi edildiğini vurguladı.El-Basri başkan vekili adaylığı için Haşdi Şabi içerisinde göze çarpan isimler olduğunu, kendisinin de adaylar arasında olduğunu söyledi. Ali el-Basri röportajında Haşdi Şabi’nin işleyişi ile alakalı olarak, yolsuzlukla mücadele, yeni düzen, gösteriler, görevlilerin sorumlulukları, Haşdi Şabi'ye katılımdaki gönüllülük esası, grup içindeki bazı ihtilaflı konular gibi bir takım meselelere değindi. Ayrıca Haşdi Şabi ile Amerikan büyükelçiliğini hedefleyenler arasında herhangi bir ilişkinin olmadığını da vurguladı.

Ayetullah Tebresi Vefat Etti

Velayet-i Fakih Mazenderan temsilcisi Ayetullah Nurullah Tebresi 8 Şubat Cumartesi günü Tahran’da tedavi gördüğü Şehit Recai Hastanesinde vefat etti. Ayetullah Tebresi 1980 yılında Humeyni tarafından Sari Cuma imamı olarak 1999 yılında ise Hamenei tarafından Mazenderan eyaletinde Velayet-i Fakih temsilcisi olarak atanmıştı. Tebresi aynı zamanda Uzmanlar Meclisinde (Meclisi Hubregan) Mazenderan temsilcisiydi.

Sadr, Muhammed Tevfik Allavi’den Desteğini Çekiyor

Sadr hareketi lideri Mukteda es-Sadr’a yakın kişilerden 8 Şubat Cumartesi günü elde edilen bilgilere göre Başbakan Vekili Muhammed Tevfik Allavi ile aktivist ve göstericiler arasında yapılan son toplantıdan, aktivist ve göstericilerin küskün ayrıldıkları belirtildi. Sadr’ın Allavi’ye destek verdiğini açıklamasından birkaç gün sonra verdiği desteği geri çekmesinin, Allavi’nin Sadr’ın son yaklaşımları ile uyumsuzluk gösteren bir grup gösterici ile gerçekleştirdiği toplantıdan ileri geldiği konuşuluyor. “Allavi çoğunluğu kendisine yakın kişilerden olmak üzere birisi Orta Doğu üzerine çalışan İngiliz araştırma merkezlerinde görev yapan üç Iraklı profesörü de içeren ekibiyle aldığı kararlar sonucu oldukça hızlı hareket ediyor. Bunun sonucunda hükûmeti kurma sürecindeki yeni bakış açısıyla sokaklarda etkili olan göstericilerle toplantı kararı alıyor. Bu toplantıdan rahatsız olan es-Sadr, o tarihe kadar kendisini göstericilerin siyasi temsilcisi olarak sunarken Allavi’yi gösteri alanlarının destekçisi olarak kabul ediyordu. Ancak Allavi, yaptığı bu toplantı ile göstericilere yeni hükûmeti kurma çalışmaları ve bakanlıkların seçimi süreci hakkında bilgi vermesi üzerine Sadr hareketi liderini oldukça rahatsız etti. Sadr’ın Başbakan adaylığı için Allavi’den desteğini çekmesi ise Sadr’ın meclisteki çoğunluğu elinde bulundurmasından ötürü Allavi’nin meclisten güvenoyu almasını riske atabilir.

Hindistan’da Süleymani’nin Kırk Merasimi Yapıldı

9 Şubat Pazar günü İran İlim Havzaları Başkanı Seyyid Ali Arafi, İran’ın Hindistan Büyükelçisi Ali Çegani, Velayet-i Fakih Hindistan Temsilcisi Mehdevipur’un katılımıyla Yeni Delhi’de Fethipuri Cami’nde düzenlenen bir merasimle Süleymani ve el-Mühendis’in kırkı merasimi yapıldı. Merasimde konuşan Arafi, İran İslami Devrimi’nin mesajının Müslüman ülkeler ve Doğu toplumlarının emperyalizme karşı birleşmesi olduğunu dile getirerek emperyalizme karşı ekonomi, siyasi ve bilimsel alanlarda ortak bir girişimin yapılması gerektiğini vurguladı. Arafi aynı şekilde İran İslami Devrimi’ne değinerek bu devrimin sadece bir siyasi yönetimi devirmek için ya da bazı ekonomik hedeflere ulaşmak için yapılmadığını, devrimin ideolojik ve büyük hedeflerinin olduğunu söyledi. Arafi konuşmasının ikinci kısmında Süleymani’ye değinerek onu, stratejik düşünen bir düşünür olarak nitelendirip bütün kaygısının Müslüman ülkelerin yaşadığı sıkıntılar olduğunu ifade etti.

