Haşimi Şahrûdi Devrim Rehberi Olabilecek Mi?

Haşimi Şahrûdi Devrim Rehberi Olabilecek Mi?
Düzeninin Yararını Teşhis Konseyi Başkanlığına Şahrudi Atandı
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Ocak 2017’de yaşamını yitiren Ayetullah Haşimi Rafsancani’den boşalan Düzeninin Yararını Teşhis Konseyi Başkanlığına Devrim Rehberi tarafından Yargı Eski Başkanı Ayetullah Mahmud Haşimi Şahrûdi atandı.

Şahrûdi 6 Eylül 1948’de Irak’ın Necef kentinde doğmuştur. Şahrudi’nin büyük babası, İran’ın Şahrûd kentinden Kerbela’ya göç etmiş ve yerleşmiştir. Necef’teki İran’a ait Alevi İlkokulunda temel eğitimini tamamlayan Şahrûdi, dini eğitimine de aynı şehirde başlamıştır. Şahrûdi, Hoi’nin ve Ayetullah Muhammed Bâkir Sadr’ın uzun süre öğrencisi olmuş; bir süre Ayetullah Humeyni’den de ders almıştır.

Öğrencilik yıllarında siyasi faaliyetlerde bulunan Şahrûdi, Irak’ta hükümet karşıtı eylemlerinden dolayı 1974 yılında tutuklanarak kısa bir süre cezaevinde kalmıştır. 1979’daki İran İslam Devriminden sonra Irak’ta, özellikle de Necef’te, İran lehine yapılan gösterilere verdiği destekten dolayı Irak Hükümeti tarafından takibe alınan Şahrûdi, İran’a kaçmıştır. Yurtdışındaki İslami hareketlerden sorumlu Ali Hamenei, Şahrûdi’yi Irak Şiilerini Saddam’a karşı örgütlemek üzere görevlendirmiştir. Şahrûdi, 1982 yılında kurulan Irak İslam Devrimi Yüksek Meclisi Teşkilatına bir yıllığına başkanlık yapmıştır.

Takip eden süreçte Kum’da ilmi faaliyetlere odaklanan Şahrûdi, 1989 yılında Humeyni’nin yerine Devrim Rehberliğine seçilen Hamenei tarafından 1995 yılında Anayasa Koruyucular Konseyi üyeliğine atanmıştır. Şahrûdi, Hamenei’nin Devrim Rehberi seçilmesinin ardından Ayetullah ilan edilirken bu unvanı ona verenlerden biri de Ayetullah Şahrûdi’dir. Şahrûdi, Hamenei’ye fetva icazetinin verilmesiyle kurulan İstiftaat Heyetinin de başkanlığını yapmıştır. Hamenei 1999 yılında Şahrûdi’yi daha kritik bir görev olan Yargı Başkanlığına atamıştır. Bu görevi 2009 yılına kadar sürdüren Şahrûdi, 14 Mart 2012 tarihinde Düzenin Yararını Teşhis Konseyi üyesi olmuştur. 14 Ağustos 2017’de bu konseyin başkanlığına getirilen Şahrûdi, halihazırda Uzmanlar Meclisi İkinci Başkan Vekilliği, Anayasayı Koruyucular Konseyi üyeliği ve Erkler Arası Uzlaşma Konseyi Başkanlığı gibi önemli görevler yürütmektedir.

Ayetullah Hamenei’nin güvendiği isimlerden birisi olan Şahrûdi’nin üst düzey görevler üstlenmesi, İran doğumlu olmadığı için bazı çevrelerin tepkisine neden olsa da Hamenei bu eleştirilerin önüne geçmiştir. İkili arasındaki yakın ilişki Hemenei’nin Şahrûdi’yi halefi olarak seçtiği yönündeki iddiaları güçlendirmiştir. Şahrûdi’nin geleceği ile ilgili başka bir iddia da onun İran tarafından Irak’ta Ayetullah Sistanî’nin halefi olarak hazırlandığı yönündedir. Şahrudi’nin Eylül 2010’da kendisini Merci-i Taklit ilan etmesi bu yöndeki söylentileri artırmıştır. Ancak daha sonra Irak’ta yaşanan gelişmeler bu ihtimalin azalmasına neden olmuştur. Şahrûdi’nin Irak’ta terör saldırıları düzenleyen Asâibü Ehli’l-Hak örgütüyle ilişkisi olduğu iddia edildiği gibi kendisinin Necef’teki Şii ulemaya karşı dile getirdiği olumsuz görüşler, başta Ayetullah Sistani olmak üzere Irak’ın önde gelen din adamlarının tepkisine neden olmuş ve İran’ın Sistani sonrası için Şahrûdi’yi Irak Şiilerinin dini önderi olarak ikame etme projesi suya düşmüştür.

Şahrûdi’nin, Hamenei’nin halefi olacağı yönündeki iddialar Rehberin son dönemlerde yaşadığı sağlık sorunlarından dolayı tekrar gündeme gelmiştir. Hamenei’nin, Haşimi Rafsancani’nin vefatı münasebeti ile düzenlenen mevlit merasiminde Şahrûdi’nin tören yerine girişi esnasında ayağa kalkması bu iddiaların yüksek sesle dillendirilmesine neden olmuştur.

Şahrûdi ile beraber adı Devrim Rehberliği için konuşulan iki isim daha vardır. Bunlardan biri mevcut Yargı Başkanı Ayetullah Sâdık Laricanî’dir. Diğeri ise İran’ın eski başsavcısı ve ülkenin en büyük vakfı olan Astan-i Kuds-i Rezevî başkanı İbrahim Reisi’dir. Devrim Rehberliği için daha çok bu üç isim üzerinde durulsa da Rehberliğe giden yolun bütünüyle onlara açık olmadığını söylemek mümkündür. Yargı Başkanı Laricanî’nin kardeşi ve kendisi ile ilgili yolsuzluk iddiaları Sadık Laricanî’nin itibarını zedelemektedir. Son cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olan İbrahim Reisi’nin ise seçimlerdeki mağlubiyeti rehberlik yolundaki en önemli sorundur. Hamenei döneminin en dikkat çeken simalarından birisi olan Şahrûdi’ye gelince, Iraklı kimliği sürekli gündemdedir. Şahrûdi aynı zamanda sağlık sorunları yaşamaktadır. Oğlunun da adının bazı yolsuzluk iddialarına karışması tartışmalara neden olmuştur. Mevcut Rehberden sonra gelecek isimler arasında en çok Şahrûdi, Laricanî ve Reisi üzerinde durulsa da bu üç isim dışında sürpriz bir aday olması da ihtimal dahilindedir.