İran’da sınır güvenliği olgusu, son yıllarda ulusal güvenlik stratejisinin önemli bir parçası hâline gelmiştir. Irak, Afganistan ve Pakistan gibi düzensiz göç, terörizm ve kaçakçılık faaliyetlerinin yoğun biçimde kendisini gösterdiği coğrafyalara komşu olan İran için sınırların korunması, temel gerekliliklerden bir tanesi olarak ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda İran, son yıllarda Sınır Muhafızı Birliklerini güçlendirmeye, teknik açıdan modernize etmeye ve sınır hatlarında daha etkin birimler oluşturmaya yönelmiştir. Bu yönelim İran’ın; Afganistan ve Pakistan sınırlarında görece daha verimli bir biçimde uygulanırken Irak sınırında ise istisnai bir durum ortaya çıkarmaktadır.

İran’ın sınır güvenliğine dair söz konusu istisnai durum, kulberlik faaliyetlerinde somutlaşmaktadır. Kulberlik, bugün itibarıyla İran’da sınır güvenliği bağlamında en tartışmalı konuların başında gelmektedir. İran’ın, Batı Azerbaycan ve Kürdistan illerinde özellikle Irak hattından insan gücü ile gerçekleştirilen kaçakçılık faaliyetlerini ifade eden ve Kürtçe “taşıyıcılık” anlamına gelen kulberlik, 2020 yılında İran sınır muhafızlarının müdahalesiyle kamuoyunda büyük bir yankı oluşturmuştur. Bu durumun İran’da ve uluslararası kamuoyunda yarattığı ilgi, İran’da ilk bakışta sınır güvenliği sorunu olarak görülen fakat çok farklı yönlere sahip olan bu faaliyetlerin tüm boyutlarıyla incelenmesi gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmada; İran’daki kulberlik faaliyetlerinin sosyoekonomik, sosyolojik ve terörizmle ilişkili boyutları ele alınmaktadır.

...