İran’da geçtiğimiz cuma (1 Mart), İslami Şûra Meclisi ve Uzmanlar Meclisi seçimleri bir arada gerçekleşti. Dolayısıyla seçim tarihinden hemen önceki haftada basının gündemi çoğunlukla seçimlere yönelikti. Listelerin netleşmesiyle birlikte bütün bir hafta liste tartışmalarıyla geçti. Ancak esas gündem yine katılım oldu. Devrim Rehberi Ali Hamenei’nin geçen haftaki açıklamalarında da yine katılım vurgusu ön plandaydı. Rusya ve İran heyetleri, 17. Ekonomik İş Birliği Toplantısı kapsamında Tahran’da bir araya geldi ve iki ülke arasında bir dizi anlaşma imzalandı. Bu anlaşmalar da İran basınında seçim gündeminin gölgesinde kaldı.

İstihbarat Bakanlığı Temalı Katılım Yazısı

Cam-ı Cem'de 26 Şubat’ta “Hassas Siper ve Gören Göz” başlığıyla İran İstihbarat Bakanlığı hakkında tanıtıcı mahiyette bir yazı yayımlandı. Yazı, genel hatlarıyla İstihbarat Bakanlığının gerçekleştirdiği faaliyetleri (özellikle İstihbarata Karşı Koyma faaliyetleri) merkeze alarak oluşturulmuştur. Tabiatıyla içindeki ifadeler bakımından oldukça yuvarlak cümlelere sahip bu yazıda; ekonomik suçlarla mücadele, terör gruplarına darbe, sapkın tarikatlarla mücadele, uyuşturucuyla mücadele, siber suçlarla mücadele, silah kaçakçılığıyla mücadele gibi alt başlıklar bulunuyor. Bu başlıklar altında elbette spesifik bir bilgi veya ifade bulunmamakta.

Yazının giriş bölümünde, İran’da bir süredir devam eden “Katılımı ancak düşmanlar istemez!” temasıyla paralel olarak açıklamalar söz konusu. Bu argümana göre İran’a karşı uzunca süredir bir psikolojik harp yürütülmekte ve İran’ın düşmanları, bu psikolojik harple birlikte hükûmetle halkın arasını açacak girişimlerde bulunmakta. Yazının ilgili bölümünde bu konuya “(...) düşmanlar İstihbarat Bakanlığına karşı geniş çaplı bir psikolojik savaş başlatmış, böylece halkın düşünceleri üzerinde etkili olmayı ve İran halkına karşı yumuşak bir savaş yürüterek egemenlik sisteminde avantaj sağlamayı hedeflemiştir. İran halkı arasında psikolojik güvensizlik yaratıp halk ve yetkililer arasında ayrılık tohumları ekerek özellikle genç nesiller arasında umutsuzluk yaratmak gibi eski düşman taktikleri her defasında yeni bir proje kapsamında tanımlanmıştır.” ifadeleriyle yer verilmiştir.

Yazıyı ilginç kılan esas kısım "Ulusal Güvenliği Artırmada Seçimlerin Rolü" başlığıyla paylaşılan son kısımdır. Zira ülkenin istihbarat servisinin faaliyetlerini anlatan ve öven bir yazıda ayrı bir başlık açıp bu başlıkta da doğrudan "Seçimlere katılın!" çağrısı yapılması dikkat çekicidir. Öte yandan İstihbarat Bakanlığı, ülkedeki muhalifler tarafından tabiri caizse adından dahi korkulan bir yapı olduğundan mesajın doğrudan bu kanal üzerinden verilmiş olması da önemlidir. Bahsi geçen bölümde "Yapılan çalışmalar; siyasi, ekonomik ve sosyal durumlar hakkında, seçimlerin gerçekleştirilmesi ve toplumun bu siyasi eyleme katılımının önemli ölçüde iç, bölgesel ve uluslararası etkileri olduğunu göstermektedir. İstihbarat Bakanlığının bir fonksiyonu olan güvenlik artışı bunlardan biridir. Bu nedenle İstihbarat Bakanlığı, Rehber'in belirlediği stratejilere uygun olarak güvenli ve sağlıklı seçimlerin gerçekleştirilmesini sağlamakla yükümlüdür." ifadeleriyle halk, seçimlerde oy kullanmaya çağrılmıştır.

