Uluslararası Af Örgütü: En Az 106 Kişi Hayatını Kaybetti

Uluslararası Af Örgütü İran’da yaşanan protestolarla ilgili 19 Kasım Salı günü bir bildiri yayımladı. Bildiride protesto gösterilerinde İran’ın 21 şehrinde en az 106 kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi. Af Örgütü bildirisinde hayatını kaybedenlerin sayısını, şehirlere ve eyaletlere göre dağılımını da verdi. Dağılıma göre 32 kişiyle Arapların çoğunlukta yaşadığı Huzistan eyaleti en fazla kişinin hayatını kaybettiği bölge oldu. Huzistan’ı Kürtlerin çoğunlukta yaşadığı bölgeler takip etti.

Ruhani: Ayaklanmalardan Halk Galip Çıktı

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Devrim Rehberi’nin sözlerini onaylayarak bu ayaklanmalardan halkın galip çıktığını vurguladı. Ruhani, İçişleri Bakanı’nın son günlerde protesto gösterileriyle ilgili raporunu açıkladı ancak bu raporla ilgili detayları paylaşmadı. Ruhani, protestocuları birkaç “anarşist” olarak tanımladı. İsyancıların iyi örgütlenmiş, silahlı, planlı olduğunu ve protestoların bölgesel gericiler, Siyonistler ve Amerikalılar tarafından tasarlandığını söyledi.

Abdul Rıza Daveri Tutuklandı

Ahmedinejad’a yakınlığı ile bilinen Abdul Rıza Daveri 17 Kasım Pazar günü Amadnews ile iş birliği suçlamasından tutuklandı. Ahmedinejad’ın basın danışmanlığını yapan Daveri’nin geçtiğimiz aylarda bazı açıklamaları tartışmalara neden olmuştu.

Daveri Mayıs 2017’de Devrim Rehberi Hamenei’ye hakaret ettiği gerekçesiyle altı buçuk yıl hapsa mahkûm edilmişti. Daveri davayı temize götürerek 2018 yılında yüksek mahkeme tarafından serbest bırakılmıştı.

Reisi: Toplumsal Huzuru Bozanları Sert Cezalar Bekliyor

Yargı Başkanı İbrahim Reisi, halkın iradesini kötüye kullananları ve kamu mallarını tahrip edenleri sert cezaların beklediğini söyledi. Reisi, “Devletin güvenliği bizim en önemli meselemizdir ve hiçbir koşulda ülkemizin güvenliğinin en ufak bir zaafa uğramasına izin vermeyeceğiz… İran bugün bölgedeki en güvenli ülke olarak tanınmaktadır. Şehitler ve gaziler ülkemizin güvenliğini korumak için fedakârlık yapmaktadır ve halkın güvenliğini sağlamada en ufak bir aksaklığa izin vermemiz mümkün değil.” dedi.

Pompeo: Rejimin Protestoculara Karşı Aldığı Tavırdan Endişe Duyuyoruz

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo 18 Kasım Pazartesi Günü yaptığı açıklamada, İran’daki protestoları yakından takip ettiğini ve bazı ölüm raporları ile ilgili derinden endişe duyduğunu belirtti. İslam Cumhuriyeti’nin halkına karşı şiddete derhal son vermesi gerektiğini, rejimin İran halkına yönelik her türlü şiddet eylemini şiddetle kınadığını açıkladı. Pompeo ayrıca, “İran halkı, İran İslam Cumhuriyeti’nin ‘normal’ bir şekilde davranmasını istiyor. Halk, paranın Irak’taki vekil kuvvetlere, Hizbullah’a ve diğerlerine değil kendilerine harcanmasını istiyor.” dedi.

Pentagon: İran Orta Doğu’daki En Büyük Füze Programına Sahip

ABD Savunma Bakanlığına bağlı Savunma İstihbarat Ajansı (SIA) İran’ın asker gücüne yönelik ilk kez detaylı bir rapor yayımladı. Raporda, İran’ın ABD yaptırımlarına rağmen Orta Doğu’daki ülkeler arasında en büyük füze programına sahip olan ülke konumunda olduğunu belirtti. Rapor ayrıca İran’ın füze kabiliyetini artıracağı, önümüzdeki yıllarda Orta Doğu’da daha büyük operasyonlara girebileceği değerlendirmesi yapıldı.

Hook: İran Hükûmeti Toplumun İsteklerine Kulak Vermeli

ABD’nin İran Özel Temsilcisi Brian Hook, 18 Kasım Pazartesi Günü Radyo Farda ile yaptığı özel röportajda İran’daki protestolara yönelik değerlendirmede bulundu. ABD’nin İran halkının yanında olduğunun altını çizen Hook, “İran halkının kendi devleti tarafından alenen soyulmalarına karşı başlattığı protestolara hak veriyoruz.” dedi. ABD yaptırımlarını savunan Hook ayrıca, “Yaptırımlarımızın, İran halkının daha sorumlu bir temsilci hükûmet talep etme alanını genişlettiğini düşünüyoruz.” dedi.