Velayeti: Hamenei İmamlığında Kudüs’te Namaz Kılacağız

Süleymani ve el-Mühendis’in kırkı münasebetiyle İran’ın Kum kentinde düzenlenen merasimde konuşan İran Devrim Rehberi Hamenei’nin uluslararası ilişkilerden sorumlu Başdanışmanı Ali Ekber Velayeti, ABD’nin er ya da geç bölgeden çekileceğini söyledi. Velayeti, Irak ve Yemen’den sonra sıra Afganistan’a geleceğini ve Afgan mücahitlerinin ABD’yi püskürtmeye hazır olduğunu ifade etti. Velayeti aynı şekilde Tahran-Şam-Beyrut-Filistin hattının daima canlı kalacağını dile getirerek “İnşallah Hamenei imamlığında Kudüs’te namaz kılacağız” ifadesini kullandı. Merasimde konuşan Necef Cuma İmamı Sadreddin Kabançı, Süleymani’nin DEAŞ’a karşı mücadele ettiği gibi Irak’ta Şiiler arasındaki ihtilafları çözmek adına da önemli rol oynadığını söyledi. Uzmanlar Meclisi üyesi Ayetullah Araki ise konuşmasında Vehhabîliğin sonunun geldiğini vurguladı.

Erbain Ziyareti UNESCO tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne Alındı

UNESCO “Hurma Ağacı Yetiştiriciliği”ni ve “Erbain Ziyareti Sırasında Hizmet ve Misafirperverlik Sağlanması”nı İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Listesi’ne eklediğini bildirdi. Irak Kültür Bakanlığı, Irak'ın küresel kültürel düzeyde elde ettiği yeni bir başarı olarak UNESCO’nun tarih boyunca Mezopotamya'nın sembollerinden biri olan Hurma ağacını ve dünyadaki en geniş katılımlı buluşmalardan biri olan Erbain ziyaretini Dünya Somut Olmayan Kültürel Mirasları Listesi’ne eklendiğini duyurdu. Irak Kültür Bakanı Abdülkadir el-Hamdani yaptığı açıklamada, UNESCO’nun verdiği tescil bildirisinin Irak’ın Somut Olmayan Kültür Mirası’nın daha görünür olmasını sağlayacağına, bu mirasın önemini ve mirasa dair bilincin artacağına ayrıca kültürel çeşitliliğe saygı duyan diyaloğu teşvik etmeye katkıda bulunacağına dikkat çekti.

Ahmed Hatemi’den Yüzyılın Anlaşması’na Yönelik Açıklama

Uluslararası Ehlibeyt Meclisi'nin üst düzey bir üyesi olan Ayetullah Ahmed Hatemi, sözde “Yüzyılın Anlaşması”nın direniş cephesinin gücünün artırılmasından sonra canlı doğmayacağını ifade etti. Ahmed Hatemi, 10 Şubat Pazartesi akşamı Devrim’in zafer yıl dönümünün kutlandığı törende yaptığı konuşmasında, Irak Parlamentosu’nun Kasım Süleymani suikastından sonra Amerikan güçlerini ülke dışına çıkarma kararı aldığına değinerek İran'daki İslam Şûra Konseyi'nin, Pentagon'un terör örgütleri arasında sınıflandırılması için çok acil bir karar verdiğine vurgu yaptı. Süleymani suikastından sonra İran'ın Amerika'ya yaptığı saldırıya dikkat çeken Hatemi, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra ilk defa bir ülkenin Amerika'ya karşı askeri üs saldırısı başlattığına dikkat çekti.

Şirazi’den Devrim’in Yıl Dönümü Yürüyüşlerine Katılma Çağrısı

Taklit mercii Ayetullah Uzma Mekarim Şirazi 9 Şubat Pazar günü Kum Azem Cami’nde hariciye dersleri esnasında 22 Behmen (11 Şubat İslami Devrim’in yıl dönümü) ve 21 Şubat’ta yapılması planlanan İslami Şûra Meclisi’nin seçimleriyle ilgili açıklamalarda bulundu. Şirazi, 11 Şubat Devrim’in yıl dönümü yürüyüşlerine katılmamak düşmanı umutlandırıp İran’ın üzerindeki baskıları arttırmasına neden olacağını sebep göstererek yürüyüşlere katılmanın şer’i bir vazife olduğunu vurguladı. Şirazi aynı şekilde yaptırımlardan halkın ekonomik durumunun iyi olmadığına ve belli durumlarda halkın yönetimden rahatsız olduğuna değinerek bu memnuniyetsizliklerin halkın sandıklara sırt çevirmesine neden olmaması gerektiğini söyledi. Zira Şirazi’ye göre seçimlere katılmamak nizamı güçsüzleştirdiği gibi düşmanı umutlandırır.

