Haftalık Şii Basın Özeti Sayı-5 (1-7 Şubat 2020)
Hizbullah'tan Filistin Meselesine Yönelik Açıklamalar
Tasnim Haber Ajansına göre Hizbullah Genel Sekreter Yardımcısı Naim Kasım, Trump'ın yaptığı anlaşmanın çok tehlikeli bir adım olduğunu zira bu anlaşma ile Filistin'in varlığının sona erdirildiğini ve İsrail varlığının meşruiyetini oluşturduğunu ifade etti. Amerika'yı, İsrail-Filistin meselesinin çözümünde dürüst bir aracı olarak tanımlamayan Kasım, nedenini ise Filistin yerine "İsrail" parametrelerini çizmek için çalıştığı şeklinde vurguladı. Filistin toprağının kurtarılması ve işgalin kaldırılması için direniş dışında bir çözüm olmadığını, çözümün uluslararası diplomasi yoluyla ve Amerika'nın aracılığıyla imkânsız olduğunu belirtti. Ayrıca bölgedeki tüm halkların iyiliği için Amerika'nın bu bölgeden askerî düzeyde çıkması gerektiğinin açık bir şekilde anlaşıldığını ifade ederek ABD'nin bir taraftan bölgeye DEAŞ’ı ve savaşı getirdiğini diğer taraftan da İsrail'in varlığını sürdürmeye çalıştığını vurguladı. Açıklamasında ayrıca Amerika'nın bölgede faaliyet gösterdiği sürece barış ve huzurun sağlanamayacağını, bu sebeple de bölgedeki Amerikan varlığına son verilmesi gerektiğini ifade etti. Beyrut Haber Ajansına göre bu konuya ilişkin bir diğer açıklama Hizbullah Hareketi Yürütme Konseyi Başkan Yardımcısı Ali Damuş'dan geldi. Damuş Filistin halkının Yüzyılın Anlaşma’sını kabul etmeyeceğini ve bölgedeki istikrarsızlığın nedeninin ABD olduğunu ifade etmişti. Bölgede Siyonist varlığın kuruluşunu, Filistin ve Arap topraklarının işgal edilmesini, terörizmi, katliamları ve Arap halklarına sürekli saldırıları destekleyen bir Amerika olduğunun altını çizen Damuş, Amerika'nın şimdi de Yüzyılın Anlaşma’sı ile Filistin halkının haklarını ortadan kaldırmaya çalıştığını ancak Filistin halkının topraklarına, tarihsel ve yasal haklarına bağlı kaldıklarını, Siyonist işgal güçlerine ve saldırganlığına karşı direniş içinde oldukları sürece bu anlaşmanın asla gerçekleşmeyeceğini aktardı.
Devrim Rehberi Humeyni'yi Anma Töreni
Devrim Rehberi Hamenei 1 Şubat Cumartesi günü Devrimin 41. zafer yıldönümü (Fecr Günleri) dolayısıyla başkent Tahran'ın güneyindeki İran İslam Cumhuriyeti kurucusu Humeyni’nin türbesini ziyaret etti. Hamenei ilaveten İran'ın eski Cumhurbaşkanı ve Başbakanı olan Muhammed Ali Recai ve Başbakan Muhammed Cevad Bahuner'in mezarlarını da ziyaret etti. (Cumhurbaşkanı Recai, Başbakan Muhammed Cevad Bahuner 30 Ağustos 1981'de düzenlenen bombalı bir saldırıda hayatlarını kaybetmişlerdi.) Hamenei aynı zamanda diğer mezarları da ziyaret ederek onlar için dua etti.
Hamenei’nin Üniversite Öğrencilerine Mesajı
İran Devrim Rehberi’nin Üniversiteler Temsiliyet Kurumu Başkanı Hüccetü’l İslam Rustemi, 2 Şubat Pazar günü Hamenei’nin üniversite öğrencilerine vermiş olduğu mesajı okudu. Okunan mesajda “Öncelikle gençlere selamımı iletin, onlara bugün ülkemizin her zamankinden daha fazla mümin ve Hizbullahçı unsurlara ihtiyacı olduğunu bildirin. Temel konular üzerinde durmalılar” ifadelerine yer verildi. İran’da ülkenin en üst düzey karar mercii olan Devrim Rehberinin ülkede faaliyet gösteren bütün üniversitelerde şubeleri bulunmaktadır. Bu şubeler aracılığıyla Devrim Rehberi üniversiteleri denetlemenin yanı sıra mesajlarını da doğrudan öğrencilere iletmektedir.
