İran’da döviz fiyatındaki rekor artış nedeniyle Ali Salihabadi, İran Merkez Bankası başkanlığından istifa etmek zorunda kaldı. Salihabadi, 6 Ekim 2021'de İran Merkez Bankası başkanlığına atanmıştı. Salihabadi'nin istifasıyla İran Merkez Bankasının yeni başkanı olarak İran Millî Bankası CEO'su Muhammed Rıza Farzin atanmıştır. Farzin, ekonomi uzmanı ve Allame Tabatabai Üniversitesi öğretim görevlisidir. Daha önce Kâr Aferin Bankası CEO'su, Keşaversi Bankası Yönetim Kurulu üyesi, Ekonomi ve Maliye Bakanlığı İktisadi İşler ve Maliye başkan yardımcısı (2009-2012) ve İran Ulusal Kalkınma Fonu CEO'su olarak görev yapmıştır.

İran'ın ulusal para biriminin değeri, ABD doları başına 40.000 tümeni aşarak yeni bir rekor kırdı. 29 Aralık 2022 tarihinde İran açık piyasasında ABD doları fiyatı 41.400 tümen seviyesinden işlem gördü. İran'da, döviz kurundaki artış için farklı nedenler ileri sürüldü. EcoIran'ın raporuna göre İran'da döviz kurundaki artışta; sermaye çıkışı, ticari talepteki artış ve son dönemdeki protestoların yarattığı belirsizlik gibi faktörlerin yanı sıra İran dışındaki gelişmeler de etkili olmuştur. 

Bu gelişmelerden birinin, ABD Hazine Bakanlığının başta Irak olmak üzere bazı ülkelerle yaptığı finansal işlemlere getirdiği yeni kısıtlamalar ve Irak Merkez Bankasına piyasaya döviz satışında kısıtlamalar getirmesi olduğu söylenmektedir. Irak Merkez Bankası, 2004'ten bu yana dinarın dolar karşısındaki değerini korumak için temel mal ithalatçılarına piyasa fiyatının altında, günde yaklaşık 150 milyon dolar satmaktadır. Bu politika, Irak'taki döviz kuru piyasasını uzun yıllar boyunca istikrara kavuşturmuştu. Ancak Irak Merkez Bankasının mal ithal etmek için ithalatçılara sattığı dolar miktarının yarısından fazlasının Irak'tan çıkması ve karşılığında bu ülkeye mal girmemesi ile ilgili iddialar mevcuttur. ABD, Irak'tan İran'a önemli miktarda dolar gittiğini doğruladıktan sonra Irak Merkez Bankasından, ülkedeki İran'la gizli iş yapan tüm bankaların cezalandırılmasını istemişti. Bu bağlamda ABD, el-Bilad Irak İslam Bankası gibi İran'la iş birliği yapan bir dizi Irak bankasını kara listeye almış ve Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) ile iş birliği yaptıkları için yaptırımlara tabi tutmuştur. ABD ayrıca İran ile Irak arasında 4 milyar dolarlık bir anlaşma konusunda Bağdat'ı uyarmıştır. Bazı iddialara göre Irak Başbakanı Muhammed Şiya Sudani'nin Tahran ziyareti sırasında İran'a 4 milyar dolar verilmiştir.

Önceki yıllarda ABD Federal Bankası, Irak Merkez Bankasını bu ülkeden gayriresmî para transferi konusunda defalarca uyarmıştı. Ancak Irak hükûmeti herhangi bir adım atmayınca ABD Federal Bankası, Irak'ın dış işlemlerini izlemeye başladı. Bu eylem nihayetinde; Irak'ın ithalatı ve diğer ihtiyaçlarını karşılamada kullanılan paranın teslimi, ABD tarafından geciktirildi. Hatta ABD Federal Bankası, son günlerde Irak'ın bazı şüpheli para transferlerini durdurdu. Bu karar, dolar kurunun 145 bin dinardan 158 bin dinara çıkmasına neden oldu. Bu bağlamda İran'ın, Irak'taki siyasi ve ekonomik etkisinin yanı sıra bu iki ülke arasındaki ekonomik-finansal ilişkiler nedeniyle Irak döviz piyasasındaki gelişmelerin, İran'da döviz kurundaki artışın ana nedeni olduğu söylenebilir. 

Bazı haberlere göre son günlerdeki ABD baskısı nedeniyle Irak'ta bulunan 5 İran bankası, İran ile döviz iş birliklerini azaltmak zorunda kalmıştır. Dubai'de bulunan havale acenteleri (serrafiler) de İran'la iş birliği yapmakta sorunlar yaşamıştır. Çünkü acentelerin bilgilerinin ABD Hazine Bakanlığına verildiği ve bu Bakanlığın, İran'a döviz (dolar) kaçakçılığı yapılmasına yönelik yeni kısıtlamalar getirdiği söylenmektedir. Ayrıca İtimat gazetesi, İran'da döviz kurundaki artışın nedenlerinden birinin; İbrahim Reisi hükûmetinin, bu yıl bütçe açığı endişesi olduğunu dile getirmiştir. Gazeteye göre döviz kurundaki herhangi bir artış, hükûmetin bütçe açığını kapatması yararınadır. Dolayısıyla hükûmetin döviz kurunu kontrol etme konusundaki isteksizliği nedeniyle 1 doların fiyatı 45.000 tümene kadar yükselebilir. Devamında bu gazete, İran'da döviz fiyatlarındaki artışı, sonuçsuz kalan KOEP (Kapsamlı Ortak Eylem Planı, Nükleer Anlaşma) müzakereleri ile ilişkilendirmiştir. 20 Aralık 2022’de Ürdün’ün ev sahipliğinde düzenlenen 2. Bağdat Konferansı sırasında İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan’ın AB Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ile görüşmesinin ardından serbest piyasada doların fiyatı 38.500 tümen seviyesine kadar düşmüştü. Ancak KOEP müzakerelerinin başarısızlıkla sonuçlandığı haberinin hemen ardından, bu ülkede döviz fiyatı yeniden 40.000 tümen civarına yöneldi. Dolayısıyla ABD başta olmak üzere Batı devletlerinin KOEP'i canlandırma konusundaki isteksizliğine dair herhangi bir gelişmenin, İran'da dövizin yükselmesine neden olduğu söylenebilir. Başka bir ifadeyle KOEP müzakereleri sonuçsuz devam ettiği sürece, İran döviz piyasalarının da fiyat artışlarında türbülansa sahne olacağı ifade edilebilir. Bununla birlikte İran'ın politik ekonomisindeki değişimlerin ve ABD baskısının sürmesi ile İran'da döviz fiyatlarındaki oynaklığın devam edeceği ve geçmiş tecrübelere göre İran'da kısa vadede döviz fiyatının düşmeyeceği öngörülebilir.