Devrim’in 41. Yıl Dönümü Kutlandı

11 Şubat Salı günü İran İslami Devrimi’nin yıl dönümü münasebetiyle yürüyüşler gerçekleştirilmektedir. Bu sene 41.si kutlanan merasim “Hepimiz Süleymani’yiz”, “Amerika’ya Ölüm”, “Yüzyılın Direnişi Yüzyılın Anlaşması’ndan Daha Büyük”, “İsrail’e Ölüm” sloganlarıyla başladı. İran yerel saatiyle sabaj 09:00 itibariyle başlayan merasimde devlet yetkililerinden Hasan Ruhani, Cevad Zarif, Hüseyin Selami, Ali Laricani, Abbas Ali Kedhudayi, Ali Rebei ve pek çok diğer yetkili katılım sağlamıştır. Verilen bilgilere göre ülkenin 5200 noktasında kutlanan merasimde pek çok devlet yetkilisi farklı noktalarda konuşma gerçekleştirecektir. Konuşmacılardan Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Süleymani’nin kızı Zeynep Süleymani’nin Tahran’da konuşma yapması planlanmıştır. Fecr Günleri olarak bilinen İran İslami Devrimi’nin yıl dönümü her sene İran’da farklı kesimlerin katılımıyla kutlanmaktadır. Ancak bu sene Kudüs Gücü Komutanı’nın kırkına denk gelmesi münasebetiyle İran yönetimi tarafından geniş çaplı katılım çağrıları yapılmıştır.

Koruyucular Konseyi Başkanı’ndan Seçimle İlgili Açıklama

İran’da seçimlerde adayların uygunluğunu denetlemekle yükümlü olan Koruyucular Konseyi Başkanı Ayetullah Ahmet Cenneti 12 Şubat Çarşamba günü, 21 Şubat’ta yapılması planlanan İran İslami Şûra Meclisi seçimleriyle ilgili açıklamalarda bulundu. Cenneti, İran’da İslam Cumhuriyeti’nin kurulmasını “Allah’ın ayeti” olarak nitelendirip milletin iradesine dayandığını söyledi. Cenneti aynı şekilde düşmanların halkın seçime katılmamasına yönelik propaganda yaptığını vurgulayarak farklı kesimlerin yoğun bir şekilde seçimlere katılması gerektiğini ifade etti. Cenneti adayların uygunluğunu denetleme esnasında yolsuzluk yapıldığı iddialarına cevaben gelecek seçimin rekabetçi ve farklı partilerin katıldığı bir seçim olacağını aktardı. Koruyucular Konseyi Başkanı konuşmasının sonunda adaylığı reddedilenlerin kara propaganda yapıp milletin seçime olan güvenini zedelememesi gerektiğini söyledi.

Bağdat ve Güney İllerinde Gösteriler Bekleniyor

Tıbbi kaynaklarca verilen bilgilere göre 13 Şubat günü gerçekleşen olaylarda güvenlik güçleri tarafından protestocuları dağıtmak için kullanılan göz yaşartıcı gaz ve av silahlarıyla 10’dan fazla protestocu yaralandı. Diğer yandan Bağdat Operasyonlar Komutanlığı, El Hillani ve El Tahrir meydanları arasındaki bariyerlerin yakınında bulunan kontrol noktasına yakın olan güvenlik güçlerinin, göstericiler tarafından atılan üç el bombasına maruz kaldığını duyurdu. Bu durum, Irak'ın Başkenti Bağdat'ın merkezindeki El Hillani Meydanı yakınındaki güvenlik güçleriyle protestocular arasındaki çatışmaları yeniden alevlendirdi. Bu sebeple 14 Şubat Cuma günü Bağdat ve güney illerinde gösteriler bekleniyor.

