İran Bütçe Sistemi ve 1399 Mali Yılı Bütçesi

İran Bütçe Sistemi ve 1399 Mali Yılı Bütçesi
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

İran ekonomisi, 1398 (21 Mart 2019-20 Mart 2020) yılında gerek ekonomik gerek siyasi gerekse de sosyal anlamda zor günler geçirdi. ABD’nin Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) ya da Nükleer Anlaşma’dan 8 Mayıs 2018’de çekilmesi ve bunu takiben anlaşmada yer alan taahhütlerini sonlandırması kötüye gidişin önemli bir kırılma noktası olmuştur. Nitekim 8 Mayıs sonrasında ABD’nin tek taraflı olarak İran’a uyguladığı ekonomik, finansal ve siyasi yaptırımları devreye alması ve gün geçtikçe yaptırımların sayı ve kapsamını genişletmesi başta petrol ihracatı olmak üzere İran ekonomisini önemli ölçüde sarsmıştır.

Mayıs 2018 sonrası İran’ında bu sorunlar büyüyerek ekonominin haricinde birçok alanda da kendisini göstermiştir. Ruhani hükûmeti sorunlarla baş etmek için bazı adımlar atsa dahi ülkede ekonomik, siyasi ve sosyal sorunlar büyük oranda yapısal ve yaptırımlardan kaynaklandığı için bu çözüm çabalarının İran halkını rahatlatacak bir etkiye sahip olduğu söylenemez.

ABD yönetimi her ne kadar inkâr etse de birçok uzman, uygulanan “maksimum baskı” politikalarının asıl amacının “rejim değişikliği” olduğunu iddia etmektedir. Uzmanlara göre ekonomik alanda yaptırımlar nedeniyle çaresizliğe sürüklenen İran toplumunun rejime karşı ayaklanacağı düşünülmektedir. Böylece ülkede ABD, İsrail ve bölgedeki diğer ülkelerle iyi geçinen mutedil bir ülke inşa edilmek istenilmektedir. Aralık 2019’da Katar’da düzenlenen Doha Forumu’nda yaptığı konuşmada ABD Hazine Bakanı Munichen, ABD’nin yürüttüğü “maksimum baskı” kampanyasının istedikleri şekilde sürdüğünü söylemiştir. Dolayısıyla işlerin ABD’nin istediği gibi gittiği ve zamanın İran’ın aleyhine işlediği düşünülmektedir.

...