Hamenei’nin İstifasını İsteyenlere Hapis Cezası
11 Haziran 2019’da toplu olarak bir mektup göndererek İran Devrim Rehberi’nin istifa etmesini isteyen 14 aktivistin avukatlığını yapan Muhammed Hüseyin Agasi, 2 Şubat Pazar günü sosyal medya hesabından bir paylaşım yaparak mahkûmlardan sekiz kişiye hapis cezası kararının çıktığını açıkladı. Açıklamada sekiz kişinin isimleri ve aldıkları cezaların sürelerine yer verildi. Karar Meşhed İnkılap Mahkemesi tarafından verilmişti. 11 Haziran 2019 tarihinde 14 aktivist bir mektup yazarak Hamenei’nin istifasını istemişti. Sonrasında bu süreç 14 kadın aktivistin de benzer şekilde Hamenei’ye mektup göndererek istifasını istemesiyle devam etmişti. Bu aktivistlerin çoğu hâlihazırda hapis cezasını çekmektedir.
Amerikan Yaptırımlarına Karşı Oruç Tavsiyesi
İran Devrim Rehberi Ali Hamenei’nin askerî danışmanı Hüseyin Dehghan, İranlıların Amerikan yaptırımlarına direnmek için Ramazan ayındaki gibi oruç tutmaları gerektiğini söyledi. Dehghan 3 Ocak Pazartesi günü yaptığı açıklamada İranlıların İran müesses nizamının öğretilerini takip etmesi gerektiğini belirterek “Amerika bizi cezalandırır ve bizi aç tutmak isterse insanlar direnişlerini göstermek için oruç tutmalıdır.” şeklinde konuştu. Amerikan yaptırımları ile para birimi dört kat azalan İran için Washington yönetimi, İran’ın nükleer silahlara sahip olmamasını sağlayacak yeni bir anlaşma talep ediyor. İran, nükleer programının barışçıl amaçlara hizmet ettiğini ve herhangi bir taviz vermeyi reddettiğini vurguluyor.
İran’a Suudi Arabistan’dan İİT Toplantısı Öncesi Vize Engeli
İran Dışişleri Bakanlığı, Cidde’de 3 Şubat Pazartesi günü gerçekleşen İslam İş Birliği Teşkilatı toplantısına, İran Heyeti’nin katılmasının Suudi Arabistan yetkilileri tarafından engellendiğini iddia etti. İslam İş Birliği Teşkilatı üye devletlerinin Dışişleri Bakanları düzeyinde gerçekleşen toplantıda, örgütün “Yüzyılın Anlaşması” olarak bilinen ABD barış planına karşı Orta Doğu’daki tutumu değerlendirildi. İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Abbas Musavi “Suudi Hükûmeti, İslam İş Birliği Örgütü’nün düzenlediği acil toplantıya katılmak için İran Dışişleri Bakanı Yardımcısı Hüseyin Cebri Ansari başkanlığındaki İran heyetine giriş vizesi vermeyerek Örgüt’ün yükümlülüklerini reddetmiş oldu.” şeklinde konuştu. Yerel haber ajanslarının bildirdiklerine göre Musavi “Örgüt’ün Genel Sekreterinin, İran'ı Cidde’deki toplantıya katılmaya davet etmesine rağmen Suudi hükûmeti açıkça yükümlülüklerini ihlal etmiştir.” şeklinde konuştu. İslam İş Birliği Teşkilatı’na resmî bir protesto notası gönderdiklerini belirten Musavi notanın teşkilatın üye ülkelerine dağıtılacağını bildirdi.
