Geçtiğimiz hafta İran basınında öne çıkan en önemli gündem maddesi, Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın güvenoyu için Meclise sunduğu kabine listeydi. Listenin tamamı yüksek oy oranıyla Meclis onayından geçerken İran basını milli birlik ve beraberlik vurgusu yaptı. Basında öne çıkan bir diğer konu başlığı ise İran'ın İsrail'e olası misillemesi ve yeni Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin yaptığı açıklamalardı. Son olarak Tasnim Haber Ajansı'nın Türkiye'nin İran Büyükelçisi Hicabi Kırlangıç ile gerçekleştirdiği kapsamlı söyleşi de dikkat çekti. Türkiye ve İran arasındaki birçok meseleye değinilen röportaj, geçtiğimiz haftanın öne çıkan başlıklarından biri oldu.

Meclisteki Güvenoyu Oylaması

Geçtiğimiz hafta Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, kabinesini Meclise sundu ve yapılan oylamalarda bakanlıklar adaylarının her biri yüksek oy oranıyla onaylandı. Reformist Pezeşkiyan’ın listesinin muhafazakar milletvekillerinin çoğunlukta olduğu Mecliste bu derece hüsnükabul görmesi, İran basınında milli birlik ve beraberlik vurgusunu öne çıkardı. Ayrıca seçimlerde Pezeşkiyan’ın muhafazakar rakiplerinden biri olan Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf ile samimi görüntüler vermesi de “İran’da bir zafiyet ve ihtilaf bulunmadığı” alt metniyle servis edildi.

Tasnim Haber Ajansı'nın konuyla ilgili haberine göre Pezeşkiyan, Mecliste yaptığı konuşmada hiçbir bakan adayının ülkenin üst düzey yetkilileriyle istişare edilmeden Meclise sunulmadığını vurguladı. Cumhurbaşkanı, hükümetin “milli ittifak” sloganına uygun hareket ettiğini belirterek “şimdi Meclisten ve milletvekillerinden de bu uzlaşıya bağlılıklarını fiiliyatta göstermelerini beklediklerini” ifade etti. Haberde Pezeşkiyan'ın yeni hükümetin ülkenin sorunlarıyla mücadele ederken suçlu aramak yerine tüm gücüyle çalışacağını vurguladığı aktarıldı. Cumhurbaşkanı, hükümetin çizdiği yolda ilk adımın tüm idari birimlerde ve yürütme organlarında halkın memnuniyetini kazanmak ve vatandaşlara saygı göstermek olacağını belirtti. Pezeşkiyan ayrıca ülkenin kalkınması yolunda hükümetinin önceliklerinden birinin ülkenin Kasım 2023’te onaylanan 7. Kalkınma Planı’nı uygulamak olduğunu vurguladı.

Aynı ajansın aktardığına göre Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, konuşmasında iç bölünmelerden kaçınmanın ve ülkede birlik ve uyum yaratmanın başarının anahtarı olduğunu söyledi ve şu ifadeleri kullandı: “Emin olun ki eğer samimiyetle, dayanışma içinde ve anlaşmazlık ve dışlayıcı yaklaşımlardan uzak durarak sahaya çıkar ve ülkeye ve halka hizmet etmek için çalışırsak Yüce Allah da bize yardım edecektir.” Cumhurbaşkanı ayrıca hükümetin en önemli kaygısının halk ile yönetim arasındaki mesafeyi azaltmak ve halkın memnuniyetini sağlamak olduğunu dile getirdi.

Cam-ı Cem Gazetesi de sayfalarında oylamadan önce Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan'ın Mecliste yaptığı konuşmaya yer verdi ve benzer bir dil kullanarak Meclisin hükümete verdiği güvenoyunun hükümet ve Meclis arasındaki uyum ve dayanışmanın açık bir tezahürü olduğunu belirtti. Haberde “Mili İttifak Hükümeti” söyleminin tam anlamıyla yerini bulması için bütün milletvekillerinin Meclisteki oylamaya katıldığını ve cumhurbaşkanının hedeflerini gerçekleştirmesi için Meclisin kurumsal işleyişe riayet ederek tam bir iş birliği göstermeye hazır olduğu vurgulandı.