Kadınların Seçimlere Katılımı Üzerine Çağrılar

Seçimlerin arifesinde, kadınların da seçimlere katılımı yönünde bazı haberler ve yazılar yayımlandı. Bunlardan biri, Şehrvend gazetesinin kadın katılımını öne çıkaran haberidir. “Meclisin Gözü Nuru: Kadınlar” başlığı atılan haberde, seçimlere kayıt yaptıran kadınlar hakkında istatistikler ve yetkililerin açıklamaları paylaşıldı. Benzer şekilde Şûra-yı Vahdet Üyesi Neyyire Kavi ve aktivist Nadire Rızai ile bir söyleşi yapan Cam-ı Cem, bu söyleşiyi “Toplum Kadınların Siyasi Katılımını Bekliyor” başlığıyla haberleştirdi. Kadınların katılımını merkeze alan söyleşide Kavi “Genel olarak Devrim’den sonra kadınların rol oynama noktasında varlığı daha iyi hâle geldi ve görüyoruz ki üniversitelerden mezun olanların çoğu kadınlardan oluşuyor. Toplumun durumu, kadınların daha ciddi bir varlık göstermelerini gerektiriyor ki ben de farklı listelerde, kadınların önceki dönemlere kıyasla daha ciddi ve belirgin bir varlık göstermeleri gerektiğine inanıyorum.” ifadelerinde bulundu.

Devrim Rehberi Hamenei’nin Katılım Çağrısı

İran’da katılım çağrıları yeni bir konu değil. Keza Devrim Rehberi de hemen her seçim öncesi seçimlere katılımın şeri bir vazife olduğunu vurgulayarak halkı katılıma davet etmiştir. Bu seçimleri ötekilerden ayıran iki konu bulunmakta. Bunlardan ilki, katılım konusunun güvenlikleştirilmesidir. Katılım konusu güvenlikleştirilerek bütün basın, kanaat önderleri ve siyasiler tarafından bir yıl boyunca hep vurgulandı ve katılımın düşmanın arzusu doğrultusunda düşürülmemesinin millî bir mesele olduğu vurgusu yapıldı. İkinci farklı konu ise Devrim Rehberi Hamenei’nin seçimden önceki son konuşmasında katılım vurgusunu şeri bir vazife olarak adlandırmak yerine doğrudan “İran” ve “vatan sevgisi” vurgusu üzerinden gerçekleştirmiş olmasıdır. Hamenei’nin ifadeleri Keyhan tarafından “İran’ı Seven Herkes Seçimlerde Aktif Olmalıdır” sözüyle manşete taşınırken Hemşehri tarafından konu “İran'ı Sevenler! Buluşmamız Cuma Günü. Devrim Rehberi: Eğer Seçimler Zayıfsa Herkes Zarar Görür” başlığıyla haberleştirildi. Cam-ı Cem ise “Vatan İçin” manşetini kullanmış ve manşette, oy damgalarından İran bayrağına atıfta bulunmuştur.

Rusya ile İran’ın Ekonomik İş Birliği Toplantısı

Rusya ve İran komisyonları, 17. Ekonomik İş Birliği Toplantısı kapsamında 28 Şubat Çarşamba günü Tahran’daki Espinas Palace Otel’de bir araya geldi. İran Petrol Bakanı Cevad Ovci ile Rusya Federasyonu Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak'ın komisyon başkanı olarak katıldığı toplantıda, 19 adet iş birliği belgesi imzalandı.