Yemen’in Ürdün Büyükelçisi’nin Evi Husi Milislerce Yağmalandı
Kampanyalarına devam eden Husi milisler, Yemen’in Ürdün Büyükelçisi’nin başkent Sana’daki evine baskın yaptı. 2 Şubat Pazar günü Yemen’in Ürdün Büyükelçisi Ali el-İmrani’nin evini hedef alan Husiler, devrim projesine karşı çıkan pek çok yetkilinin evlerini hedefleyen eylemlerde bulunmaktadır. Büyükelçi El-İmrani, Twitter sayfasından yaptığı açıklamada; milislerin ülkenin başkentine baskın yaptıktan, kurumlarını yağmaladıktan ve tarihî bir felaketle ülkeye girmelerinden sonra işledikleri bu eylemlere artık şaşırmadığını, tarihin bu olanları unutmayacağı vurgusu ile bildirdi. Özellikle başkent Sana’da ve Husilerin kontrol ettikleri diğer alanlarda Yemen liderlerinin evlerini ve mülklerini işgal etme ve yağmalama eylemlerinden daha önce eski Başbakan Dr. Ali Muhammed Mucaver’in evi de etkilenmişti.
Birleşmiş Milletler’den Irak’ta Çocuk İstismarı Raporu
Birleşmiş Milletler’in 3 Ocak Pazartesi günü açıkladığı raporda, Irak'ta tüm taraflarca çocuklara karşı işlenen ağır ihlaller kınandı. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin Güvenlik Konseyi’ne sunduğu raporda, DEAŞ, Haşdi Şabi, Irak ordusu, polis kuvvetleri, Peşmerge, Kürdistan Millî Savunma kuvvetleri, Yezidi kuvvetleri ve Uluslararası Koalisyon’un Irak'taki çocuklara yönelik ihlalleri işleyen partiler olduğu belirtildi.
1 Temmuz 2015 ile 31 Temmuz 2019 arasındaki dönemi kapsayan raporda, 2114'ten fazla çocuğun cinayet, sakatlık ve tecavüz de dâhil olmak üzere ciddi ve teyit edilmiş ihlallere maruz kaldığı belirtildi. Bu rakamların kısmi olduğu ve yalnızca bildirilen ve teyit edilen sayıları temsil ettiği, gerçek sayıların çok daha büyük olabileceği özellikle de ölüm veya sosyal damgalanma gibi koşulların ihlallerin raporlanmasını engelleyebileceği vurgulandı.
Raporda Haşdi Şabi, tecavüze uğrayan erkek çocukların büyük çoğunluğundan sorumluyken cinayet, silah altına alma, sakatlama ve kız çocuklarına tecavüzün büyük çoğunluğundan ise DEAŞ sorumlu tutuldu. Rapora göre 1772 çocuk öldürüldü veya sakatlandı, 206 çocuk bu gruplarca silah altına alındı, 86 çocuk kaçırıldı ve 10 çocuk tecavüze uğradı.
İsveç’teki İslam Merkezi’nde Başörtüsü Konulu Konferans
İsveç'teki İmam Ali İslam Merkezi’nde “başörtüsü” konulu uluslararası konferans düzenlendi. İsveç’in başkenti Stockholm’de gerçekleşen Batı’daki Tesettür adlı uluslararası konferansa çeşitli ülkelerden bir dizi İslami grup ve akademik şahsiyet katıldı. İslam Merkezi’nin yetkilisi Akil Aziz bu konferansı yapmalarının ana sebebinin, bazı Batı ülkelerinde başörtüsüne yapılan saldırıların çok fazla artması olduğunu açıkladı. Bu konferansa Müslüman ve Müslüman olmayan kimselerin birlikte katıldıklarını da ifade etti. Merkez, bir takım dinî programların yanında yıl içindeki muhtelif münasebetlerle de kültürel programlar düzenlemektedir. Bu programlar Müslümanlar tarafından özellikle İsveç ve komşu ülkelerdeki Şiiler tarafından takip edilmektedir.
Yüzyılın Anlaşması’yla İlgili Önde Gelen Ayetullahlardan Açıklamalar
Ayetullah Alirıza Arafi, anlaşmaya dair yaptığı açıklamada Yüzyılın Anlaşması’nın bir suç olduğunu ve İslam ümmetinin onurunu hedef aldığını ifade etti. Kahraman Filistin'e ve insani değerlere karşı olan Amerikan barış planını kınadığını ifade eden bir açıklamada bulundu.