Cam-ı Cem Gazetesi’nin güvenoyu sonuçlarına dair haberi daha detaylıydı. Buna göre Savunma Bakanı Aziz Nasırzade 281 oyla en yüksek oyu alırken Sağlık Bakanı Muhammed Rıza Zaferkandi 163 oyla en düşük oyu aldı. Gazete kabinedeki en genç bakanların 48 yaşındaki İletişim Bakanı Settar Haşimi ve Ulaştırma ve Şehircilik Bakanı Ferzane Sadık Malvacerd olduğunu, en yaşlı bakanın ise 67 yaşındaki Abdülnasır Himmeti olduğunu satırlarına taşıdı. Yeni kabinenin yaş ortalamasının 59 yıl 7 ay olduğu ve bu ortalamanın önceki hükümetten 6 yıl 7 ay daha yüksek olduğu bilgisi de haberde yer aldı.

İran’ın İsrail’e Yönelik Misillemesi

Keyhan Gazetesi'nin 17 Ağustos 2024 tarihli haberine göre “direniş liderleri” İsrail'e karşı misillemenin kesin olduğunu vurguladılar. Haberde İran İslam Cumhuriyeti'nin “intikam ve kan davası” konusundaki kararlılığına ek olarak Lübnan Hizbullahı'nın genel sekreter yardımcısı da İsrail'in terörist eylemlerine karşılık verme kararının alındığını yönündeki açıklamasına yer verildi. Habere göre Yemen'deki Ensarullah (Hûsî) hareketi lideri de “ABD'nin çabalarının Siyonist rejime karşılık verme kararını değiştiremeyeceğini ve düşman İsrail’e cevabın yolda olduğunu” açıkladı. Gazete, İran ve “direniş cephesi” liderlerinin, İsmail Henniye ve Fuad Şükür’ün öldürülmesine kesin olarak karşılık verileceğini ve meselenin zamanlama olduğunu ve bunun çok uzun sürmeyeceğini söylediklerini aktardı. Haberde ayrıca ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Koordinatörü John Kirby'nin de son açıklamasında “İran'ın İsrail’e saldırma taahhüdünde bulunmaya devam ettiğini” ve ellerinde İran'ın İsrail'e saldırı hazırlığında olduğunu gösteren istihbara bulunduğunu belirttiği yazıldı.

Keyhan Gazetesi ayrıca bu gelişmeler ışığında Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı David Lammy'nin İsrail’e gideceğini bildirdi ve Lammy'nin “Küresel istikrar için kritik bir aşamadayız. Önümüzdeki saatler ve günler Ortadoğu'nun geleceğini belirleyebilir” dediğini aktardı. Ayrıca haberde Fransa Dışişleri Bakanı Stéphane Séjourné’nin de İsrail’e gideceği bilgisine yer verildi. Haberde son olarak İran Dışişleri Bakanı Vekili Ali Bageri Kani'nin Hindistan'ın 77. bağımsızlık yıldönümü töreninde yaptığı konuşmada İsmail Heniyye’nin Tahran'da öldürülmesini “kesinlikle affedilmez bir suç, İran'ın ulusal egemenliğini ve toprak bütünlüğünü ihlal eden ve bölgenin istikrar ve güvenliğini bozan bir eylem” olarak nitelediği yazıldı.

Abbas Arakçi’nin Açıklamaları

Tasnim Haber Ajansı, İran Dışişleri Bakanı Seyyid Abbas Arakçi, Japonya'nın Kyodo Haber Ajansı'na yaptığı açıklamaları haberleştirdi. Arakçi, İran'ın Washington ile gerginlikleri yönetmeyi ve Avrupa ülkeleriyle ilişkileri yeniden inşa etmeyi hedeflediğini belirtti. Bakan, İran ve Japonya arasındaki ilişkilerin tüm boyutlarda güçlendirileceğini vurguladı. Arakçi, Japonya'nın İran'ın enerji sektöründe ve genel anlamda ekonomisinde daha önemli bir rol oynayabileceğini ifade etti. Ayrıca iki ülkenin bölgesel krizlerin çözümünde işbirliği yapacağını söyledi.

