İran’da ilk parlamento, 1906’da Kaçar Şahı Muzaffereddin Şah tarafından meşrutiyetin ilan edilmesiyle Milli Şûra Meclisi adıyla kuruldu. İlk meclis halk tarafından doğrudan temsilcilerden ziyade din adamları, tüccarlar, emekli diplomatlar, şehzadeler, meslek erbapları gibi çeşitli sınıf ve meslek gruplarını temsil eden vekillerden oluşmaktaydı. 1941 yılına kadar iki yılda bir yapılan meclis seçimleri bu tarihten itibaren dört yılda bir şeklinde düzenlenmiş, meclisin çalışma süresi iki yıldan dört yıla çıkarılmıştır. 1979 İslam Devrimi’ne kadar Millî Şûra Meclisi, 24 yasama dönemi geçirmiştir. 1979 İslam Devrimi’nden sonra hazırlanan yeni anayasada Millî Şûra Meclisinin adı değiştirilmemiştir. Parlamentonun ismi anayasada değiştirilmemiş olmakla beraber Millî Şûra Meclisi ismi yerine İslami Şûra Meclisi isminin kullanılması tercih edilmiştir. Bu tercih, 1989’da gerçekleşen anayasa değişiklikleriyle resmiyet kazanmıştır.

Devrim sonrasında yaşanan güç ve iktidar mücadelesinin (1979-1982) sonucunda Humeyni ve ekibi İran’ın diğer siyasi aktörleri olan liberal, milliyetçi, solcu ve hatta ılımlı İslamcı kesimleri ülke siyasetinden tasfiye etmiştir. Yeni anayasanın Aralık 1979’da referandum ile halk tarafından onaylanmasının ardından gerçekleşen 1. Dönem Meclis Seçimleri neticesinde, söz konusu farklı siyasi dinamikler parlamentoya girmeye hak kazanmıştır. Ancak siyasal düzlemde rejimin konsolide edilmesine yönelik düzenlenen politikaların etkisi, yasama organı parlamentoyu da etkilemiş ve parlamentonun da tek tipleşmesini sağlayacak yasal düzenlemelere gidilmiştir. Genel seçimlerin çerçevesini ve kriterlerini belirleyen İslami Şûra Meclisi Seçimleri Kanunu 28 Şubat 1984’te onaylanarak yürürlüğe girmiştir. Böylelikle İslam Devrimi’nin belirlediği kriterlere uymayan kimselerin parlamentoya girmesinin önüne geçilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, Genel Seçimler Kanunu keskin kriterler ortaya koymakla birlikte bu kriterler iç ve dış politikadaki gelişmeler başta olmak üzere toplumsal, ekonomik ve sosyal gelişmeler mülahaza edilerek kimi zaman esnetilirken kimi zaman da sert bir şekilde uygulanmıştır.

...