Ayetullah Makarem Şirazi Yüzyılın Anlaşması projesini kınadı ve bu anlaşmayı bir utanç ve başarısızlık olarak nitelendirdi. Amerikalıların İslam’ı kötü planlarını ve hedeflerini uygulamada bir engel olarak gördüğüne ve Müslümanlar arasındaki var olan anlaşmazlıkların artması için komplo kurduklarına dikkat çekti.
Nuri Hemedani Afganistan Büyükelçisi ile Görüştü
3 Şubat Pazartesi günü İran’ın önemli taklit merciilerinden olan Nuri el-Hemedani, Tahran'daki Afganistan Büyükelçisi ile görüştü. Bu görüşmede el-Hemedani, İslam'da coğrafi sınırların olmadığına ve Müslümanların dünyanın neresinde olurlarsa olsunlar kardeş olduklarına vurgu yaparak birbirlerine sevgi, şefkat ve kardeşlik ile yaklaşıp düşmana karşı birlik olmaları gerektiğini ifade etti. Ümmet bilincinin her zamankinden daha fazla olması gerektiğini vurgulayan Hemedani, İslam toplumlarının zor zamanlardan geçtiğini ve bu zor zamanlarda İslam toplumlarının düşmana karşı birlik olması gerektiğini ifade etti. Ayrıca Afganistan'ın, Amerikalıların ve Siyonistlerin dolaştığı ve tur attığı bir arenaya dönüşmesine izin verilmemesi gerektiğini de vurguladı. Son olarak İran'ın yaklaşık üç milyon Afgan mülteciye ve göçmene ev sahipliği yapmasının iki ülke arasındaki dostluğun göstergesi olduğunu ifade eden Hemedani, İran halkının kardeş Afgan halkının yanında olduğunu vurguladı.
İranlı Diplomatın Cuma Namazına Katılmadığı Gerekçesiyle Adaylığı Reddedildi
İran'daki Parlamento seçimleri için reformcu akımın adayı, adaylık başvurularını kabul etmekten sorumlu kurumun “Cuma namazına düşük katılım” gösterdiği nedeniyle başvurusunu reddettiğini söyledi. Reformist Etemad gazetesinin internet sitesinde yayımlanan bir makalede Ghulam Reza Ansari 5 Şubat Çarşamba günü yaptığı açıklamada, “Anayasa Koruma Konseyi benimle temasa geçti. Cuma’ya katılmadığım için parlamento seçimlerine katılmaya yetkili olmadığımı söylediler.” İfadelerini kullandı. “Bu günlerde adaylığa uygunluğu iptal etme haberlerini takip ederseniz, seçim izleme organının seçimleri gözlemlemenin ötesine geçtiğini göreceksiniz.” şeklinde konuşan Ansari, uzun yıllar orduda görev yaptığını, Irak-İran Savaşı’na katıldığını ve farklı ülkelerde büyükelçilik görevleri yürüttüğünü da vurguladı.
Sadr Destekçilerinden Necef’teki Protesto Kampına Saldırı
Sağlık görevlileri ve güvenlik kaynakları tarafından verilen bilgiye göre Irak’ın Necef kentinde dinî lider Mukteda es-Sadr’ı destekleyen grupların, hükûmet karşıtı protesto yapanların kurduğu kampa düzenledikleri saldırı sonucu sekiz kişi öldü ve en az 20 kişi yaralandı. Güvenlik kaynakları, başlarına koydukları mavi şapkalar nedeniyle “mavi şapkalılar” olarak bilinen es-Sadr destekçilerinin, bölgeyi hükûmet karşıtı protestoculardan boşaltmaya çalıştıklarını ve bu eylemle protestocuları durdurmaya çalıştıklarını bildirdi. Kaynaklar, iki grup arasında çatışmaların patlak verdiğini ve mavi şapkalıların protestocuların çadırlarına benzin bombası attığını, bundan kısa bir süre sonra kurşun sesleri duyulduğunu akabinde de sekiz kişinin öldüğünü ekledi. Geçen hafta yeni bir hükûmet kurmakla görevlendirilen Irak Başbakanı Muhammed Tevfik Allavi, Twitter’da yaptığı açıklamada gerçekleşen şiddeti kınadı ve yeni kurulacak hükûmetin protestocuları desteklediğini bildirdi.
