Fars edebiyatının yaşayan son önemli şairlerinden Emir Huşeng İbtihac 9 Ağustos 2022 tarihinde Almanya’nın Köln şehrinde böbrek yetmezliği sebebiyle hayatını kaybetti. 

26 Şubat 1928 tarihinde Reşt şehrinde dünyaya gelen İbtihac, doğduğu şehirde başladığı eğitimini Tahran’da tamamlamıştır. Üniversite eğitimi almayan şair, bir süre bir çimento fabrikasında yöneticilik yapmıştır.

İlk şiir kitabını Nehustîn Nağmehâ adıyla 1946 yılında yayımlamıştır. Daha sonra sırasıyla Serâb (1951), Siyah-meşk (1953), Şebgîr (1953), Zemîn (1955), Çend Berg ez Derya (1965) başlıklı şiir kitaplarını yazmıştır. 

1972 yılında devlet radyosunda yayımlanan “Gülhâ” adlı programın, 1973 yılında ise radyonun musiki bölümünün sorumluluğunu üstlenmiştir. Radyoda hazırladığı “Gülhâ-yı Tâze” ve “Gülçin-i Hafta” adlı programlarla radyo yayıncılığında dikkat çekici yenilikler gerçekleştirmiştir. 

İbtihac ünlü müzisyen Muhamed Rıza Lütfi’nin sorumluluğunda “Şeydâ”, Hüseyin Alizade ve Perviz Mişkatyân ile “Ârif” adlı musiki grupları ile musiki sahasında da önemli çalışmalara imza atmıştır. İbtihac’ın şiirleri birçok sanatçı tarafından bestelenmiş olup kendisinin de düzenlemeleri oldukça meşhurdur. 

Uzun yıllar Hafız Divanı’nın edisyon kritiği ile de meşgul olan İbtihac, 1994 yılında neşrini gerçekleştirmiştir. 

İslam Devrimi sonrası yayımladığı şiir kitapları ise şunlardır: Yâdigâr-ı Hûn-i Serv (1981), Tâsiyân (2006) ve Bang-ı Nây (2016). Ayrıca daha önce farklı yıllarda çeşitli yayınevleri tarafından dört cilt olarak neşredilen Siyah-meşk 1999 yılında Neşr-i Kârnâme tarafından bir arada yayımlanmıştır.

İlk şiirlerini Nima Yuşic’in şiir anlayışına yakın bir üslupla yazan şair, modern şiir tarzının kendi şiir anlayışı ile uyuşmadığını gördükten sonra gazel formunda şiirler yazmaya devam etmiştir. Gazel ve dü-beyti formlarında yazmış olduğu şiirlerde hisler, duygular ve şiirsel düşünceler hâkimken serbest formda yazmış olduğu şiirlerde bireysel ve toplumsal hayatın izlerini görmek mümkündür. Gazellerinde bazen Hafız’ı hatırlatan bir akıcılık göze çarpmaktadır. 

Geçtiğimiz yıllarda kendisi ile yapılan bir söyleşide asla Tudeh Partisi üyesi olmadığını ama bunun sosyalist olmadığı anlamına gelmeyeceğini söyledikten sonra “Ben şu an bile kendimi sosyalist kabul ediyorum, Tudehçiler benim arkadaşlarımdı ve düşüncelerimiz aynıydı.” demiş ve şöyle devam etmiştir: “Ben sosyalizmin teorisine inanıyorum, insanoğlunun önünde sosyalizmden başka bir yol yoktur”.

İran Yazarlar Birliğinde (Kânûn-i Nüvîsendegân-ı İran) Tudeh yanlısı şair ve yazarlarla birlikte faaliyetlere katılan İbtihac, Devrim sonrasında Yazarlar Birliğinde yaşanan tartışmalar sonrası Siyaveş Kesrai ve Feridun Tunkabuni ile birlikte “Şûra-yı Nüvisendegân-ı İran”ı kurmuştur. 1983 yılında Tudeh Partisinin kapatılması ve mensuplarına karşı başlatılan tutuklamalar sırasında Şûra-yı Nüvisendegân-ı İran üyeleri de tutuklanmıştır. Şûranın kurucusu diğer iki isim yurt dışına kaçmış ancak İbtihac tutuklanarak cezaevine atılmıştır. Cezaevinde uzun süre kalacağını düşünen İbtihac, ünlü şair Şehriyar’ın Ali Hamenei’den ricası üzerine serbest bırakılmıştır.

Şiirlerinde Saye mahlasını kullanan şairin şiiri hakkında hep çok araştırma yapılmıştır. Milad Azimi’nin kendisi ile yapmış olduğu nehir söyleşi Pîr-i Perniyân-endîş adıyla 2012 yılında Neşr-i Sohen tarafından neşredilmiştir. İbtihac’ın İran’ın 20. yüzyılına damga vuran kültür, sanat, musiki, edebiyat ve şiir sahasındaki isimler hakkındaki düşüncelerini dile getirmiş olduğu bu kitap, yayımlandıktan sonra pek çok tartışmaya yol açmıştır. Rıza Daveri, Hüseyin Alizade, Rıza Berahani, Simin Behbehani gibi isimler, Saye’nin bazı ifadelerini hatalı veya yanlış bulduklarını dile getirmişlerdir.

Emir Huşeng İbtihac, modern dönem Fars şiirinde klasik şiir kalıpları ile şiir yazan bir şair olarak adını tarihe yazdırmıştır.