Hamid İbrahimi

Modern Fars edebiyatının önemli isimlerinden olan Rıza Beraheni, İran’da Türkçeye yönelik baskılara karşı son dönemlerde yaptığı eleştiriler nedeniyle İran milliyetçisi çevrelerce sert saldırılara maruz kalmıştı.

“Birleşik Krallık’ın uzun süre İran’ın taleplerine karşı direnmesine rağmen sonunda takasa rıza göstermesi, büyük olasılıkla Viyana görüşmeleriyle alakalıdır.”

Pezeşkzad’ın ölümüyle İran edebiyatı; siyasi, tarihî ve toplumsal alanlardaki bilgilerini mizah teknikleriyle kullanarak üstün eserler meydana getiren bir yazarı kaybetti.

İşsizler, uyuşturucu bağımlıları gibi marjinal toplumsal gruplar arasında yaygın olan evsizlik, artık meslek sahibi olan daha geniş toplumsal gruplar arasında da yayılmaya başlamıştır.

Hekimi; Şeriati ve Mutahhari gibi İslam Devrimi’ne düşünsel zemin hazırlayan kesimin son mensuplarındandı ve İran düşünce dünyasında özgül konuma sahip önemli bir isimdi.

Muhteşemipur’un vefatıyla reformcular, kendi çizgilerindeki önemli bir siyasi figürü yitirmekle kalmamış, Devrim Rehberi çizgisindeki muhafazakâr çevrelerle köprü rolü üstlenen bir ismi de kaybetmiştir.

Ferdid’in ortaya koyduğu düşünceler, önemli bir tarihsel sorunu çözme yönünde ciddi bir arayış çabasıdır.

İran’ın Çabahar Limanına yönelik planları da dikkate alındığında önümüzdeki süreçte Sistan ve Beluçistan’daki gelişmelerin daha önemli boyutlar kazanacağı söylenebilir.

Mevcut koşullarda basın mensuplarının en önemli kaygısı, mesleki faaliyetten ziyade maddi ve manevi olarak yaşam mücadelesi olmuştur.

Sosyoekonomik sorunlar, İran toplumunu kötü etkilese de çocuklarda intihar sebebi olarak ön plana çıkmaya başlaması, durumun kritik boyutlara ulaştığının işareti olarak görülebilir.

Zarif’in Meclise çağrılarak milletvekillerine açıklamalarda bulunması, İran’ın hem ülke içinde hem de uluslararası alanda kritik bir süreçte olduğu dönemde gerçekleşti.

Hamenei’ye yakın çevreler kendisinin Humeyni tarafından uygun görüldüğü için rehberliğe seçildiğine vurgu yaparak rehberin kendisinden sonraki ismi belirleyebileceğini ileri sürmektedir.