İki ülke arasında yapılan anlaşmalar şöyle: İran-Rusya petrol ve gaz endüstrilerinde bilimsel ve teknik iş birlikleri yol haritası belgesi; sağlık ve tıp eğitimi alanında devlet anlaşması; İran Yol ve Şehircilik Bakanlığı ile Rusya İnşaat, Konut ve Topluluk Hizmetleri Bakanlığı arasında operasyonel program; iki ülke arasında standartlar alanında iş birliği anlaşması; İran Jeoloji Kurumu, İran Maden ve Madencilik Endüstrileri Geliştirme ve Yenileme Organizasyonu (IMIDRO) ile Rus Geology şirketi arasında üç taraflı jeoloji anlaşması; iki ülke arasında petrokimya sektöründe iş birliği anlaşması; Anzali Serbest Bölgesi ile Rusya Lotus Serbest Bölgesi arasında iş birliği anlaşması; İran Millî Petrol Şirketi ile Rus ZN Vostok şirketi arasında mutabakat zaptı; Müderris Bilim ve Teknoloji Şirketi ile Rusya'nın Nami bilimsel araştırma merkezi arasında iş birliği anlaşması; İran Enerji ve İlgili Sanayiler İhracat Federasyonu ile Rusya "Energo Petrochem Export" Derneği arasında iş birliği anlaşması; belge ve öğrenci değişimi ile uygulamalı araştırmalar ve kısa dönem eğitimler alanında üniversite iş birliklerinin geliştirilmesi; Simnan Bilim ve Teknoloji Parkı ile Rusya Federal Teknik Üniversitesi arasında yenilik ve girişimcilik üzerine iş birliği mutabakat zaptı; Zencan Üniversitesi ile Rusya Federal Ural Üniversitesi arasında üniversite iş birlikleri; Emir Kebir Teknik Üniversitesi ile Rusya Federal Güney Üniversitesi arasında bilimsel araştırma değişimi anlaşması; Allame Tabatabai Üniversitesi ile Rusya Federal Güney Üniversitesi arasında üniversite iş birlikleri; İmam Sadık Üniversitesi ile Moskova İnsan Bilimleri Üniversitesi arasında üniversite anlaşması; Allame Tabatabai Üniversitesi ile Moskova İnsan Bilimleri Üniversitesi arasında üniversite anlaşması.

Öğretmen Maaşları ve Özlük Hakları Meselesi

İran’da öğretmenlerin yaşadığı sıkıntılar uzunca bir süredir haber yapılıyor. Öyle ki öğretmen protestoları gerçekleşiyor ve bu protestoları organize edenler casuslukla suçlanarak tutuklanıyor. Yukarıda zikredilen İstihbarat Bakanlığının faaliyetlerini anlatan yazıda dahi faaliyetlerden biri olarak “Buşehr'de, öğretmen protestolarını organize etmekle ilişkilendirilen iki Avrupa casusunun tutuklanması” ifadesi geçmektedir. Öte yandan öğretmenlerin yaşadığı sorunlar ve eğitimdeki sıkıntılar, İran’da uzunca bir süredir köşe yazılarına ve analizlere konu olmakta. Öğretmenlerin bu sorunları, bu hafta Cam-ı Cem’de yeniden haberleştirildi. Sözleşmeli öğretmenlerin yaşadığı sorunları konu alan haberin son kısmında, öğretmenlerin talepleri dile getirildi. İlgili kısım şöyle:

Sözleşmeli Öğretmenlerin Temel Talep ve Şikâyetleri

- En temel hakkımızın öncelikli olarak kadroya alınmak olduğunu düşünüyoruz.

- Eğitim ve Öğretim Bakanlığı personeli olarak sınavsız kadroya alınmalıyız.

- Neden maaşımızı almadan önce bordro imzalamamız gerekiyor?

- Neden kapasite artırımı için alınan personel kolayca işe alınırken biz alınmıyoruz?

- Diğer öğretmenlerin aksine yılın sadece sekiz ayında maaş alıyoruz.

- Sözleşmeli öğretmenler, okul sütü kotasından mahrum bırakılıyor.

- Hamile öğretmenler, her türlü durumda çalışmaya devam ediyor.

- Sözleşmeli personelin doğum izni yok.