Üretici Fiyatlarında Artış

İran İstatistik Merkezi verilerine göre İran’da üretici enflasyon oranı şu anki İran yılının ikinci çeyreğinde (21 Haziran-22 Eylül 2019) bir önceki çeyreğe göre %1,3 artışla %59,9’e yükselmiştir. İstatistiklere göre aynı döneminde ABD’nin İran’a yönelik uyguladığı yaptırımları nedeniyle enflasyon oranı %42,7’ye yükselmiştir.

Akaryakıta Gelen Zam ve Sübvansiyonlar

İran Ulusal Petrol Şirketi tarafından yapılan açıklamaya göre devlet tarafından sübvanse edilen benzinin litresi (aylık 60 litreye kadar) 1000 tümenden (50 kuruş) 1500 tümene (0,75 kuruş) yükseltildi. Haberlere göre araç başına bir ay içerisinde 60 litreden fazla benzin alınması durumunda benzinin fiyatı 3000 tümen olacaktır ve bu rakam bir önceki benzin fiyatını göre %300’luk artış göstermektedir.  İran Hükûmet Sözcüsü Muhammed Bagher Nobakht, akaryakıt zammından elde edilecek gelirin devlet tarafından 18 milyon aileye (60 milyon kişi) sübvansiyon olarak geri ödeneceğini açıkladı. İran Bütçe ve Planlama Kurumu sübvansiyonların ailelerdeki kişi sayısına göre belli miktarda üç aşamada ödeneceğini açıkladı. İlk aşaması 19 Kasım’da, ikinci aşaması 21 Kasım’da ailelere dağıtılmıştır ve üçüncü aşaması da 23 Kasım’da dağıtılacaktır. Benzin gelirinin 18 milyon aileye nasıl dağıtılacağına dair detaylar şu şekildedir: Benzin gelirinin 18 milyon aileye nasıl dağıtılacağına dair detaylar şu şekildedir: Tek kişilik aile için 55 bin tümen (25,7 lira); iki kişilik aile için 103 bin tümen (51,5 lira); üç kişilik aile için 138 bin tümen (69 lira); dört kişilik aile için 172 bin tümen (86 lira) ve beş kişilik aile için 205 bin tümen (102,5 lira) ödenecektir.

İran Rusya’dan Borç Alacak

İran Enerji Bakanı Rıza Ardakanyan, demir yolu hattı ve enerji projeleri yarım kaldığı için Rusya’dan 5 milyar dolar borç alacaklarını açıkladı. Ardakanyan, Moskova’dan alınacak kredinin bir milyar 200 milyon doların Hürmüzgan eyaletindeki iki enerji santrali projesi için tahsis edileceğine ve yaklaşık bir milyar doları da İnçe Borun-Garmsar demiryolunun yapımı için kullanacaktır. İran Meclisi, Şubat 2018’de hükûmetin Rusya’dan altyapı yatırımları ve projeler için 5 milyar dolar kredi almasını öngören yasasını onaylanmıştı.

İran’da Protestolar Dolayısıyla İnternet Kesildi

İran’daki akaryakıt fiyatlarında artışın protesto edilmesi nedeniyle internete kısıtlamalar getirildi. İletişim, Teknoloji ve Haberleşme Bakanlığı yaptığı açıklamada, internete erişim kısıtlanmasının Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını belirtti. Yetkililer 24 saat boyunca operatör bağlantısının kesilmesi ve internet erişiminin sınırlandırılması üzerine karar aldı. Haber ajansları konuya ilişkin, internetin ne zamana kadar kesileceğini bilmediklerini ancak güvenlik sebebiyle kesildiğini aktardı. İran’daki yakıta getirilen zam sebebiyle protestoların artması ve 16 Kasım Cumartesi günü çeşitli şehirlerde huzursuzluğun yayılmasıyla ülke genelinde internet erişimi ciddi şekilde kısıtlanmıştı. Protestolarda şu ana kadar sayısı net olmamakla birlikte çok sayıda protestocunun öldüğü birçoğunun da yaralandığı bilinmektedir. İran hükûmeti son yıllarda protestoların önüne geçme düşüncesiyle internet erişiminin kısıtlanmasını bir savunma mekanizması olarak kullanmaktadır.

Protestolarda Şehriyar Şehrinde Bir Kütüphane Ateşe Verildi

Tahran’a bağlı Şehriyar şehrinde bulunan bir kütüphane protestocular tarafından ateşe verildi. Saldırı sonrasında yaklaşık 13 bin cilt kitabın yandığı tespit edilirken kütüphanenin ateşe verilmesindeki toplam maddi zararın yaklaşık olarak iki milyar riyal değerinde olduğu açıklandı.

Tahran’da Yedi Bin Cilt Korsan Kitap Bulundu

Tahran polisi Tahran’ın güneybatısında bulunan bir depoda izinsiz basılmış ve yasa dışı olan 48 bin cilt kitap ele geçirildiği açıkladı. Olayla ilişkili olduğu düşünülen iki kişi de tutuklandı. Tahran Güvenlik Polisinin bildirdiğine göre toplam 48 bin kitaptan yedi bin cildi izinsiz basılmıştır. Tutuklanan sanıklar olay incelenmesinin tamamlanmasının ardından mahkemeye sevk edildiler.

Son yıllarda kitap yayıncılığı şiddetli sansürden dolayı düşüşe geçmiştir. Bu bağlamda İranlı okuyucular sansürsüz ve yasa dışı kitaplara yönelmiştir.