El-Hazali’den ABD Üslerine Yönelik Yeni Açıklama

Şii Asaib Ehli'l Hak hareketi Genel Sekreteri Kays El-Hazali, yaptığı bir açıklamada Irak'taki Amerikan askerî güçlerine askerî müdahale seçeneğinin hâlâ yürürlükte olduğunu söyledi. Hazali el-Ahed TV kanalıyla yaptığı röportajda, ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin Irak'taki tüm çizgileri aştığını ve Kasım Süleymani ile Ebu Mehdi el-Mühandis suikastının büyük bir suç olduğunu ifade etti. Direnişin hakları olduğunu ifade eden Hazali, Haşdi Şabi'nin ve Irak güçlerinin Amerikan güçlerine direnmek için kullanılmayacağını da ifade etti. Direniş gruplarını işaret ederek karar alınırken Haşdi Şabi'ye ihtiyaç duymadıklarını belirtti. Hazali, direniş gruplarının durumunun artık nicelik ve kalite açısından çok daha güçlü ve sayılarının on binlerce olduğunu, askerî teçhizatlarının da yeterli olduğunu ifade etti. Ayrıca Irak topraklarında Amerika’nın kara ve hava varlığına ihtiyaçları olmadığını vurguladı.

Ayetullah Sanei’den İran’ın Mevcut Durumuyla İlgili Açıklama

Son günlerde sosyal medyada Ayetullah Yusuf Sanei’nin İran’ın güncel durumunu değerlendirdiği bir video dolaşmaya başladı. İran’da düzenin tekelleşmesine itiraz olarak devletin sadece belli kişilerin kabul gördüğü şekilde yönetilmemesi gerektiğini vurguladığı videoda Sanei, Şiilerin günlük namaz kılarken okuduğu “Rabbena atina fiddünya heseneten ve fil ahireti heseneten/ Allahım bize dünyada iyilik ve güzellik, ahirette de iyilik ve güzellik ver” duasını dile getirerek mevcut durumunun iyilik ve güzellik olmadığını vurguladı. Sanei, İran’da yaşanan son olaylara binaen “düzenin korunması farzdır diyerek halka zulüm etmenin bir anlamı yok” ifadelerini kullandı.

Ayetullah Sanei; Koruyucular Konseyi, Düzenin Yararına Teşhis Konseyi gibi İran’ın önemli kurumlarında görev yapan Reformistlere yakınlığıyla bilinen bir Ayetullah’tır. Risalesi bulunan bu Ayetullahın 2009 yılında Kum Müderrisler Camiası tarafından yayımlanan bir bildiriyle taklit merciiliği geçersiz ilan edilmişti.

Nasrallah Süleymani’nin Son İsteğini Açıkladı

Hasan Nasrallah İran resmî televizyonuna verdiği röportajda Süleymani’nin Lübnan ve Irak’ta olduğu kadar Suriye’deki olaylara da nüfuz ettiğini açıklayarak Süleymani’nin ölümü öncesinde Lübnan ve Şam’ı ziyaret ettiğini doğruladı. Süleymani öldürülmeden önceki çarşamba günü Beyrut’ta gerçekleşen ve yedi saat süren toplantıda buluştuklarını söyleyen Nasrallah, Süleymani’nin kendisinden 120 saha komutanı talep ettiğini ifade etti.

İran’daki Dinî Azınlıklarla İlgili Değerlendirme

United States Institute of Peace tarafından yayımlanan bir makalede İran’da yaşayan azınlıklara yapılan ayrımcılığa değinildi. Anayasa ile resmî olarak Etnik Ermeni Hristiyanları, Asurileri, Keldanileri, Yahudileri ve Zerdüştleri tanıyan İran’da diğer azınlıkların haklarının göz ardı edildiği, yer yer de yönetim tarafından hedef gösterildiklerine vurgu yapılan makalede Hamenei’nin 2010 yılında sarf ettiği “Ülke içinde çeşitli yöntemlerle özellikle gençler olmak üzere insanların inanç temellerini sarsmaya çalışıyorlar. Başıboş ve ahlaksız yaşam tarzının yaygınlaşmasından yanlış tasavvuf inançlarının ve gerçek tasavvuf inançlarından ortaya çıkan Bahailik gibi sahte inançların yaygınlaşmasına pek çok faaliyet İslam düşmanlarının gizli ve incelikle hesaplanmış planlarının ürünüdür.” sözlerine yer verildi. Makalede İran İslam Cumhuriyeti’nin din dışı kabul ettiği dinî topluluklar olan Bahailer, Yersanîler ve Sabiîler’in inançları ve İran tarihindeki yerlerine değinildikten sonra maruz kaldıkları ayrımcılıklar ve kötü muameleler değerlendiriliyor.