Haberde Arakçi'nin Japon şirketlerinin İran'ın petrol ve enerji alanlarında faaliyet göstermesinden memnuniyet duyacaklarını belirttiği aktarıldı. Dışişleri bakanı, Japon şirketlerinin İran'ın petrol sahalarına dönmesini ve ülkenin petrol üretiminin geliştirilmesine yardımcı olmasını umduklarını ifade etti. Arakçi, İran ve Japonya'nın farklı ancak tamamlayıcı yetenekleriyle Asya genelinde kalıcı ve karşılıklı fayda sağlayan bir ortaklık kurma potansiyeline sahip olduklarını vurguladı. Bu bağlamda iki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin geliştirilmesinin doğal ve mantıklı bir adım olduğunu belirtti. Bakan ayrıca yeni hükümetin Doğu Asya ile ilişkileri geliştirmeyi temel bir hedef olarak gördüğünü ve Japonya'nın bu konudaki önemli rolünü vurguladığını söyledi.

Türkiye’nin Tahran Büyükelçisi Hicabi Kırlangıç’ın Açıklamaları

Türkiye'nin Tahran Büyükelçisi Hicabi Kırlangıç Tasnim Haber Ajansı'na verdiği röportajda iki ülke ilişkilerini değerlendirdi. Kırlangıç, İran ve Türkiye arasındaki ilişkilerin tarihsel önemini vurgulayarak iki ülke halkları arasındaki kültürel ve tarihsel bağların güçlü olduğuna dikkat çekti. Büyükelçi, son dönemde ticaret hacmindeki düşüşün ilişkilerin zayıfladığı anlamına gelmediğini, aksine ilişkilerin ileri düzeyde olduğunu belirtti. Kırlangıç, her yıl çok sayıda İran vatandaşının Türkiye'ye seyahat ettiğinin altını çizerek Türkiye vatandaşlarının da İran'a yönelik ilgisinin arttığını ifade etti.

Büyükelçi Kırlangıç, Türkiye'nin İran'a yönelik yaptırımları tanımadığını ve iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin geliştirilmesi için çaba gösterdiklerini açıkladı. Özel şirketlerin yaptırımlar konusundaki çekincelerinin ve bankacılık sistemindeki engellerin ticareti zorlaştırdığını belirten Kırlangıç, yatırımcıları bilgilendirme çalışmaları yaptıklarını söyledi. İki ülke arasındaki ticaret hacmi hedefinin 30 milyar dolar olduğunu hatırlatan büyükelçi, bu hedefe ulaşmak için çalıştıklarını da sözlerine ekledi. Kırlangıç ayrıca Türkiye'nin İran'dan doğal gaz almaya devam ettiğini ve ikili ticaretin artması için çaba gösterdiklerini vurguladı.

Suriye konusuna da değinen Büyükelçi Kırlangıç, Türkiye'nin Suriye topraklarında gözü olmadığını ve sadece milli güvenliğini sağlamaya çalıştığını belirtti. Suriye'nin toprak bütünlüğünün korunmasının Türkiye için öncelikli olduğunu vurgulayan Kırlangıç, bölgede barışın sağlanması için İran'ın yapıcı rolüne ihtiyaç duyduklarını ifade etti. Büyükelçi, Suriye ile ilişkilerin normalleştirilmesi sürecinde İran'ın rolünün önemli olduğunu ve bu konuda İran ile temas halinde olduklarını söyledi. Kırlangıç ayrıca Suriye'deki terör tehdidinin ortadan kalkması halinde Türk askeri varlığının da sona ereceğini belirtti.

Kafkasya bölgesindeki gelişmeler hakkında da açıklamalarda bulunan Büyükelçi Kırlangıç, Zengezur koridoru konusunda Türkiye'nin yaklaşımını açıkladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın bu sürecin ülkelerin çıkarlarına zarar vermeyecek şekilde ilerlemesi gerektiğini vurguladığını belirten Kırlangıç, Ermenistan, Azerbaycan ve İran'ın bu konudaki  rızasının önemli olduğunu ifade etti. Türkiye'nin İran'a zarar verecek bir adım atmayacağını vurgulayan büyükelçi, bölgedeki ülkelerin bir araya gelerek ortak çözümler üretmesinin önemli olduğunu söyledi. Kırlangıç ayrıca, 3+3 platformunun yakında Türkiye'deki toplantıyla hayata geçirileceğini ve bu platformun bölgesel sorunların çözümü için önemli bir fırsat olduğunu belirtti. Büyükelçi, Gürcistan'ın da bu sürece katılımını umduklarını ve bölge ülkeleri arasında güvenilir bir çözüme ulaşmanın her türlü dış müdahaleden daha değerli olduğunun altını çizdi.