Hamenei’den Yaklaşan Seçimlerle İlgili Açıklama
İran Devrim Rehberi Ali Hamenei 5 Ocak Çarşamba günü yaptığı konuşmada 21 Şubat’ta yapılması planlanan İslami Şûra Meclisinin seçimiyle ilgili açıklamalarda bulundu. Hamenei İran seçim sisteminin dünyanın en iyi seçim sistemlerinden biri olduğunu dile getirerek halkın seçimlere güvenle katılması gerektiğini belirtti. Hamenei aynı şekilde mevcut milletvekillerinden 90 kişinin adaylığının Koruyucular Konseyi tarafından reddedilip seçimlere katılamaması üzerine ülke çapında başlayan tartışmalara cevaben yolsuzluk yapılıp yapılmadığını teşhis etmek için bir heyeti görevlendirdiğini, yapılan araştırmalar sonucunda ise herhangi bir yolsuzluğun tespit edilmediğini ifade etti. Bir düzeni ayakta tutan gücün ekonomi ve askerî güçten ziyade milletin desteği olduğunu söyleyen Hamenei, halka yoğun bir şekilde seçime katılma çağırısında bulundu. Önümüzdeki 21 Şubat Cuma günü İran İslami Şûra Meclisi (parlamento) seçimleri yapılacaktır. Seçimden önce adayların uygunluğu 6’sı doğrudan Devrim Rehberi tarafından seçilen 12 kişilik Koruyucular Konseyi adı verilen kurum tarafından belirlenir. Bu sene toplam üyesi 290 kişi olan mevcut parlamento milletvekillerinden 90 kişinin adaylığı reddedilmiştir ki bu durum ülke çapında tartışmalara neden olmuştur.
İran’dan Maaş Alan 32.000 Iraklı İle İlgili Belge ve Listeler
Elde edilen belge ve listelerden hareketle 32.000 Iraklının doğrudan İran’dan maaş aldığı ortaya çıktı. Devlette görev alan şahısların yanı sıra bunların başında Iraklı olduklarını söyleyen ancak Tahran’a bağlı olan milis güçleri var. İran Ulusal Direniş Konseyi ve Halkın Mücahitleri Örgütü tarafından elde edilen İran Devrim Muhafızları’ndan sızan belgeler, üst düzey milis liderlerinin isimlerini ve Irak'taki siyasi grupların temsilcilerinden bir grup kişiyi içeriyor. İran’ın Irak’taki maaş tablolarında yer alan kimselerin çoğu Irak hükûmetinin kurumlarından bilhassa güvenlik ile ilgili birimlerde etkili kişilerden oluşuyor. Bu bilgilerin açıklanması, Iraklıların siyasi sınıfa, İran'ın devlet kurumları üzerindeki etkisine ve Tahran'a bağlılık gösteren çoğu yetkiliye karşı ayaklandığı bir zamanda geliyor. Iraklı milisler geçen Ekim ayından bu yana 460’tan fazla Iraklıyı öldürdü, sokaklara çıkan, yolsuzluğa ve İran'ın iç işlerine müdahalesine karşı tepki gösteren yüzlerce insanı tutukladı ve kaçırdı.
Belgelere göre İran'dan doğrudan maaş alan önde gelen isimlerden bazıları şunlardır:
• Hizbullah Tugaylarının lideri Ebu Mehdi el-Muhandis, Haşdi Şabi ile bağlantılı (ABD tarafından yapılan suikastta hayatını kaybetti)
• Hadi El-Amiri, Bedir Tugayları Komutanı
• Ebu Mustafa el-Şeybani, İçişleri Bakanı’nın güvenlik danışmanı ve Haşdi Şabi'de lider
• Ebu Ali El Basri, Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı
• Ebu Muntazır el-Muhammedavi, Bedir Tugayları liderlerinden biri
• Hacı Selam el-Deyravi, Basra Valiliği’nde Bedir Tugayları Komutanı
• Muhammed Mehdi El-Beyati, Haydar el-İbadi hükûmetinde İnsan Hakları Bakanı
• Abu Ahmad el-Raşid, İletişim Bakanı ve Basra Valisi
• Bedir Tugayları Komutanı Kasım el-Araji, İçişleri Bakanı oldu
Önemli şehirlerdeki göstericiler, İran etkisinden bağımsız bir kişi isterken siyasi bloklar bu etkiyi sürdürmeye çalışmaktadır. Bu durumda Irak'ın bir sonraki Irak hükûmetinin oluşumu ile ilgili bir krizle karşı karşıya kalması muhtemel durum olarak karşımıza çıkıyor.
