Reel Politik Düzlemde İran-Çin İlişkileri

Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

19/02/2018

Ümit Alperen

• 1960’lardan itibaren ‘istikrarlı’ bir şekilde sürdürülen İran-Çin ilişkileri, uluslararası sistemdeki konjonktürel değişimlerden doğrudan etkilenmektedir.

• 1960’lardan 1980’e kadar iki ülke ilişkilerinin temel parametrelerini Sovyet tehdidi ile bölgesel düzeyde etkin olma isteği oluşturmuştur.

• 1980’den Soğuk Savaş’ın sona ermesine kadar geçen süreçte ise İran-Irak Savaşı’nın başlaması ile İran’ın ihtiyaç duyduğu silah temini ve Çin’in ticari kaygıları belirleyici olmuştur.

• Her iki ülke arasındaki söz konusu konjonktürel parametreler ile birlikte özellikle Soğuk Savaş sonrasında İran-Çin ilişkilerinin, İran aleyhine asimetrikleştiğini ifade etmek yerinde olacaktır.

• Çin, İran ile ilişkilerini uluslararası sistemin başat gücü ABD ve ana aktörleriyle çatışmadan, ulusal çıkarını maksimize edecek şekilde belirlemektedir.

• İran ise Çin’i kendisine karşı uluslararası sistemde ABD’nin baskılarını hafifletici ve dengeleyici bir güç olarak görmektedir. Aynı zamanda İran için Çin ekonomik olarak da önemli bir pazar ve tedarikçidir.