Abbasi: Camiatul Mustafa, İslami Devrimin Stratejisidir
Camiatul Mustafa (El-Mustafa Üniversitesi) Rektörü Hüccetü’l İslam Abbasi, 6 Şubat Perşembe günü Şeyh Tusi araştırma etkinlikleri kapsamında yaptığı bir konuşmada El Mustafa Üniversitesiyle ilgili açıklamalarda bulundu. Abbasi El Mustafa Üniversitesini İnsani bilimler açısından devrim sonrasında İran’ın en saygın üniversitelerinden biri olduğunu dile getirerek farklı İslam mezheplerinden öğrencileri olduğu gibi farklı dinin mensuplarından da öğrencileri olduğunu aktardı. Abbasi, El Mustafa Üniversitesinde çeşitliliği İslam’ın bir lütfu olarak değerlendirip bunun İslami Devrim’in (1979 İran Devrimi) stratejisi olduğunu dile getirdi. Abbasi aynı şekilde İslami Devrim’in, İran tarihinin en önemli hadiselerinden biri olduğunu vurgulayarak bunun ilk olarak İran ikinci olarak İslam dünyası ve üçüncü olarak uluslararası sistem açısından büyük önem taşıdığını söyledi.
İlim Havzalarında Ortak Fikir Havuzu Oluşturulacak
İlim Havzaları Yüksek Şûrası Başkanı Seyyid Haşim Hüseyni Buşehri 5 Şubat Çarşamba günü Havzanews’e verdiği röportajda daha verimli çalışabilmek adına “ortak fikir havuzunun” oluşturulacağını söyledi. Hüseyni Buşehri, ortak fikir havuzunun Devrim Rehberi Hamenei’ye de sunulduğunu dile getirerek Hamenei’nin bu konuya olumlu baktığını aktardı. Buşehri aynı şekilde ortak fikir havuzuna atılan fikirlerin ayda bir incelenerek seçilen en iyi fikirlerin ödüllendirileceğini de söyledi. Buşehri bu havuzun daha çok ilim havzalarına odaklı olduğunu, ileriye dönük planlamaların yapılması bağlamında önerilerde bulunacağını ifade etti.
İran İlim Havzaları Şeyh Zakzaki’yle İlgili Bildiri Yayımladı
İran İlim Havzaları 5 Şubat Çarşamba günü yayımladığı ortak bildiride bütün Müslümanlardan ve Şeyh Zakzaki taraftarlarından Nijerya İslami Hareket Lideri Şeyh Zakzaki ve eşinin serbest bırakılması için girişimlerde bulunmalarını istedi. Bildiride Şeyh Zakzaki’nin liderlik ettiği Nijerya’da başlatılan İslami hareketin İran İslami Devrimi’nden ilham aldığı da yer aldı ve desteklenmesi gerektiği vurgulandı. Bildiride Batılı güçler ve İsrail’in bölgedeki politikalarının başarısızlığa uğradığı, buna karşılık Direniş Ekseni’nin izlediği politikaların başarıya yaklaştığı vurgulanarak Direniş Ekseni’nin nihai amacının İran liderliğinde bir İslam medeniyetinin hâkimiyeti olduğu söylendi. Bildiride Şeyh Zakzaki için kurulacak mahkemenin Batılı ve bazı Arap ülkelerinin isteklerini sözde yasal yöntemlerle yerine getirmek adına sembolik bir mahkeme olacağı ifadeleri yer aldı.